ປະທານາທິບໍດີ Timor-Leste ມາຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມ: ເພີ່ມທະວີການພົວພັນມິດຕະພາບ, ຊຸກຍູ້ຜົນປະໂຫຍດຍຸດທະສາດ 2 ຝ່າຍ.

ຫວຽດນາມ ແລະ ຕີມໍ ເລສເຕ ມີມິດຕະພາບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອມາແຕ່ດົນນານ, ເພາະວ່າ ຫວຽດນາມ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທຳອິດທີ່ໄດ້ຮັບຮູ້ແນວໂຮມປະເທດຊາດ ຕີມໍເລສເຕ (FRETILIN) (ເດືອນ 9/1975). ການຢ້ຽມຢາມທາງລັດຖະກິດຢູ່ຫວຽດນາມ ຂອງທ່ານປະທານາທິບໍດີ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ Timor-Leste Jose Ramos-Horta ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ 2 ຝ່າຍປຶກສາຫາລືບັນດາມາດຕະການຊຸກຍູ້ການພົວພັນຮ່ວມມື ແລະ ຮັດແໜ້ນການພົວພັນ 2 ຝ່າຍ.

ຫວຽດນາມ ຈະຮ່ວມມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບ ຕີມໍເລັສເຕ ໃນຂົງເຂດຕ່າງໆ.

75 ຜູ້ນຳໄວໜຸ່ມຂອງອາຊຽນ ແລະ ຕີມໍເລສເຕ ຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈຊອກຫານະວັດຕະກຳ ດ້ານການສຶກສາ

ຕາມຄຳເຊີນຂອງ ທ່ານປະທານາທິບໍດີ To Lam, ປະທານາທິບໍດີຕີມໍເລສເຕ Jose Ramos-Horta ພວມມາຢ້ຽມຢາມທາງລັດຖະກິດຢູ່ຫວຽດນາມ (ແຕ່ວັນທີ 31/7 – 3/8/2024). ນີ້ແມ່ນຄັ້ງທີ 2 ທີ່ປະທານາທິບໍດີ Jose Ramos-Horta ມາຢ້ຽມຢາມ ຫວຽດນາມ, ພາຍຫຼັງການຢ້ຽມຢາມຄັ້ງທຳອິດໃນປີ 2010.

ໃນການຢ້ຽມຢາມ 14 ປີກ່ອນ, ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Jose Ramos-Horta ເນັ້ນໜັກວ່າ: ນະໂຍບາຍຂອງ Timor-Leste ແມ່ນໃຫ້ຄຸນຄ່າ ແລະ ປາດຖະໜາຢາກເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືຫຼາຍດ້ານກັບ ຫວຽດນາມ, ພິເສດແມ່ນໃນຂົງເຂດ ກະສິກຳ , ພະລັງງານ, ຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນ ແລະ ອາຍແກັສ ແລະ ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດ.

Chủ tịch nước Tô Lâm chủ trì Lễ đón chính thức Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Trong ảnh, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Timor-Leste Jose Ramos-Horta duyệt đội danh dự Quân đội Nhân dân Việt Nam sáng 1/8/2024. (Ảnh: TTXVN)

ທ່ານປະທານປະເທດ To Lam ເປັນປະທານພິທີຕ້ອນຮັບທ່ານປະທານາທິບໍດີ Timor-Leste Jose Ramos-Horta ທີ່ມາຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມ ຢ່າງເປັນທາງການ. ໃນຮູບພາບ, ທ່ານປະທານປະເທດ To Lam ແລະ ທ່ານປະທານປະເທດ Timor-Leste Jose Ramos-Horta ກວດກາຄືນກອງກຽດຕິຍົດກອງທັບປະຊາຊົນ ຫວຽດນາມ ໃນຕອນເຊົ້າວັນທີ 1/8/2024. (ພາບ: TTXVN)

ໃນເວລາໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ນັກຂ່າວກ່ຽວກັບການຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມຂອງທ່ານປະທານປະເທດ Jose Ramos-Horta, ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ Timor-Leste ປະຈຳ ຫວຽດນາມ Joao Pereira ປາດຖະໜາວ່າ ການຢ້ຽມຢາມຈະຊຸກຍູ້ການພົວພັນ 2 ຝ່າຍໃນຫຼາຍຂົງເຂດຄື: ເສດຖະກິດ, ກະສິກຳ, ເຕັກໂນໂລຢີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ໂທລະຄົມ ແລະ ອື່ນໆ.

ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ Joao Pereira ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຕີມໍເລັສເຕເປັນປະເທດທີ່ເປັນເອກະລາດພຽງ 25 ປີ, ດັ່ງນັ້ນພວກເຮົາຢາກຮຽນຮູ້ຫຼາຍຢ່າງຈາກຫວຽດນາມ.

ຫວຽດນາມ ແລະ ຕີມໍເລສເຕ ມີການພົວພັນມິດຕະພາບມາແຕ່ດົນນານ. ຫວຽດນາມແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທຳອິດທີ່ໄດ້ຮັບຮູ້ແນວໂຮມປະເທດຊາດຕິມໍເລສະເຕເອກະລາດ (FRETILIN) (ເດືອນກັນຍາ 1975). ສອງປະເທດໄດ້ສ້າງຕັ້ງການພົວພັນທາງການທູດແຕ່ວັນທີ 28 ກໍລະກົດ 2002. ນັບແຕ່ນັ້ນມາ, ການພົວພັນລະຫວ່າງສອງປະເທດໄດ້ພັດທະນາຢ່າງຕັ້ງໜ້າບົນພື້ນຖານມິດຕະພາບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ. 2 ຝ່າຍຮັກສາການແລກປ່ຽນຄະນະຜູ້ແທນທຸກຂັ້ນ ແລະ ການພົວພັນຂັ້ນສູງ, ພິເສດແມ່ນໃນໂອກາດກອງປະຊຸມອາຊຽນ. ຜ່ານນັ້ນ, ສອງຝ່າຍໄດ້ປຶກສາຫາລື ແລະ ສະເໜີທິດທາງການຮ່ວມມືໃນຫຼາຍຂົງເຂດ.

ກ່ຽວກັບດ້ານການຄ້າ, ວົງເງິນການຄ້າສອງຝ່າຍລະຫວ່າງສອງປະເທດຍັງຖືກຈຳກັດ, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຫວຽດນາມ ສົ່ງອອກເຂົ້າສານ, ແຜ່ນແພໄປຍັງ Timor Leste. ປີ 2023, ວົງເງິນສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມໄປຍັງ Timor Leste ບັນລຸ 15,49 ລ້ານ USD; ການນຳເຂົ້າຈາກ Timor Leste ບັນລຸ 371.000 USD. ໃນ 5 ເດືອນຕົ້ນປີນີ້, ການສົ່ງອອກໄປຍັງ Timor Leste ບັນລຸ 6,09 ລ້ານ USD, ເພີ່ມຂຶ້ນ 29,4% ເມື່ອທຽບໃສ່ໄລຍະດຽວກັນ.

ກ່ຽວກັບການລົງທຶນ, ກຸ່ມບໍລິສັດໂທລະຄົມມະນາຄົມກອງທັບຫວຽດນາມ (Viettel) ປະຈຸບັນມີໂຄງການລົງທຶນເພື່ອສະໜອງການບໍລິການໂທລະຄົມມະນາຄົມຢູ່ ຕີມໍ-ເລສເຕ (ພາຍໃຕ້ຊື່ Telemor, ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນວັນທີ 22 ສິງຫາ 2012, ໃຫ້ບໍລິການຢ່າງເປັນທາງການແຕ່ວັນທີ 10 ກໍລະກົດ 2013), ດ້ວຍຍອດເງິນລົງທຶນເບື້ອງຕົ້ນແມ່ນ 500.000 USD, ຄ່ອຍໆເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 10 ລ້ານ USD. ພາຍຫຼັງ 10 ປີແຫ່ງການພັດທະນາ, Telemor ໄດ້ປະກອບສ່ວນປ່ຽນໃໝ່ຂະແໜງການຄົມມະນາຄົມຢູ່ Timor-Leste, ປະກອບສ່ວນພັດທະນາປະເທດນີ້.

ກ່ຽວກັບການສຶກສາ, ໃນປີ 2014, ທ່ານຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງສຶກສາ Timor-Leste ໄດ້ມາຢ້ຽມຢາມ ຫວຽດນາມ ເພື່ອຊອກຮູ້ບັນດາຮູບແບບໂຮງຮຽນໃໝ່ຂອງ ຫວຽດນາມ. ໃນການຢ້ຽມຢາມ Timor-Leste ຂອງທ່ານລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງ Pham Vu Luan (2015), ກະຊວງສຶກສາຂອງ 2 ປະເທດໄດ້ເຫັນດີເປັນເອກະສັນກັນລົງນາມໃນບົດບັນທຶກຄວາມເຂົ້າໃຈ ເພື່ອສ້າງພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການເຄື່ອນໄຫວຮ່ວມມືລະຫວ່າງ 2 ປະເທດ. ປະຈຸບັນ, ມີນັກສຶກສາ Timor-Leste ປະມານ 40 ຄົນພວມຮ່ຳຮຽນຢູ່ ຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນມະຫາວິທະຍາໄລ ໄທ ຫງວຽນ (39 ນັກສຶກສາ) ແລະ ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ຮ່າໂນ້ຍ 1 ຄົນ.

ໃນການຮ່ວມມືຫຼາຍຝ່າຍ, ສອງປະເທດສືບຕໍ່ເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມື ແລະ ສົມທົບກັນຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນທີ່ບັນດາເວທີປາໄສ ແລະ ສາກົນຂອງພາກພື້ນ ແລະ ສາກົນ. ຕີມໍ ເລສເຕ ສະໜັບສະໜູນ ຫວຽດນາມ ສະໝັກຮັບເລືອກຕັ້ງຈາກບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ, ໃນນັ້ນມີ ສະພາສິດທິມະນຸດ ສະຫະປະຊາຊາດ ອາຍຸການ 2023-2025, ຄະນະກຳມະການມໍລະດົກໂລກ ໄລຍະ 2023-2027 ແລະ ຄະນະກຳມາທິການລະຫວ່າງລັດຖະບານ ເພື່ອປົກປ້ອງມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຕົວຕົນ ໄລຍະ 2022-2026.

Chủ tịch nước Tô Lâm hội đàm với Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta sáng 1/8/2024. (Ảnh: TTXVN)

ຕອນເຊົ້າວັນທີ 1/8, ທ່ານປະທານາທິບໍດີ To Lam ໄດ້ມີການເຈລະຈາກັບປະທານາທິບໍດີ Timor Leste Jose Ramos-Horta.

ຕີມໍ ເລສເຕ ພວມຢູ່ໃນຂະບວນການເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອາຊຽນ ແລະ ໃນເດືອນ 11/2022 ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງໃນຫຼັກການເຂົ້າເປັນສະມາຊິກທີ 11 ຂອງສະມາຄົມ. ຍ້ອນມີມູນເຊື້ອມິດຕະພາບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອລະຫວ່າງສອງປະເທດ, ຫວຽດນາມ ຍາມໃດກໍ່ສະໜັບສະໜູນບັນດາຄວາມມານະພະຍາຍາມຂອງ Timor Leste ເຂົ້າຮ່ວມອາຊຽນ. ໃນການສົມທົບກັນໜູນຊ່ວຍ Timor Leste ເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອາຊຽນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ສຸມໃສ່ບັນດາຂົງເຂດບຳລຸງສ້າງພະນັກງານ, ໜູນຊ່ວຍ Timor Leste ສ້າງພື້ນຖານແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນມະນຸດຢ່າງໝັ້ນຄົງ, ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ, ເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບພາກພື້ນ ແລະ ໃນໂລກ. ບົນພື້ນຖານນັ້ນ, ຫວຽດນາມ ສືບຕໍ່ສົມທົບກັບບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ແລະ ຄະນະເລຂາ ອາຊຽນ ໜູນຊ່ວຍ Timor Leste ໃນການກະກຽມ ແລະ ຍົກສູງຄວາມສາມາດ, ສ້າງເງື່ອນໄຂສະດວກໃຫ້ Timor Leste ເຂົ້າຮ່ວມສະມາຄົມຢ່າງເປັນທາງການ.

ກ່າວຄຳເຫັນຕໍ່ວົງການນັກຂ່າວ, ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ຫວຽດນາມ ປະຈຳ ອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ຕີມໍ ເລສເຕ ຕາວັນທອງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ການຢ້ຽມຢາມ ຫວຽດນາມ ຢ່າງເປັນທາງການຂອງທ່ານປະທານາທິບໍດີ Timor Leste ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນໂອກາດເພື່ອເພີ່ມທະວີການພົວພັນມິດຕະພາບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນໂອກາດເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຫັນການສະໜັບສະໜູນ ແລະ ການຮ່ວມມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນລະຫວ່າງ 2 ປະເທດ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ສອງປະເທດພິຈາລະນາບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຮ່ວມມື, ເຈລະຈາ ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດ, ການສຶກສາ, ກະສິກຳ ແລະ ການປະມົງ.

ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ຕາວັນທອງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ເພາະສະນັ້ນ, ການຢ້ຽມຢາມ ຫວຽດນາມ ເປັນທາງການຂອງປະທານາທິບໍດີ Timor Leste ໃນຄັ້ງນີ້ ຈະນຳມາເຊິ່ງຜົນປະໂຫຍດຍຸດທະສາດຫຼາຍຢ່າງໃຫ້ທັງ 2 ປະເທດ, ປະກອບສ່ວນເພີ່ມທະວີ ແລະ ພັດທະນາການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມມືຍຸດທະສາດລະຫວ່າງ 2 ປະເທດໃນໄລຍະຈະມາເຖິງ.

ທີ່ມາ: https://thoidai.com.vn/tong-thong-timor-leste-tham-viet-nam-cung-co-quan-he-huu-nghi-thuc-day-loi-ich-chien-luoc-song-phuong-202949.html