ຫວຽດນາມ: ຈາກຂີ້ເຖົ່າສົງຄາມໄປສູ່ສັນຕິພາບ ແລະການພັດທະນາ

ໃນບັນຍາກາດສະເຫຼີມສະຫຼອງ 80 ປີແຫ່ງວັນຊາດ, ເພື່ອນມິດສາກົນກໍ່ໄດ້ແບ່ງປັນຄວາມເບີກບານມ່ວນຊື່ນໃຫ້ຊາວຫວຽດນາມ. ເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ປາແລັດສະໄຕ ທ່ານ Salama Saadi ບໍ່ໄດ້ປະຖິ້ມຄວາມຍິນດີນັ້ນ.

VietnamPlus•02/09/2025

ເນື່ອງໃນໂອກາດສະເຫຼີມສະຫຼອງ 80 ປີແຫ່ງວັນຊາດຫວຽດນາມ, ທ່ານ Saadi Salama, ເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ປາແລັດສະຕິນ, ຫົວໜ້າຄະນະ ການທູດ ຕ່າງປະເທດປະຈຳ ຮ່າໂນ້ຍ, ໄດ້ຂຽນບົດຄວາມກ່ຽວກັບການເດີນທາງ 80 ປີແຫ່ງວັນຊາດຫວຽດນາມ, ລົງພິມໃນໜັງສືພິມ Al Quds (Palestine) ສະບັບວັນທີ 2 ກັນຍາ.

ວັນທີ 2 ກັນຍາປີນີ້, ຫວຽດນາມໄດ້ຈັດພິທີສະເຫຼີມສະຫຼອງ 80 ປີແຫ່ງວັນປະທານໂຮ່ຈີມິນອ່ານຖະແຫຼງການປະກາດເອກະລາດ. ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຂີດໝາຍປະຫວັດສາດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຄວາມໝາຍ ດ້ານການເມືອງ ແລະ ວັດທະນະທຳຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ແມ່ນໂອກາດເພື່ອກວດກາຄືນການເດີນທາງຂອງປະເທດທີ່ພົ້ນອອກຈາກແປວໄຟສົງຄາມ ແລະ ຄວາມເສຍຫາຍ, ກາຍເປັນແບບຢ່າງແຫ່ງການພັດທະນາ, ເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບການທູດຢ່າງສົມດູນ - ເປັນປະສົບການທີ່ຊຸກຍູ້ໃຫ້ບັນດາປະເທດມີອະນາຄົດທີ່ດີກ່ວາອີກ.

ຈາກສົງຄາມ, ຄວາມທຸກຍາກໄປສູ່ຄວາມປາຖະຫນາສໍາລັບການປະດິດສ້າງ

ເປັນເວລາເກືອບ 4 ທົດສະວັດແລ້ວ, ຫວຽດນາມ ແມ່ນສະໜາມຮົບແຫ່ງການປະທະກັນແລະສົງຄາມອານານິຄົມທີ່ຮ້າຍແຮງ, ໄດ້ສ້າງບາດແຜອັນເລິກເຊິ່ງໃຫ້ແກ່ຮ່າງກາຍຂອງປະເທດ.

ຈາກການຕໍ່ຕ້ານອານານິຄົມຂອງຝຣັ່ງໃນສົງຄາມອາເມລິກາ, ທີ່ໂລກຮູ້ກັນໃນນາມ "ສົງຄາມຫວຽດນາມ", ທົດສະວັດເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ປະຖິ້ມຮູບພາບຂອງຄວາມເສຍຫາຍ, ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຫຼາຍລ້ານຄົນ, ແລະ ພື້ນຖານໂຄງລ່າງທີ່ຂາດເຂີນ. ຄວາມທຸກຍາກ ແລະ ການຂາດແຄນສະບຽງອາຫານ ເປັນລັກສະນະໄລຍະເວລາ, ແລະ ເສດຖະກິດ ຖືກທໍາລາຍໂດຍການໂດດດ່ຽວແລະການລົງໂທດຂອງສາກົນ.

ຜົນສຳເລັດຂອງການປະຕິວັດເດືອນສິງຫາ ປີ 1945 ແມ່ນຂີດໝາຍອັນສະຫງ່າງາມໃນປະຫວັດສາດ ຫວຽດນາມ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຮ່າໂນ້ຍ ບໍ່ຍອມຈຳນົນ, ແຕ່ໄດ້ປະຕິບັດຄວາມມຸ່ງມາດປາຖະໜາຕ້ານທານ ແລະ ນ້ຳໃຈຢືດຄອງ, ຊ່ວຍໃຫ້ປະເທດນີ້ຫັນປ່ຽນຈາກການທ້າທາຍໄປສູ່ການສ້າງສາເທື່ອລະກ້າວ.

ຈຸດຫັນປ່ຽນທີ່ສຳຄັນແມ່ນປີ 1986 ດ້ວຍນະໂຍບາຍ Doi Moi, ເປັນຂີດໝາຍສຳຄັນໃນປະຫວັດສາດຂອງປະເທດ. ຫວຽດນາມ ຄ່ອຍໆຫັນຈາກພື້ນຖານເສດຖະກິດແບບແຜນການ, ໜູນຊ່ວຍເປັນພື້ນຖານເສດຖະກິດການຕະຫຼາດແບບສັງຄົມນິຍົມ, ຊຸກຍູ້ບັນດາຂໍ້ລິເລີ່ມຂອງບຸກຄົນ, ດຶງດູດການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ ແລະ ການຄ້າເສລີ.

ພາຍຫຼັງບໍ່ເທົ່າໃດປີ, ໝາກຜົນແຫ່ງການປະຕິຮູບໄດ້ຮັບການເຫັນວ່າ: ອັດຕາການເຕີບໂຕຂອງແຕ່ລະປີບັນລຸກ່ວາ 6 – 7%, ແຫຼ່ງເງິນລົງທຶນຢ່າງແຂງແຮງ, ຫວຽດນາມ ກາຍເປັນສູນກາງການຜະລິດທີ່ມີການແຂ່ງຂັນຢ່າງວ່ອງໄວໃນຂະແໜງຕຳ່ແຜ່ນຕັດຫຍິບ, ເອເລັກໂຕຣນິກ, ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ. ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ຈັດອັນດັບໜຶ່ງໃນບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່ເຕີບໂຕໄວທີ່ສຸດຢູ່ອາຊີ, ທັງແມ່ນຈຸດໝາຍປາຍທາງອັນດັບໜຶ່ງຂອງບັນດານັກລົງທຶນທົ່ວໂລກ.

ຫວຽດນາມ ພວມມຸ່ງໄປເຖິງບັນດາຄວາມມຸ່ງມາດປາດຖະໜາຢາກກາຍເປັນປະເທດພັດທະນາໃນປີ 2045. (ພາບ: Vietnam+)

ຜົນສຳເລັດຂອງຫວຽດນາມບໍ່ໄດ້ຈຳກັດຢູ່ໃນດ້ານເສດຖະກິດ, ແຕ່ຍັງຕິດພັນກັບໂຄງການປະຕິຮູບຢ່າງຮອບດ້ານເພື່ອເພີ່ມທະວີການປົກຄອງປະເທດ. ລັດຖະບານໄດ້ປັບໂຄງປະກອບກົນໄກຂອງຕົນຄືນໃໝ່, ລວມບັນດາກະຊວງ, ຂັ້ນຕອນການບໍລິຫານທີ່ລຽບງ່າຍ, ແລະ ຜັນຂະຫຍາຍບັນດາໂຄງການຫັນເປັນດິຈິຕອນໃນການບໍລິການສາທາລະນະ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ນຳໃຊ້ບັນດານະໂຍບາຍຢ່າງເຂັ້ມງວດ ເພື່ອສະກັດກັ້ນການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະ ເພີ່ມທະວີຄວາມໂປ່ງໃສ, ເຮັດໃຫ້ຫວຽດນາມ ເປັນແບບຢ່າງທີ່ຫຼາຍປະເທດສົນໃຈ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຮ່າໂນ້ຍ ຍັງໄດ້ໃຫ້ບຸລິມະສິດເປັນພິເສດເຖິງຂະແໜງການສຶກສາ ແລະ ສາທາລະນະສຸກ. ອັດຕາຄວາມທຸກຍາກໄດ້ຫຼຸດລົງຢ່າງແຮງໃນສອງທົດສະວັດທີ່ຜ່ານມາ, ປະຈຸບັນ ຫວຽດນາມໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນຕົວແບບແຫ່ງການພັດທະນາຮອບດ້ານ, ສົມທົບກັນຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນໃນການເຕີບໂຕເສດຖະກິດ ແລະ ຄວາມສະເໝີພາບທາງສັງຄົມ.

"ໄມ້ໄຜ່" ການທູດ: ມີຄວາມຍືດຫຍຸ່ນແລະສົມດູນ

ບົນເວທີສາກົນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ສ້າງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດທີ່ແທດຈິງ ແລະ ເຄື່ອນໄຫວ, ໂດຍອີງໃສ່ຫຼັກການ “ບໍ່ເຂົ້າຮ່ວມ” ແລະ ການພົວພັນທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍ. ຫວຽດນາມ ຮັກສາການພົວພັນແບບດັ້ງເດີມກັບຈີນ ແລະ ລັດເຊຍ, ຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືຍຸດທະສາດກັບອາເມລິກາ, ກໍ່ຄືສ້າງຂົວທີ່ເຂັ້ມແຂງກັບສະຫະພາບເອີລົບ, ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ອິນເດຍ.

ຊາຍໜຸ່ມ Saadi Salama ອາຍຸ 19 ປີ (ຂວາ) ແລະມື້ທໍາອິດຂອງລາວຢູ່ໃນຫວຽດນາມໃນປີ 1980.

ນະໂຍບາຍທີ່ຍືດຫຍຸ່ນນີ້ເອີ້ນວ່າ "ການທູດໄມ້ໄຜ່." ໄມ້ໄຜ່ມີທັງລະບົບຮາກທີ່ແຂງແຮງ ແລະຄວາມຢືດຢຸ່ນໃນການໂຄ້ງກັບລົມໂດຍບໍ່ແຕກ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນຄູ່ຮ່ວມມືທີ່ດຸ່ນດ່ຽງ, ໄດ້ຮັບຄວາມເຄົາລົບນັບຖືຈາກຫຼາຍປະເທດມະຫາອຳນາດໂລກ.

ບໍ່ພຽງແຕ່ຫວຽດນາມ ໄດ້ເປີດກວ້າງການພົວພັນເທົ່ານັ້ນ, ຍັງໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຮັກສາສັນຕິພາບສາກົນນັບແຕ່ປີ 2014. ຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ສົ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່, ທ່ານໝໍໄປເຂດປະທະກັນຢູ່ ອາຟຼິກາ ຄື ຊູດັງໃຕ້ ແລະ ສາທາລະນະລັດ ອາຟຼິກາກາງ. ເຖິງວ່າຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມບໍ່ຫຼາຍປານໃດກໍ່ຕາມ, ແຕ່ການກະທຳນີ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຢ່າງຈະແຈ້ງເຖິງຄວາມເຕີບໂຕໃຫຍ່ຂອງຫວຽດນາມໃນຖານະເປັນສະມາຊິກທີ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ປະກອບສ່ວນແທດຈິງເຂົ້າໃນສັນຕິພາບ ແລະ ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງໂລກ.

ຄວາມສາມັກຄີກັບປາແລດສະຕິນ: ຄຸນຄ່າຂອງມະນຸດຕະຫຼອດໄປ

ໃນສະພາບການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ຫວຽດນາມ ບໍ່ໄດ້ລືມຮີດຄອງປະເພນີສາມັກຄີກັບປະຊາຊົນໃນສະພາບການຄ້າຍຄືກັນ, ພິເສດແມ່ນປະຊາຊົນ ປາແລັດສະຕິນ. ນັບແຕ່ຊຸມປີ 1960, ການປະຕິວັດຫວຽດນາມ ແລະ ປາແລດສະໄຕນ໌ ໄດ້ແບ່ງປັນການສະໜັບສະໜູນໃນການຕໍ່ສູ້ຕ້ານລັດທິອານານິຄົມ ແລະ ການຍຶດຄອງ.

ຫວຽດນາມ ກໍ່ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທຳອິດທີ່ໄດ້ຮັບຮູ້ຖະແຫຼງການປະກາດເອກະລາດ ປາແລັດສະໄຕນ໌ ເມື່ອປີ 1988, ແລະ ມາຮອດປະຈຸບັນຍັງຄົງແມ່ນເພື່ອນມິດທີ່ຊື່ສັດ ແລະ ສະໜັບສະໜູນສິດຕັດສິນໃຈຂອງປະຊາຊົນ ປາແລັດສະໄຕນ໌ ແລະ ກໍ່ສ້າງລັດເອກະລາດ. ດ້ານມະນຸດສະທຳຂອງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມຊອບທຳຂອງປະສົບການປະຫວັດສາດ ແລະ ຄວາມເຊື່ອຖືວ່າ ອິດສະລະພາບແມ່ນມູນຄ່າທີ່ບໍ່ແບ່ງແຍກ.

ກົມຮັກສາສັນຕິພາບຫວຽດນາມ ໄດ້ຈັດພິທີຕ້ອນຮັບການກັບຄືນມາຂອງຄະນະວິສະວະກຳສາດເລກ 2 ຢູ່ຄະນະປະຈຳ UNISFA (ພາກພື້ນ Abyei) ພາຍຫຼັງປະຕິບັດໜ້າທີ່ສຳເລັດຢ່າງຈົບງາມ. (ພາບ: ເຈີ່ນດຶກ/VNA)

80 ປີຫຼັງໄດ້ຮັບເອກະລາດ, ຫວຽດນາມບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນເລື່ອງປະສົບຜົນສຳເລັດດ້ານເສດຖະກິດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນພະຍານຫຼັກຖານທີ່ມີຊີວິດຊີວາເຖິງຄວາມສາມາດຫັນຄວາມເຈັບປວດໃຫ້ກາຍເປັນກຳລັງ, ແລະ ຄວາມລົ້ມແຫຼວໃຫ້ກາຍເປັນໂອກາດ. ນີ້ແມ່ນຕົວຢ່າງທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າຄວາມເປັນເອກະລາດບໍ່ໄດ້ຢຸດຢັ້ງໃນການຍຶດເອົາດິນແດນຄືນໃໝ່, ແຕ່ຍັງຕ້ອງການຄວາມຊົງຈຳທາງປະຫວັດສາດແລະວິໄສທັດໃນອະນາຄົດ.

80 ປີຫຼັງໄດ້ຮັບເອກະລາດ, ຫວຽດນາມບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນເລື່ອງປະສົບຜົນສຳເລັດດ້ານເສດຖະກິດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນພະຍານຫຼັກຖານທີ່ມີຊີວິດຊີວາເຖິງຄວາມສາມາດຫັນຄວາມເຈັບປວດໃຫ້ກາຍເປັນກຳລັງ, ແລະ ຄວາມລົ້ມແຫຼວໃຫ້ກາຍເປັນໂອກາດ.
ເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ປາແລດສະໄຕ ທ່ານ Saadi Salama

ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ກາຍເປັນສັນຍາລັກແຫ່ງການຕັດສິນໃຈ, ປະຕິຮູບ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບໂລກ, ໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ຫຼາຍປະເທດວ່າ: ເຈດຈຳນົງ ແລະ ວິທີປະຕິບັດແມ່ນເສັ້ນທາງກ້າວໄປສູ່ອະນາຄົດທີ່ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ແລະ ສັນຕິພາບ./.

(ຫວຽດນາມ+)

ທີ່ມາ: https://www.vietnamplus.vn/viet-nam-tu-tro-tan-chien-tranh-den-hoa-binh-va-phat-trien-post1058221.vnp