ຫວຽດນາມ ເປີດກວ້າງ, ເຊື່ອມຈອດ, ດຸ່ນດ່ຽງໃນການຮ່ວມມື APEC

ໃນ APEC, ຫວຽດນາມ ສາມາດຮ່ວມມື ແລະ ແກ່ງແຍ້ງ, ຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບການເພີ່ມທະວີກຳລັງແຮງເພື່ອພັດທະນາແບບຍືນຍົງ.

ກອງປະຊຸມສຸດຍອດ APEC 2024 ດຳເນີນໄປຢູ່ນະຄອນຫຼວງ Lima (ເປຣູ) ແຕ່ວັນທີ 10-16/11 ດ້ວຍຫົວຂໍ້ວ່າ “ເສີມຂະຫຍາຍກຳລັງແຮງ, ເພີ່ມທະວີການເຕີບໂຕ”. (ທີ່ມາ: Adina)

ສ້າງຕັ້ງຫຼາຍກວ່າ 3 ທົດສະວັດກ່ອນ, 21 ປະເທດ ສະມາຊິກຂອງ APEC ລວມມີ 3 ປະເທດເສດຖະກິດໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກຄື: ອາເມລິກາ, ຈີນ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ, ພ້ອມກັບອົດສະຕາລີ, ບຣູໄນ, ການາດາ, ຈີເລ, ຮົງກົງ (ຈີນ), ອິນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ, ເມັກຊິໂກ, ນິວຊີແລນ, ປາປົວນິວກີນີ, ເປຣູ, ຟີລິບປິນ, ລັດເຊຍ, ສິງກະໂປ, ເກົາຫຼີໃຕ້, ຫວຽດນາມ ແລະ ໄທ.

ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດໃນ "ພະຍຸທົ່ວໂລກ"

APEC ແມ່ນກົນໄກຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການຄ້າຫຼາຍຝ່າຍແຖວໜ້າຂອງພາກພື້ນ, ກວມເອົາປະມານ 62% GDP ແລະ 48% ຍອດວົງເງິນການຄ້າທົ່ວໂລກໃນປີ 2021. ເວທີປາໄສນີ້ຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດບົນພື້ນຖານບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາບໍ່ຜູກມັດ, ການເຈລະຈາເປີດກ້ວາງ, ຕັດສິນໃຈຕາມຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມ ແລະ ເຄົາລົບທັດສະນະຂອງບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດສະມາຊິກ. ກົນໄກບໍ່ມີການຜູກມັດ, ບໍ່ຄືກັບອົງການການຄ້າ ໂລກ (WTO) ຫຼືອົງການການຄ້າຫຼາຍຝ່າຍອື່ນໆ, ໄດ້ສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ບັນດາຂໍ້ລິເລີ່ມເຊື່ອມໂຍງຢ່າງແຂງແຮງ.

ການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດ, ຫຼຸດຜ່ອນອຸປະສັກທາງດ້ານການຄ້າ ແລະ ຮັດແຄບຊ່ອງຫວ່າງດ້ານລະບຽບການໄດ້ຊຸກຍູ້ການຄ້າພາຍໃນພາກພື້ນ, ອັດຕາພາສີສະເລ່ຍໄດ້ຫຼຸດລົງຈາກ 17% ໃນປີ 1989 ລົງເປັນ 5,3% ໃນປີ 2021.

ຍອດມູນຄ່າການຄ້າສິນຄ້າໃນພາກພື້ນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 9 ເທົ່າ, ລື່ນກາຍພາກພື້ນອື່ນໆ. ການຄ້າສິນຄ້າແລະການບໍລິການໄດ້ເຕີບໂຕໃນອັດຕາສະເລ່ຍຕໍ່ປີຂອງ 7.1% ໃນໄລຍະເວລານີ້, ເກືອບສອງເທົ່າຂອງອັດຕາການເຕີບໂຕຂອງ GDP ຂອງ 3.7% (Makin & Verikos 2021). ການເຕີບໂຕດ້ານການຄ້າໄດ້ຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕ GDP ຂອງພາກພື້ນຈາກ 19 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດໃນປີ 1989 ຂຶ້ນເປັນ 52,8 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດໃນປີ 2021. ລາຍຮັບຕໍ່ຫົວຄົນກໍເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບ 4 ເທົ່າ.

TS. Lê Ngọc Bích, Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam. (Ảnh: NVCC)

ດຣ ເລຫງອກບິກ, ຄະນະທຸລະກິດ, ມະຫາວິທະຍາໄລ RMIT ຫວຽດນາມ. (ທີ່ມາ: ມະຫາວິທະຍາໄລ RMIT)

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, APEC ໄດ້ປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍທີ່ບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ, ຈາກຄວາມເຄັ່ງຕຶງດ້ານການຄ້າເຖິງໂລກລະບາດ Covid-19 ແລະ ການປະທະກັນໃນຫຼາຍຈຸດຮ້ອນເຊັ່ນ: ການປະທະກັນລະຫວ່າງ ລັດເຊຍ - ຢູແກຼນ ແລະ ສົງຄາມ Israel - Hamas. ເຫດການເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມຂອງຄວາມບໍ່ສະຖຽນລະພາບ, ການແບ່ງແຍກແລະການແຕກແຍກ, ໂດຍສະເພາະໃນຂົງເຂດການຄ້າທີ່ມີຄື້ນຂອງລັດທິປົກປ້ອງໃນສະຫະລັດແລະຫຼາຍເສດຖະກິດ.

ສະຫະລັດ ກຳ ລັງຊອກຫາການຫຼຸດຜ່ອນການເພິ່ງພາອາໄສຈີນແລະເພີ່ມການລົງທຶນໃນພັນທະມິດ, ປະຕິບັດຕາມທ່າອ່ຽງທີ່ເອີ້ນວ່າ "ມິດຕະພາບ" - ເມື່ອລັດຖະບານຊຸກຍູ້ທຸລະກິດໃຫ້ປັບໂຄງສ້າງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະຫນອງ, ປ່ຽນການຜະລິດອອກຈາກຄູ່ແຂ່ງ ທາງດ້ານພູມສາດ ໄປສູ່ພັນທະມິດ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຈີນພວມສ້າງເຄືອຂ່າຍຄູ່ຮ່ວມມືການຄ້າອາຟຼິກາແລະເອີລົບໂດຍຜ່ານຂໍ້ລິເລີ່ມໜຶ່ງແລວໜຶ່ງເສັ້ນທາງ.

ການປະຕິບັດນີ້ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງການແບ່ງແຍກແລະການຄ້າທົ່ວໂລກຖືກຕິດຢູ່ໃນການແຂ່ງຂັນມະຫາອໍານາດລະຫວ່າງສະຫະລັດແລະຈີນ. ການວິເຄາະໃໝ່ຂອງ IMF ທີ່ດຳເນີນໃນປີ 2023 ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຖ້າໂລກແບ່ງອອກເປັນສອງກຸ່ມທີ່ມີການຄ້າໜ້ອຍຫຼືບໍ່ມີ, GDP ຂອງໂລກຈະຫຼຸດລົງຫຼາຍກວ່າ 1,5%, ເທົ່າກັບປະມານ 1,5 ຕື້ໂດລາ.

ໃນເອເຊຍດຽວ, ຍ້ອນການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັນຂອງບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດໃນພາກພື້ນ, ການຫຼຸດລົງນີ້ສາມາດເພີ່ມຂຶ້ນເປັນສອງເທົ່າເຖິງ 3% ຂອງ GDP. ສະນັ້ນ, ຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງເພີ່ມທະວີການສົນທະນາ ແລະ ການຮ່ວມມື, ຫັນສິ່ງທ້າທາຍໃຫ້ກາຍເປັນກາລະໂອກາດ, ບົດບາດຂອງບັນດາເວທີປາໄສການຮ່ວມມືຫຼາຍຝ່າຍຄື APEC ນັບມື້ນັບສຳຄັນກ່ວາອີກ.

“ປ່ຽນໃໝ່” ການຮ່ວມມື APEC

ໃນຂະນະທີ່ກົດລະບຽບການຄ້າທົ່ວໂລກຂອງ WTO ກາຍເປັນເລື່ອງທີ່ລ້າສະໄໝໃນຕໍ່ໜ້າການປ່ຽນແປງຢ່າງວ່ອງໄວ, APEC ໄດ້ລະດົມກຳລັງໜູນ ແລະ ແຫຼ່ງກຳລັງຈາກລັດຖະບານເພື່ອສ້າງແຜນການປະຕິຮູບໃຫ້ແກ່ WTO ໃນບັນດາຂົງເຂດທີ່ຂາດເຂີນ, ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວແມ່ນການຄ້າການບໍລິການ, ການລົງທຶນ ແລະ ເສດຖະກິດດີຈີຕອນ.

APEC ກໍ່ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການປ້ອງກັນບັນດາຫຼັກການການຄ້າຫຼາຍຝ່າຍ. ເຖິງວ່າຈະເກີດຄວາມຂັດແຍ່ງກັນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ອາເມລິກາ ແລະ ຈີນ ມີຜົນປະໂຫຍດໃນຂອບເຂດ APEC. APEC ສ້າງໂອກາດເພື່ອນຳສອງປະເທດມະຫາອຳນາດຂຶ້ນສູ່ໂຕະເຈລະຈາ. ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Joe Biden ແລະ ທ່ານປະທານປະເທດ Xi Jinping ໄດ້ມີການພົບປະກັບບັນດາຜູ້ນຳທີ່ມີປະສິດທິຜົນຢູ່ນອກກອງປະຊຸມສຸດຍອດ APEC 2023 ທີ່ນະຄອນ San Francisco, ລັດ California.

ພິເສດ, ໃນສະພາບການຟື້ນຟູເສດຖະກິດໂລກພວມປະເຊີນໜ້າກັບບັນດາສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງຄື: ໄພເງິນເຟີ້ເພີ່ມຂຶ້ນ, ຄວາມເຄັ່ງຕຶງດ້ານພູມສາດ, ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ໂລກລະບາດ, APEC ໄດ້ສຸມໃສ່ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ຮອບດ້ານ, ເນັ້ນໜັກເຖິງບົດບາດສຳຄັນຂອງເວທີປາໄສເພື່ອຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືສາກົນ.

ກອງປະຊຸມສຸດຍອດ APEC ປີ 2023 ດ້ວຍຫົວຂໍ້ “ສ້າງອະນາຄົດທີ່ໝັ້ນຄົງ ແລະ ຍືນຍົງຂອງທຸກຄົນ”, ໄດ້ສຸມໃສ່ເຂົ້າໃນຫຼາຍບັນຫາສຳຄັນຄື: ຄວາມຢືດຢຸ່ນຂອງຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ, ການຄ້າ e-commerce, ກາລະໂອກາດໃຫ້ວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ກາງ, ແລະ ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ. ບັນດາບັນຫາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງອາຫານ, ສຸຂະພາບ, ການຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ, ການຫັນເປັນດິຈິຕອລ, ການສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງດ້ານເສດຖະກິດຂອງແມ່ຍິງ ແມ່ນເປັນຈຸດໃຈກາງຂອງການສົນທະນາ.

ມຸ່ງໄປເຖິງກອງປະຊຸມສຸດຍອດປີ 2024 ຢູ່ ເປຣູ, APEC ຈະສືບຕໍ່ເປັນເວທີສ້າງຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈ ແລະ ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ບັນດາການປຶກສາຫາລືທີ່ຫຍຸ້ງຍາກເພື່ອແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາທີ່ສຳຄັນຮ່ວມກັນ.

ຍຶດເອົາໂອກາດທອງ

APEC ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງປະເທດ. ປະຈຸບັນ, ວົງເງິນການນຳເຂົ້າ-ສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມກວ່າ 80% ແມ່ນຢູ່ກັບຕະຫຼາດ APEC, ກ່ວາ 80% ຈຳນວນທຶນ FDI ຂອງຫວຽດນາມ ແມ່ນມາຈາກພື້ນຖານເສດຖະກິດ APEC, ແລະ ກ່ວາ 80% ຈຳນວນນັກທ່ອງທ່ຽວມາຫວຽດນາມ ແມ່ນມາຈາກ APEC. APEC ນຳເອົາຄູ່ຮ່ວມມືຍຸດທະສາດ 15/31, ຄູ່ຮ່ວມມືຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ ແລະ ແມ່ນຄູ່ຮ່ວມມືເສດຖະກິດ ແລະ ການຄ້າທີ່ສຳຄັນແຖວໜ້າຂອງຫວຽດນາມ. 13/17 FTA ທີ່ຫວຽດນາມໄດ້ລົງນາມແມ່ນມີບັນດາສະມາຊິກ APEC.

ນັບແຕ່ເມື່ອເຂົ້າຮ່ວມ APEC ໃນປີ 1998, ຫວຽດນາມ ໄດ້ໝູນໃຊ້ບັນດາກົນໄກຮ່ວມມືບໍ່ພຽງແຕ່ຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດ, ດຶງດູດ FDI ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງຊຸກຍູ້ການປະຕິຮູບ, ປັບປຸງບັນດາສະຖາບັນ, ນະໂຍບາຍ, ເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ແລະ ມີສຽງສະເໝີພາບກັບຫຼາຍສູນເສດຖະກິດແຖວໜ້າຂອງໂລກ ໃນຂະບວນການສ້າງ ແລະ ກຳນົດທິດ ແລະ ສັນຍາການຄ້າພາກພື້ນ.

ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງຫວຽດນາມ ໃນສະພາບການປະຈຸບັນ ເພື່ອແນໃສ່ຍົກສູງປະສິດທິຜົນ ແລະ ນຳໃຊ້ບັນດາກົນໄກຮ່ວມມືທີ່ດີ.

ໃນສະພາບການທີ່ທ້າທາຍ, ປະຈຸບັນ ຫວຽດນາມ ໄດ້ມີໂອກາດທອງເພື່ອກາຍເປັນສູນກາງການຜະລິດຊັ້ນນຳຂອງພາກພື້ນຄຽງຄູ່ກັບຈີນ. ເພື່ອຍາດແຍ່ງກາລະໂອກາດນີ້, ຫວຽດນາມ ຕ້ອງສືບຕໍ່ຕັ້ງໜ້າເຂົ້າຮ່ວມບັນດາໂຄງການ ແລະ ຂໍ້ລິເລີ່ມ APEC, ພິເສດແມ່ນໃນຂົງເຂດຫັນເປັນດີຈີຕອນ, ຫັນເປັນສີຂຽວ, ພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ພັດທະນາແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນມະນຸດ, ເພື່ອແນໃສ່ຖືເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາທາງເລືອກທີ່ດຶງດູດໃຈທີ່ສຸດໃນຮູບແບບ “ຈີນ +1”.

ແທນທີ່ຈະປັບຕາມຄຳໝັ້ນສັນຍາສາກົນຢ່າງງ່າຍດາຍ, ລັດຖະບານຫວຽດນາມ ຄວນປະຕິບັດບັນດາມາດຕະການທີ່ຄ່ອງຕົວ ແລະ ຕອບສະໜອງໃນການສ້າງນະໂຍບາຍເພື່ອປັບປຸງການປ່ຽນແປງຢ່າງວ່ອງໄວຂອງຕະຫຼາດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຕ້ອງມີການຮ່ວມມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນລະຫວ່າງລັດຖະບານ ແລະ ວິສາຫະກິດ.

ຮຽນຮູ້ຈາກບັນດາຕົວແບບຂອງເສດຖະກິດທີ່ປະສົບຜົນສຳເລັດຄື ຍີ່ປຸ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ ແລະ ຈີນ, ລັດຖະບານ ຫວຽດນາມ ຄວນປະຕິບັດບັນດາໂຄງການໜູນຊ່ວຍ, ລົງທຶນພື້ນຖານໂຄງລ່າງດ້ານການສຶກສາ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ, ສ້າງຕັ້ງເຂດເຕັກໂນໂລຢີສູງ, ເພີ່ມທະວີການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງລັດຖະບານ, ມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ວິສາຫະກິດ ເພື່ອແນໃສ່ພັດທະນາການຫັນເປັນດີຈີຕອນ ແລະ ນະວັດຕະກໍາ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວຈະເສີມຂະຫຍາຍທີ່ຕັ້ງຂອງຫວຽດນາມໃນໂລກ ແລະ ສ້າງພື້ນຖານອັນໜັກແໜ້ນໃຫ້ແກ່ຫວຽດນາມ ເຂົ້າຮ່ວມບັນດາຂົງເຂດຫຼິ້ນໃຫຍ່ກວ່າ ແລະ ບັນດາສັນຍາ FTA ຮຸ່ນໃໝ່, ມາດຕະຖານສູງ.

APEC ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນສະຖານທີ່ຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືຫຼາຍຝ່າຍເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນຊ່ອງທາງສຳຄັນເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມ ເພີ່ມທະວີການພົວພັນສອງຝ່າຍ, ສ້າງຜົນປະໂຫຍດຍາວນານ ແລະ ເລິກເຊິ່ງກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືຍຸດທະສາດໃຫຍ່. ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ຫວຽດນາມ ສາມາດນຳໃຊ້ APEC ເພື່ອສ້າງການພົວພັນຍຸດທະສາດກັບບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່ມີທ່າແຮງລໍຖ້າເຂົ້າຮ່ວມ APEC ຄື: ບັງກະລາເທດ, Colombia, Costa Rica ແລະ Ecuador. ການຮ່ວມມືກັບບັນດາສະມາຊິກທີ່ມີທ່າແຮງຈາກພາກພື້ນອາເມລິກາລາຕິນ ບໍ່ພຽງແຕ່ເປີດໂອກາດໃນການເຂົ້າເຖິງບັນດາຕະຫຼາດໃໝ່ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງຊຸກຍູ້ການເຈລະຈາ ແລະ ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງບັນດາປະເທດພວມພັດທະນາ.

ດ້ວຍບັນດາບາດກ້າວທີ່ເໝາະສົມເພື່ອຮັກສາການເປີດກວ້າງ, ເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ດຸ່ນດ່ຽງໃນຂະບວນການຮ່ວມມືຢູ່ APEC, ຫວຽດນາມ ສາມາດຮ່ວມມື ແລະ ແກ່ງແຍ້ງ, ຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ເພີ່ມທະວີກຳລັງໜູນເພື່ອພັດທະນາແບບຍືນຍົງ.

ທີ່ມາ: https://baoquocte.vn/viet-nam-mo-cua-ket-noi-can-bang-trong-hop-tac-apec-293584.html