Perkataan rumit: Apakah maksud 'royalti'?

Pada masa kini, ramai orang tahu bahawa royalti ialah "wang yang dibayar kepada pengarang karya budaya, seni, dan saintifik yang diterbitkan atau digunakan" (Kamus Vietnam, Hoang Phe, ketua pengarang, 1988, p.754). Walau bagaimanapun, pada masa lalu, makna asal perkataan ini agak berbeza.

Royalti ialah perkataan Sino-Vietnam, gabungan dua perkataan: sewa (润) dan pen (笔).

Nhuận (润) tergolong dalam radikal air, mempunyai bentuk bunyi ( Luc Thu ), dan maksud asalnya ialah "air hujan mengalir turun, menyuburkan semua benda" ( Thuyet Van ). Dalam Quang Nha , nhuận bermaksud "merendam, membasahi" ( Nhuyên, tí da ); dan di Dich. He Tu , nhuận bermaksud "melembabkan dengan angin dan hujan" ( Nhuyên chi di phong vũ ).

Watak "Bit" (笔) tergolong dalam radikal buluh dan terdiri daripada ideogram ( Enam Buku ). Watak ini mula-mula muncul dalam Oracle Bones, dan maksud asalnya ialah "menulis dengan alat yang diperbuat daripada tiub buluh dan bulu haiwan", iaitu, "mao bi " (pen berus) ( Ritual Records. Ritual Song ). Kemudian, "Bit " meluaskan maknanya, merujuk kepada "karya seperti kaligrafi, lukisan, puisi, dan esei yang ditulis atau dilukis dengan pen" ( Bao Phac Tu. Bien Van oleh Ge Hong); "prosa" ( Du Tuong Dong Vuong Luan Van Thu ); "berus" ( Grafik oleh Cai Nguyen Boi).

Istilah "royalti" berasal daripada anekdot dalam Biografi Zhengyi Dinasti Sui (jilid 38), yang menceritakan bagaimana, selepas Maharaja Wen dari Sui memulihkan gelaran Zhengyi, pegawai berpangkat tinggi menuntut pampasan untuk karya Zhengyi, memetik "pen itu kering". Ini menimbulkan pepatah "basahkan pena".

Pada zaman dahulu, ulama dan pegawai menghargai golongan bangsawan dan enggan menyebut wang. Apabila perlu, mereka memanggil wang "a do vat" (阿堵物), bermaksud "perkara yang menghalang". "A do vat" ialah frasa yang digunakan untuk merujuk kepada wang, yang berasal daripada kisah Wang Yan dalam Dinasti Jin. Kemudian, perkataan ini digantikan dengan istilah "royalti".

Menurut ensiklopedia Baidu, perkataan "royalti" (润笔) pada asalnya merujuk kepada "proses merendam bulu berus dalam air bersih sebelum digunakan untuk melembutkan dan menyerap dakwat", dan kemudiannya berkembang menjadi istilah yang elegan, merujuk kepada pembayaran material atau wang kepada pengarang puisi, kaligrafi dan lukisan.

Pada zaman dahulu, untuk mendapatkan royalti, sasterawan sering mengarang dokumen untuk istana diraja atau menulis ucapan hari lahir untuk yang masih hidup atau menulis epitaph untuk si mati. Han Yu adalah seorang penulis batu nisan yang sangat terkenal, dia sering menulis untuk pegawai tinggi dengan "harga satu perkataan setinggi gunung emas" ( harga satu perkataan setinggi gunung emas ). Du Mu, penulis Vi Dan Giang Tay di ai bi (Tugu cinta yang ditinggalkan oleh Vi Dan Giang Tay), menerima 300 gulung sutera...

Dalam buku Dinasti Song Su Shi Loai Uyen , terdapat petikan yang mengatakan bahawa Maharaja Taizong of Song menubuhkan dana khas yang dipanggil "wang diraja" (润笔钱), digunakan untuk memberi ganjaran kepada cendekiawan di mahkamah empayar.

Secara umumnya, royalti pada zaman dahulu dibayar dalam pelbagai bentuk, termasuk emas, perak, bijirin, barangan, dan kain. Sesetengah penyair suka menerima ganjaran istimewa, contohnya, Wang Xizhi suka menerima angsa sebagai royaltinya, Li Bai meminta wain, dan Su Dongpo dengan gembira menerima daging kambing.

Dikhabarkan bahawa karya dengan bayaran tertinggi dalam sejarah ialah puisi "Changmen Fu" oleh Sima Xiangru dari Dinasti Han Barat. Permaisuri Chen membayar 100 kg emas untuk puisi 633 patah perkataan ini.

Menjelang dinasti Ming dan Qing, "royalti" telah ditubuhkan sepenuhnya, terutamanya dari segi kewangan.

Di negara kita, perkataan "royalti" muncul selewat-lewatnya pada abad ke-19, dan telah direkodkan dalam buku Dictionnaire annamite-français oleh Jean Bonet, diterbitkan pada tahun 1899 (hlm.48).

Sumber: https://thanhnien.vn/lat-leo-chu-nghia-nhuan-but-nghia-la-gi-185250912203215207.htm