Luật Bảo hiểm tiền gửi: Tác động tích cực nhưng vẫn cần sửa đổi

Cơ sở pháp lý cho hoạt động bảo hiểm tiền gửi

Sau 12 năm đi vào cuộc sống, Luật BHTG số 06/2012/QH13 - được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 18-6-2012 và có hiệu lực từ ngày 1-1-2013 đã chứng minh vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người gửi tiền và củng cố an toàn hệ thống tài chính - ngân hàng. Luật đã thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Ðảng và Nhà nước về tăng cường bảo vệ quyền lợi người gửi tiền; đồng thời phản ánh đúng đặc thù của thị trường tài chính Việt Nam và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước. Cùng với luật, hệ thống văn bản dưới luật được ban hành đồng bộ trong những năm qua đã góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động BHTG. Các quy định ngày càng rõ ràng và cụ thể hơn, tạo nền tảng pháp lý đầy đủ để tổ chức BHTG thực hiện tốt chức năng của mình; đồng thời hỗ trợ các tổ chức tín dụng (TCTD) nâng cao ý thức tuân thủ và quản trị rủi ro.

Chi nhánh Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên tuyên truyền chính sách bảo hiểm tiền gửi.

Luật BHTG cũng đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả của hệ thống pháp luật tài chính - ngân hàng, tăng cường sự phối hợp giữa các cấu phần trong mạng lưới an toàn tài chính quốc gia. Là văn bản pháp lý cao nhất điều chỉnh toàn diện hoạt động BHTG, luật quy định rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức BHTG; xác định đầy đủ quyền và nghĩa vụ của các tổ chức tham gia BHTG; làm rõ phạm vi tiền gửi được bảo hiểm, thời điểm và hạn mức chi trả. Nhờ đó, quyền lợi của người gửi tiền được bảo đảm tốt hơn, đóng góp tích cực vào sự ổn định, an toàn và lành mạnh của hệ thống ngân hàng trong suốt 12 năm qua.

Phát sinh khó khăn vướng mắc trong bối cảnh hiện nay

Sau hơn 12 năm triển khai, trong điều kiện kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, Luật BHTG đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc cần được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình mới và sự thay đổi của hệ thống pháp luật hiện hành. Một trong những khó khăn lớn hiện nay là quy định về tiền gửi được bảo hiểm, luật và các văn bản hướng dẫn chưa xác định rõ “các hình thức tiền gửi khác”, dẫn đến cách hiểu không thống nhất khi xác định một số loại tiền gửi. Một vướng mắc quan trọng khác là thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, quy định hiện nay chưa đảm bảo tính kịp thời, chưa có cơ sở để BHTG Việt Nam thực hiện chi trả tiền gửi sớm hơn, ngay khi TCTD xảy ra sự cố có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống. Việc tổ chức BHTG chỉ có thể thực hiện chi trả tiền gửi sau khi TCTD đã có quyết định phá sản sẽ không đảm bảo được vai trò của BHTG Việt Nam trong việc ổn định tâm lý người gửi tiền, ngăn chặn nguy cơ đổ vỡ, bảo vệ tốt nhất quyền lợi người gửi tiền. Bên cạnh đó, ngày 18-1-2024, Quốc hội đã thông qua Luật Các TCTD, trong đó đã sửa đổi, bổ sung một số quy định về quyền, nghĩa vụ của BHTG Việt Nam tham gia vào quá trình can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt TCTD. Tuy nhiên, một số nội dung Luật Các TCTD không quy định chi tiết mà dẫn chiếu thực hiện theo pháp luật về BHTG đã đặt ra yêu cầu sửa đổi, bổ sung Luật BHTG để thống nhất với quy định của Luật Các TCTD. Hạn mức chi trả BHTG hiện nay là 125 triệu đồng/người gửi tiền/tổ chức tham gia BHTG được quy định từ năm 2017, đến thời điểm hiện nay, hạn mức này đã bộc lộ nhiều bất cập.

Ngoài ra, nhiều quy định liên quan đến hoạt động đầu tư của BHTG Việt Nam hay vai trò của BHTG Việt Nam trong tái cơ cấu các TCTD cũng không còn phù hợp, chưa có cơ sở pháp lý đầy đủ để BHTG Việt Nam tham gia sâu vào quá trình xử lý TCTD yếu kém. Luật cũng chưa cho phép BHTG Việt Nam bán trái phiếu Chính phủ khi cần thanh khoản; các nội dung mới như cho vay đặc biệt hay mua trái phiếu dài hạn theo quyết định của Ngân hàng Nhà nước cũng chưa được luật hóa.

Do đó, việc xây dựng Luật BHTG (sửa đổi) nhằm xử lý khó khăn, vướng mắc trong hoạt động BHTG thời gian qua, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức BHTG nâng cao năng lực tài chính và tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại các TCTD. Qua đó, bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống TCTD, an ninh, an toàn xã hội theo chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được cấp có thẩm quyền thông qua.

HOÀNG DUNG

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/kinh-te/tai-chinh-ngan-hang/202512/luat-bao-hiem-tien-gui-tac-dong-tich-cuc-nhung-van-can-sua-doi-b7d4c4a/