Sắc màu diễn xướng hầu Thánh ở không gian di sản UNESCO Kiếp Bạc

Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh, thủ nhang Linh Quang Điện (phường Phú Diễn, Hà Nội) thực hiện nghi lễ hầu Thánh.

Âm vang chầu văn giữa không gian linh thiêng

Tối 8/10 (17/8 âm lịch), dòng người đổ về đền Kiếp Bạc đông nghịt. Giữa không gian lễ hội trang nghiêm, tiếng trống, tiếng phách, đàn nguyệt hòa cùng lời hát văn ngân nga mở màn cho Liên hoan diễn xướng hầu Thánh năm 2025.

Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh, thủ nhang Linh Quang Điện (phường Phú Diễn, Hà Nội) thực hiện nghi lễ hầu Thánh đề Lục bộ Đức Ông Trần Triều, gồm các giá hầu: Đức Ông Trần Triều (Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn), Đức Ông Đệ Tam (Trần Quốc Tảng), Đức Thánh Phạm (phò mã Phạm Ngũ Lão), Nhị vị Vương Cô và Cậu Bé Cửa Xuất. Mỗi giá hầu là một chương hồi sống động của lịch sử dân tộc, tái hiện hình ảnh Hưng Đạo Đại Vương và các tướng sĩ Trần triều trong khói hương lễ hội.

Dù thời tiết có mưa, lễ hội vẫn diễn ra trong không khí trang trọng, ấm áp tình người. Ánh đèn rực rỡ hòa cùng làn khói hương, tiếng hát văn trầm bổng khiến du khách như được dẫn dắt vào thế giới huyền diệu giữa thực và linh.

“Được hầu Thánh tại không gian linh thiêng này là niềm tự hào lớn. Mỗi giá hầu không chỉ là tiết mục nghệ thuật mà còn là nghi lễ thể hiện lòng thành kính với các Thánh, gửi gắm ước vọng quốc thái dân an, mùa màng bội thu. Mong rằng, từ Kiếp Bạc, các đạo quan và thanh đồng cùng chung tay gìn giữ vẻ đẹp thiêng liêng của di sản”, Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh chia sẻ.

Chị Ong Thị Nhung, du khách đến từ phường Yên Dũng (Bắc Ninh), chia sẻ chị từng dự nhiều lễ hội miền Bắc, nhưng chưa nơi nào cảm nhận rõ sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật diễn xướng và không gian tâm linh như ở đây. Mỗi giá hầu đều sống động, tràn đầy năng lượng, khiến người xem vừa thưởng thức nghệ thuật, vừa cảm nhận được chiều sâu văn hóa.

Liên hoan diễn xướng hầu Thánh năm nay quy tụ những nghệ nhân kỳ cựu minh chứng cho sức sống bền bỉ của loại hình diễn xướng dân gian. Tại sân đền Kiếp Bạc, mỗi điệu múa, mỗi bộ xiêm y, mỗi tiếng hát đều góp phần tái hiện mạch nguồn văn hóa dân tộc, nơi đạo - đời hòa quyện trong nhịp chầu văn vang vọng.

Giá hầu tái hiện hình ảnh các vị tiền nhân có công với nước trong không gian di sản.

Hai đêm tiếp theo (18 và 19/8 âm lịch) sẽ tiếp tục với màn trình diễn của các nghệ nhân: Đào Đăng Long, thủ nhang Bảo Phúc Linh điện, phường Trần Hưng Đạo, Hải Phòng (ngày 18/8) và Vũ Thị Huệ, thủ nhang Long Quang Điện, phường Lê Chân, Hải Phòng (ngày 19/8) mang đến những giá hầu tiêu biểu, như bức họa sống động của văn hóa dân gian Việt Nam. Không chỉ tái hiện nghi thức hầu Thánh truyền thống, các đoàn còn khéo léo kết hợp âm nhạc, ánh sáng và sân khấu hóa, tạo nên không gian biểu diễn vừa trang nghiêm, vừa hấp dẫn. Tiếng hát văn hòa quyện cùng nhịp phách dồn dập, tà áo đỏ, áo xanh, áo vàng bay trong khói hương, gợi khung cảnh linh diệu như trong huyền thoại…

Lan tỏa giá trị di sản giữa miền đất thiêng

Liên hoan diễn xướng hầu Thánh 2025 được tổ chức trong không gian kết nối 5 điểm di tích tâm linh thuộc quần thể Di sản Thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, gồm: chùa Côn Sơn, đền Kiếp Bạc, chùa Thanh Mai, động Kính Chủ và chùa Nhẫm Dương. Đây là những địa điểm gắn liền với Thiền phái Trúc Lâm và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần - biểu tượng của tinh thần yêu nước, của sức mạnh văn hóa Việt.

Theo Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng Vũ Đình Tiến liên hoan hầu Thánh năm nay có ba đoàn nghệ nhân đến từ Hà Nội và Hải Phòng, được tổ chức trang trọng tại đền Kiếp Bạc, nơi Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn "hiển thánh". Đây là dịp tôn vinh công lao của ngài, đồng thời góp phần lan tỏa giá trị tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần - một trong những biểu hiện sâu sắc của đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.

Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (1228 - 1300) thuộc dòng dõi quý tộc, là bậc văn, võ song toàn, hội tụ đủ năm đức nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. Với trí tuệ hơn người và tấm lòng vì nước, ông ba lần lãnh đạo quân dân Đại Việt đánh tan quân Nguyên - Mông xâm lược, bảo vệ vững bờ cõi. Với công lao hiển hách ấy, triều đình phong ông tước Thái sư Thượng phụ Thượng quốc công nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương, còn nhân dân tôn xưng ông là Đức Thánh Trần - Cửu thiên vũ đế, vị Thánh bảo quốc an dân.

Đông đảo người dân, du khách cảm nhận chiều sâu văn hóa dân tộc qua các nghi lễ hầu Thánh.

Khi ông mất vào ngày 20 tháng 8 năm Canh Tý (1300), tại phủ đệ Vạn Kiếp, triều đình lập đền Kiếp Bạc ngay trên nền phủ cũ để tưởng nhớ công lao. Trải qua hơn bảy thế kỷ, tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh người Việt. Mỗi mùa hội về, hàng vạn người dân lại hướng tâm về Kiếp Bạc, nơi được gọi là “giỗ Cha”, để tưởng niệm bậc Thánh nhân, cầu cho quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh. Từ ngọn khói hương nghi ngút, từ lời hát văn ngân vang, hình tượng Đức Thánh Trần hiện lên vừa gần gũi vừa uy nghi - vị anh hùng bất tử của dân tộc, biểu tượng cho khí phách và lòng trung nghĩa.

Liên hoan diễn xướng hầu Thánh 2025 không chỉ là hoạt động nghệ thuật mà còn là nghi lễ tri ân, là cầu nối giữa di sản vật thể và phi vật thể. Liên hoan năm nay càng có ý nghĩa đặc biệt khi diễn ra trong bối cảnh quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vừa được UNESCO vinh danh Di sản thế giới.

Trong chuỗi hoạt động của Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025, diễn xướng hầu Thánh góp phần làm phong phú đời sống tín ngưỡng, lan tỏa giá trị văn hóa dân gian giữa thời đại hội nhập. Khi những giá hầu lung linh ánh đèn hòa cùng âm vang chầu văn ngân nga giữa đền Kiếp Bạc, người xem không chỉ được chiêm ngưỡng một loại hình nghệ thuật độc đáo, mà còn được sống trong không gian của niềm tin, của ký ức và lòng tri ân.

Liên hoan diễn xướng hầu Thánh 2025 vì thế không chỉ là sự kiện văn hóa nghệ thuật, mà còn là hành trình trở về nguồn cội, nơi sắc màu, âm thanh và tâm linh hòa quyện thành bản hòa ca di sản Việt Nam.

HẢI HẬU - ĐỖ HIỀN

Nguồn: https://baohaiphong.vn/sac-mau-dien-xuong-hau-thanh-o-khong-gian-di-san-unesco-kiep-bac-523055.html