Quan tâm đầu tư tăng năng lực cho y tế cơ sở

Thảo luận tại Tổ về Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về chăm sóc sức khoẻ, dân số và phát triển giai đoạn 2025 - 2030, nhiều ĐBQH cho rằng, Chương trình được xây dựng công phu, bám sát định hướng của Đảng, nhưng cần tiếp tục hoàn thiện để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với thực tiễn và có tác động mạnh mẽ tới hệ thống y tế cơ sở.

Mục tiêu tham vọng sẽ đặt thách thức cho đội ngũ y tế

ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) đánh giá cao các nội dung của Chương trình, đặc biệt là đã chú trọng đưa các dự án, giải pháp để phát triển y tế cơ sở, ưu tiên vùng khó khăn, đẩy mạnh chuyển đổi số và quản lý sức khỏe người dân theo vòng đời.

Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ rõ, nhiều chỉ tiêu của chương trình được đặt ở mức rất cao trong bối cảnh hệ thống y tế Việt Nam đang đối diện với hàng loạt thách thức như: già hóa dân số xảy ra nhanh; tỷ suất sinh thấp và mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn đáng lo ngại...

Do vậy, đại biểu đề nghị, Ban soạn thảo cần tiếp tục hoàn thiện để những con số nêu trong Nghị quyết thực sự trở thành mệnh lệnh hành động, bảo đảm tính khả thi và đạt kết quả thực chất khi triển khai.

Ở nhóm mục tiêu liên quan đến y tế cơ sở, Chương trình đặt ra yêu cầu “90% xã, phường, đặc khu đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã vào năm 2030 và 95% vào năm 2035”. Đại biểu cho rằng, đây là tiêu chuẩn rất cao so với các nước có mức thu nhập tương đương. Trong khi đó, Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã của Việt Nam do Bộ Y tế ban hành cũng tiếp cận vấn đề tiêu chí y tế xã rộng hơn, không chỉ quy định về điều kiện đối với trạm y tế.

ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) phát biểu tại Tổ

Mặt khác, hiện nay, nhiều tỉnh, thành phố có nguồn ngân sách địa phương lớn đã hoàn thành mục tiêu này, thậm chí Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đã đạt trên mức 95%, trong khi nhiều địa phương mới chỉ ở mức 70 - 80%. Do vậy, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề nghị, Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã cần thay đổi phù hợp với mô hình trạm y tế xã phường mới và Trạm y tế phải là đơn vị sự nghiệp công lập.

Dự thảo Nghị quyết cũng đưa ra mục tiêu đến năm 2030, có 100% trạm y tế xã, phường triển khai đầy đủ dự phòng, quản lý và điều trị một số bệnh không lây nhiễm theo quy trình chuẩn. Đại biểu phân tích, Tổ chức Y tế Thế giới coi đây là năng lực quan trọng nhất của hệ thống y tế cơ sở. Mục tiêu được dự thảo đưa ra cũng rất cao, vượt mức trung bình của khu vực và các nước có thu nhập tương đồng.

Theo đại biểu, để triển khai thành công đòi hỏi đầu tư bài bản, có chính sách bảo đảm nhân lực tại tuyến xã và đặc biệt phải triển khai đồng bộ hồ sơ sức khoẻ điện tử gắn với VNeID trên tất cả địa bàn. Đồng thời, trong nguyên tắc phân bổ ngân sách trung ương cần quy định rõ bảo đảm tối thiểu 60 - 70% vốn đầu tư công dành cho hệ thống y tế xã, phường; và, xây dựng hệ số ưu tiên đầu tư cao hơn (1,3 - 1,5 lần) đối với các vùng khó khăn, phù hợp thực tiễn từng địa phương.

Đại biểu cho rằng, hồ sơ dự thảo Nghị quyết hiện chưa phân tích rõ hiện trạng từng lĩnh vực theo từng chỉ tiêu, chưa làm rõ sự cần thiết của từng mục tiêu, chưa đối chiếu với chuẩn quốc tế và chưa dự báo đầy đủ quy mô nguồn lực. Đại biểu đề nghị hoàn thiện toàn bộ hồ sơ theo hướng lượng hóa rõ ràng và bảo đảm cân đối nguồn lực ngay từ đầu, tránh “ban hành rồi lại phải điều chỉnh”.

Thống nhất phương án phân bổ vốn giữa các chương trình

Trong phiên thảo luận tại Tổ, ĐBQH Lý Thị Lan (Tuyên Quang) nhấn mạnh yếu tố quyết định thành công của chương trình nằm ở năng lực thực thi tại cấp cơ sở, đặc biệt là cấp xã - nơi trực tiếp triển khai các hoạt động chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng và dân số.

Do vậy, cần tăng cường nhân lực, năng lực chuyên môn và năng lực vận hành cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, giáo dục mầm non và giáo dục ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm nguồn lực đầu tư được sử dụng hiệu quả.

Đặc biệt, cần lấy trạm y tế xã và đội ngũ bác sĩ tuyến xã làm trọng tâm để triển khai chương trình MTQG này, bảo đảm theo đúng tinh thần Nghị quyết 72 - NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

ĐBQH Bùi Hoài Sơn (Hà Nội) phát biểu thảo luận tại Tổ 1

Và, để tránh trùng lặp giữa 3 chương trình MTQG về y tế, giáo dục, phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cùng được trình ra Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười này, đại biểu đề nghị, các Ban soạn thảo cần phối hợp, rà soát chặt chẽ nội dung các dự thảo Nghị quyết, Đề án.

Đại biểu đề xuất, chương trình MTQG về giáo dục cần tập trung đầu tư cơ sở vật chất trường học, công nghệ thông tin, bếp ăn bán trú và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Chương trình MTQG về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sẽ tập trung vào nội dung dân sinh thiết yếu như giao thông, nước sạch, cơ sở vật chất dân nuôi, bán trú. Chương trình MTQG về y tế sẽ tập trung vào y tế dự phòng, nâng cao năng lực y tế cơ sở và phát triển nhân lực y tế.

Cùng quan điểm, ĐBQH Phạm Thúy Chinh (Tuyên Quang) lưu ý, cơ chế đặc thù về quản lý đối với kinh phí hoạt động của chương trình được nêu tại khoản 1 Điều 1 của dự thảo Nghị quyết chưa thực sự mang tính đặc thù, vì Luật Ngân sách Nhà nước đã có quy định tương tự.

Ngoài ra, theo đại biểu việc giao Chính phủ quy định chi tiết các cơ chế đặc thù tại điểm b khoản 1 Điều 2 là không phù hợp, nên phải quy định rõ ngay trong Nghị quyết về các cơ chế đặc thù, tránh đặt ra cơ chế khác sau này.

Về thẩm quyền quyết định đầu tư, dự thảo Nghị quyết quy định giao Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách. Đại biểu Phạm Thúy Chinh cho rằng, quy định này chưa phù hợp Điều 27 Luật Ngân sách Nhà nước, đã giao thẩm quyền cho Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Tài chính.

“Nếu tiếp tục giao Bộ Y tế, sẽ tạo ra điểm nghẽn trong phối hợp giữa các bộ. Trong khi đó, ở Nghị quyết về giáo dục lại giao thẩm quyền này cho Thủ tướng”. Do vậy, đại biểu đề nghị cần thống nhất một phương án, hoặc giao Thủ tướng Chính phủ, hoặc giao Bộ trưởng Bộ Tài chính, bảo đảm phù hợp quy định và thống nhất giữa các chương trình.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/quan-tam-dau-tu-tang-nang-luc-cho-y-te-co-so-10398230.html