Lừa đảo và mua bán sổ bảo hiểm xã hội: Nguy cơ đe dọa an sinh xã hội

Những ngày gần đây, các cơ quan BHXH liên tục phát đi cảnh báo về các phương thức lừa đảo mới nhằm vào người lao động, đặc biệt tại Hà Nội. Nghiêm trọng nhất là thủ đoạn giả mạo cán bộ BHXH để lừa qua điện thoại, mạng xã hội và tình trạng “chợ đen” mua bán, cầm cố sổ BHXH hoạt động công khai, tác động trực tiếp đến an sinh của hàng triệu người lao động.

"Bẫy lừa" tinh vi

Gần đây, BHXH cơ sở Ba Đình (BHXH thành phố Hà Nội) liên tục tiếp nhận các trường hợp phản ánh đã nhận được điện thoại của người tự xưng là nhân viên BHXH đưa thông tin sai sự thật như quá hạn tham gia bảo hiểm xã hội/bảo hiểm y tế, cắt thẻ bảo hiểm y tế, cắt lương hưu, hoàn trả phí đóng, tăng lương hưu… Các đối tượng yêu cầu người dân cung cấp thông tin cá nhân để cài đặt ứng dụng VssID, hỗ trợ làm thủ tục trực tuyến để nhận lương hưu.

Theo cán bộ Bộ phận "một cửa" BHXH cơ sở Ba Đình, mỗi ngày có hàng chục người, chủ yếu là người cao tuổi, đến xác minh việc bị gọi điện dọa nạt, thậm chí lừa đảo. Trong đó có trường hợp bà Nguyễn Thị P (phường Giảng Võ) bị dọa cắt thẻ bảo hiểm y tế và được yêu cầu mở điện thoại, truy cập vào đường dẫn đến trang giả mạo BHXH cơ sở Ba Đình, kê khai thông tin cá nhân, căn cước công dân, tài khoản ngân hàng. Rất may, bà P đã đến trực tiếp cơ quan BHXH để kiểm tra nên tránh được bị lừa đảo.

Người dân đến thực hiện thủ tục BHXH tại bộ phận một cửa BHXH cơ sở Ba Đình. Ảnh: D.N

Cùng với tình trạng mạo danh, việc mua bán, cầm cố sổ BHXH tại Hà Nội đang trở nên nhức nhối. Ở các khu vực đông công nhân, người lao động như phường Xuân Phương, Đại Mỗ, xã Thiên Lộc… xuất hiện nhiều tờ rơi được dán với nội dung “Giải quyết bảo hiểm xã hội nhanh”, “Bán thanh lý sổ bảo hiểm xã hội”, “Rút tiền trong ngày”. Đặc biệt, trên nhiều “chợ mạng”, chỉ cần gõ cụm từ “mua bán sổ bảo hiểm xã hội” sẽ thấy hàng trăm tài khoản sẵn sàng tiếp nhận, mua lại sổ BHXH dù đã mất sổ, mất giấy tờ hoặc ngắt quãng trong quá trình đóng bảo hiểm xã hội....

Trong vai người có nhu cầu bán sổ BHXH đã đóng 8 năm, phóng viên Báo Hànộimới nhắn cho số điện thoại Zalo 08935… có tên Thiên Ý. Tài khoản này yêu cầu người bán chụp nội dung sổ, mức đóng, rồi hẹn đến văn phòng tại tỉnh Quảng Ninh hoặc Hưng Yên để kiểm tra sổ, chốt lương. Nếu thỏa thuận được thì người bán viết giấy ủy quyền, giao tiền và giữ lại căn cước công dân một tháng. Khi phóng viên bày tỏ việc ngại đi xa, tài khoản Thiên Ý cho biết sẽ đến Hà Nội gặp khách hàng nên có thể làm ủy quyền không cần công chứng.

Chủ động bảo vệ quyền lợi an sinh

Trước tình hình các vụ lừa đảo ngày càng gia tăng, ngày 21-11 vừa qua, BHXH cơ sở Ba Đình ban hành Văn bản số 1027/BHXH-BĐ gửi Phòng Văn hóa - Xã hội các phường Ba Đình, Ngọc Hà, Giảng Võ, Ô Chợ Dừa và cơ quan, đơn vị đề nghị phối hợp thông báo rộng rãi đến các tổ dân phố, người dân được biết; đồng thời tuyên truyền thủ đoạn giả mạo cán bộ BHXH, đề nghị người dân theo dõi thông báo của cơ quan chức năng, kiểm tra kỹ trước khi giao dịch (không bấm vào đường dẫn lạ, không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP…). Bên cạnh đó, các đơn vị cần phối hợp xác minh, xử lý kịp thời khi phát hiện hành vi lừa đảo giả mạo để bảo đảm quyền lợi cho người dân.

Người dân đến thực hiện thủ tục tại bộ phận một cửa BHXH cơ sở Ba Đình. Ảnh: DN

Liên quan vấn đề mua bán sổ tràn lan, điểm chung của nhiều giao dịch là người mua yêu cầu người lao động ký giấy ủy quyền nhận BHXH một lần thay cho chủ sổ. Thực chất, đây chỉ là cách “hợp pháp hóa” giao dịch mua bán sổ và trên thực tế người lao động nhận số tiền thấp hơn rất nhiều (chỉ khoảng 50-60% giá trị sổ). Theo Trưởng phòng Truyền thông và Phát triển đối tượng (BHXH thành phố Hà Nội) Dương Thị Minh Châu, người được ủy quyền đến cơ quan BHXH nhận tiền BHXH một lần là không sai nên cơ quan bảo hiểm không có căn cứ kiểm soát, ngăn chặn triệt để việc mua bán BHXH từ những người được ủy quyền. Tuy vậy, việc bán hoặc cầm cố sổ có thể dẫn đến rủi ro như bị giữ căn cước công dân trong thời gian dài hoặc thông tin cá nhân bị sử dụng vào mục đích xấu...

Luật BHXH sửa đổi năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, nghiêm cấm mọi hình thức mua bán, cầm cố, thế chấp, đặt cọc sổ BHXH. Tuy nhiên, quy định không cấm việc lĩnh tiền qua ủy quyền nên khó kết luận rõ hành vi mua bán sổ. Để hạn chế tình trạng này, BHXH thành phố Hà Nội yêu cầu các điểm tiếp nhận hồ sơ tăng cường kiểm soát giấy ủy quyền, đặc biệt khi một người liên tục nhận hộ BHXH một lần cho nhiều trường hợp. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, phải báo cơ quan công an phối hợp xử lý.

Tình trạng giả mạo cán bộ BHXH để lừa đảo qua điện thoại, mạng xã hội cùng sự sôi động của “chợ đen” mua bán, cầm cố sổ bảo hiểm xã hội đang gây nhiều lo ngại. Dù các cơ quan thông tin đại chúng, cơ quan chức năng đã liên tục cảnh báo nhưng với các chiêu trò tinh vi, nhiều nạn nhân vẫn "sập bẫy" lừa. Vì vậy, người dân cần chủ động bảo vệ thông tin cá nhân, phối hợp với cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình và ngăn chặn thủ đoạn trục lợi của các đối tượng xấu.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/lua-dao-va-mua-ban-so-bao-hiem-xa-hoi-nguy-co-de-doa-an-sinh-xa-hoi-725145.html