Nông dân thích ứng biến đổi khí hậu để giữ vững sinh kế

Mưa lũ, ngập úng và sạt lở trong thời gian qua cho thấy, biến đổi khí hậu đang tác động mạnh chưa từng có đến sản xuất nông nghiệp Lâm Đồng. Trước thách thức ấy, cuộc đối thoại giữa Chủ tịch UBND tỉnh với nông dân năm 2025 vào ngày 2/12, mở ra không gian thảo luận thẳng thắn để xác lập các giải pháp chiến lược nhằm bảo vệ sinh kế và nâng cao khả năng chống chịu cho nông dân.

Không để người dân bị đứt gãy sinh kế

Cuộc đối thoại giữa Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng với nông dân năm 2025 với chủ đề “Thích ứng biến đổi khí hậu, ổn định sinh kế” nhận được sự quan tâm đặc biệt. Câu hỏi của anh Y Cường Long Dung, nông dân phường Lang Biang - Đà Lạt làm “nóng” cuộc đối thoại, khi anh đưa ra các con số hàng trăm ha rau màu bị mất trắng, nhiều vườn cây ăn trái sau khi nước rút không còn khả năng phục hồi. "Tỉnh có chủ trương như thế nào để hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống, tái sản xuất phục hồi kinh tế sau thiệt hại do mưa lũ?". Đây không chỉ là câu chuyện của riêng một địa bàn, mà đang trở thành thách thức chung với toàn tỉnh trong bối cảnh thời tiết cực đoan xuất hiện ngày càng dày đặc.

Người dân xã D’ran đang nỗ lực khôi phục sản xuất.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Phan Nguyễn Hoàng Tân thông tin, để bảo đảm người dân kịp thời tái sản xuất, tỉnh đã tạm cấp 97 tỷ đồng cho các địa phương chịu thiệt hại nặng. Nguồn kinh phí này được ưu tiên để hỗ trợ khôi phục sản xuất, sửa chữa hạ tầng nông nghiệp bị hư hỏng, hỗ trợ giống rau, hoa, cây ăn trái, vật tư thiết yếu để người dân sớm quay lại đồng ruộng. Cùng với đó, tỉnh đang hoàn thiện hồ sơ đề xuất Bộ Tài chính tiếp tục cấp bổ sung kinh phí nhằm bảo đảm nguồn lực đủ mạnh để xử lý hậu quả sau mưa lũ.

Không chỉ dừng ở việc giải quyết hậu quả tức thời, tỉnh xác định nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng chiến lược dài hạn để nâng cao khả năng chống chịu thiên tai. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành hướng dẫn kỹ thuật phục hồi sau ngập úng, cải tạo lại đất, xử lý vườn cây lâu năm bị ảnh hưởng kéo dài. Các đoàn công tác kỹ thuật được cử trực tiếp xuống cơ sở, hỗ trợ nông dân kiểm kê thiệt hại, tư vấn giải pháp canh tác an toàn trong điều kiện thời tiết bất thường.

Song song với hỗ trợ vật chất, tỉnh đẩy mạnh cơ cấu lại sản xuất theo hướng thích ứng khí hậu chuyển đổi nhóm cây trồng phù hợp tại các vùng ngập úng thường xuyên. Những diện tích rau màu đã mất trắng nhưng không thể sản xuất lại ngay sẽ được định hướng chuyển đổi sang cây trồng ngắn ngày, ít rủi ro, hoặc sử dụng chế phẩm sinh học để phục hồi đất trước khi quay lại sản xuất chính vụ.

Xã D’ran chịu thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lũ cuối tháng 11 vừa qua

Cũng là câu chuyện biến đổi khí hậu, chị Nguyễn Thị Thùy Linh, Tổ hợp tác rau hoa Trần Thái Tông, phường Xuân Hương - Đà Lạt, đặt câu hỏi về việc phát triển nhà kính và nhà lưới tại địa bàn Đà Lạt tăng nhanh trong những năm qua. Đó là tỉnh có rà soát, quy hoạch và bố trí lại toàn bộ diện tích nhà kính đã có hiện nay. Đồng thời, chính sách nào hỗ trợ cho bà con, nông dân trong việc thực hiện tháo dỡ, di dời nhà kính, nhà lưới.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tỉnh định hướng giảm dần diện tích nhà kính, áp dụng các tiêu chí về mật độ, thoát nước, xử lý nước thải nhằm hạn chế tác động môi trường. Tỉnh kiên quyết xử lý các trường hợp xây dựng trái phép trên đất lâm nghiệp, hành lang thủy lợi và khu bảo vệ nguồn nước; đồng thời tạo điều kiện tín dụng để người dân chuyển đổi, đầu tư sản xuất tại những khu vực phù hợp ngoài quy hoạch đô thị.

Ông Lê Khắc Vi, nông dân phường Bình Thuận nêu thực tế giá thanh long liên tục rớt, nhiều diện tích bị bỏ hoang và đặt câu hỏi liệu tỉnh có chủ trương duy trì hay chuyển đổi. Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường trả lời, tỉnh không khuyến khích mở rộng diện tích theo phong trào, mà sẽ rà soát toàn bộ vùng trồng, giữ lại những khu vực có chuỗi tiêu thụ ổn định và điều kiện đất đai, khí hậu phù hợp; đồng thời định hướng chuyển đổi những diện tích già cỗi, kém hiệu quả sang các loại cây có giá trị và rủi ro thấp hơn.

Nông dân - trung tâm của chiến lược thích ứng khí hậu

Một điểm đáng chú ý tại hội nghị năm nay là người nông dân không còn là “đối tượng hỗ trợ” mà là “nhân tố chính của sự thích ứng”. Điều này đồng nghĩa người nông dân là lực lượng trực tiếp tạo ra sự chuyển đổi, góp phần xây dựng nền nông nghiệp sinh thái và bền vững hơn.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười, nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn có vị trí chiến lược lâu dài, giữ vai trò trụ đỡ của nền kinh tế. Trong thích ứng khí hậu, cùng với hệ thống chính trị, nông dân phải trở thành chủ thể là lực lượng dẫn dắt các mô hình sản xuất xanh, tuần hoàn và gắn kết chuỗi giá trị. Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, những ý kiến tại hội nghị là “chất liệu thực tiễn quý giá”, giúp tỉnh hoàn thiện chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới.

Nông dân - trung tâm của chiến lược thích ứng khí hậu

Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương nghiêm túc tiếp thu, trả lời đầy đủ kiến nghị còn tồn đọng, đồng thời chủ động đề xuất chính sách mới nhằm bảo vệ sinh kế nông dân trước rủi ro khí hậu và đưa nông nghiệp Lâm Đồng bước vào giai đoạn xanh bền vững, có khả năng chống chịu cao.

Sự khốc liệt của biến đổi khí hậu khiến những thiệt hại như cuối tháng 11 vừa qua có thể tái diễn bất kỳ lúc nào. Vì thế, tỉnh đang tạo nền tảng quan trọng để giúp nông dân ổn định sinh kế và sản xuất ngày càng an toàn, chủ động hơn trước những biến đổi của thời tiết.

Gần 400 câu hỏi, kiến nghị của nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp gửi đến Chủ tịch UBND tỉnh trong khuôn khổ Hội nghị Chủ tịch UBND tỉnh đối thoại với nông dân năm 2025. Các câu hỏi tập trung chủ yếu vào những nhóm vấn đề: khôi phục sản xuất sau mưa lũ; quy hoạch nhà kính, nhà lưới và bảo vệ môi trường; ổn định thị trường tiêu thụ đối với cây trồng chủ lực; đầu tư hạ tầng nông nghiệp; cơ chế hỗ trợ tín dụng, an sinh và liên kết chuỗi giá trị. Đây là các nội dung trọng tâm được tỉnh định hướng giải quyết trong chiến lược thích ứng biến đổi khí hậu và ổn định sinh kế cho nông dân.

Nguồn: https://baolamdong.vn/nong-dan-thich-ung-bien-doi-khi-hau-de-giu-vung-sinh-ke-407207.html