Tăng tốc kết nối Việt Nam-Nhật Bản để khai mở sức mạnh hàng hóa ĐBSCL

Vùng nguyên liệu lớn nhưng chưa phát huy hết lợi thế

Sự kiện có sự tham dự của Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trương Cảnh Tuyên, đại diện JICA, JETRO, lãnh đạo Đại học Cần Thơ, Tập đoàn CT Group cùng đông đảo chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp hai nước.

Phát biểu khai mạc, ông Trương Cảnh Tuyên nhấn mạnh diễn đàn là cầu nối trực tiếp để doanh nghiệp hai nước trao đổi, tìm hiểu, xúc tiến hợp tác trong việc khai thác nguồn hàng phong phú, chất lượng cao của ĐBSCL, nhằm đưa sản phẩm Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản.

Theo Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ, Nhật Bản luôn duy trì vị thế là một trong những quốc gia có vốn đầu tư trực tiếp (FDI) lớn tại thành phố, chủ yếu trong các lĩnh vực chế biến, công nghiệp và thương mại. Đây cũng là thị trường có tiêu chuẩn khắt khe bậc nhất, nơi nhiều nông sản chủ lực của ĐBSCL như xoài, nhãn, thanh long và các mặt hàng thủy sản chất lượng cao đã chinh phục thành công.

ĐBSCL giữ vai trò then chốt trong an ninh lương thực và xuất khẩu của cả nước, trong khi Cần Thơ đóng vai trò là trung tâm của vùng, là cửa ngõ kết nối nội vùng và quốc tế. Với hệ thống giao thông, logistics ngày càng được nâng cấp, hàng hóa của ĐBSCL có tiềm năng lớn đáp ứng tiêu chuẩn Nhật Bản.

Tuy nhiên, kết quả hợp tác và đầu tư của các đối tác Nhật Bản tại khu vực vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Ông Tuyên cho rằng cần thu hút công nghệ tiên tiến, vốn đầu tư và kinh nghiệm quản lý từ Nhật Bản để gia tăng giá trị sản phẩm.

Ông cũng nhấn mạnh trong bối cảnh biến đổi khí hậu và toàn cầu hóa, khai thác tiềm năng ĐBSCL không chỉ là tăng sản lượng mà phải chuyển đổi mô hình: Từ truyền thống sang nông nghiệp thông minh, từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu, từ chuỗi cung ứng đơn lẻ sang chuỗi giá trị bền vững.

"Chúng tôi tin rằng, chìa khóa để mở khóa toàn bộ tiềm năng của nguồn hàng hóa dồi dào từ "vựa lúa, vựa trái cây" này chính là sự đồng hành chiến lược của các đối tác Nhật Bản, quốc gia dẫn đầu về công nghệ, quản lý chất lượng và các tiêu chuẩn xanh", ông Trương Cảnh Tuyên mong muốn.

JICA thúc đẩy liên kết khoa học-doanh nghiệp-Nhà nước

Đại diện Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) chia sẻ về việc tăng cường liên kết và ứng dụng khoa học nhằm phát triển bền vững ĐBSCL trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Nhiều hoạt động hợp tác đã được triển khai thông qua dự án JICA-Đại học Cần Thơ, trong đó nhấn mạnh vai trò của trường đại học trong mô hình liên kết “3 nhà”: Nhà nước-Nhà trường-Nhà doanh nghiệp.

Theo đại diện JICA, dự án hướng tới xây dựng “nền tảng một cửa” (One-stop Platform) giúp kết nối doanh nghiệp Nhật Bản với hệ thống nghiên cứu, đào tạo và chính quyền địa phương nhằm hiện thực hóa các giải pháp bền vững.

Chia sẻ tại diễn đàn, Trưởng văn phòng JETRO TPHCM Okabe Mitsutoshi cho biết tiềm năng hợp tác giữa doanh nghiệp Nhật và chính quyền các tỉnh ĐBSCL trong lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản là rất lớn.

Ông cho hay, nhiều tỉnh đang quan tâm đến phát triển nông sản chất lượng cao, giảm phát thải carbon, đào tạo nhân lực nhằm đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Trong khi đó, doanh nghiệp Nhật có công nghệ tiên tiến, sẵn sàng hỗ trợ.

“Nông nghiệp tại ĐBSCL là lĩnh vực đầy tiềm năng triển vọng để doanh nghiệp Nhật Bản và Việt Nam hợp tác, xây dựng mối quan hệ ‘win-win’”, ông Okabe Mitsutoshi khẳng định.

Tuy vậy, JETRO vẫn gặp khó khi số doanh nghiệp Việt Nam chủ động liên hệ còn hạn chế. Ông hy vọng các doanh nghiệp mong muốn hợp tác sẽ chủ động kết nối hơn để thúc đẩy hợp tác đôi bên.

Tăng tốc kết nối Việt Nam-Nhật Bản để khai mở sức mạnh hàng hóa ĐBSCL- Ảnh 2. — Đông đảo nhà quản lý, nhà khoa học và doanh nghiệp tham dự Diễn đàn tại Đại học Cần Thơ - Ảnh: VGP/LS

Kỳ vọng về sản phẩm “Made in Mekong” vào hệ thống siêu thị AEON

Tại diễn đàn, chuyên gia cũng đặt câu hỏi về nguyên nhân khiến đầu tư Nhật Bản tại ĐBSCL chưa bứt phá, dù khu vực có tiềm năng lớn. Theo phân tích, cần làm rõ các nút thắt trong tiếp cận vốn, công nghệ, hạ tầng logistics, tiêu chuẩn chất lượng và chiến lược thị trường, để từ đó thúc đẩy hợp tác sâu hơn.

Trong bối cảnh đó, nhiều ý kiến kỳ vọng sớm xuất hiện các sản phẩm “Made in Mekong” có mặt trên kệ siêu thị Nhật Bản-điều mà các bên đều mong muốn.

Ngày 14/2/2025, lãnh đạo Đại học Cần Thơ đã cùng AEON Việt Nam, Công ty Thực phẩm và Nguyên liệu Takesho và Công ty Thực phẩm Takesho ký biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển sản phẩm chế biến mang nhãn riêng AEON TOPVALU, do doanh nghiệp trong vùng ĐBSCL sản xuất.

Dự án hướng tới khai thác nguồn nguyên liệu phong phú, nghiên cứu và phát triển các sản phẩm thực phẩm chế biến mang thương hiệu TOPVALU, góp phần tăng cường công nghiệp chế biến thực phẩm và xây dựng thương hiệu “Made in Mekong Delta”.

Dự án cũng được kỳ vọng thúc đẩy quan hệ đối tác công-tư và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực.

Phát biểu bế mạc, Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ Trần Trung Tính khẳng định diễn đàn mang tính thời sự và chiến lược dài hạn. Các chia sẻ từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp Nhật và doanh nghiệp địa phương đã giúp phác họa bức tranh tổng thể về tiềm năng và thách thức của ĐBSCL.

Ông Tính nêu 3 kỳ vọng trọng tâm: Xây dựng hệ sinh thái "đồng sáng tạo"; phát triển chuỗi sản phẩm chất lượng cao "Made in Mekong"; đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cụ thể, Đại học Cần Thơ mong muốn cùng AEON, Takesho và doanh nghiệp Nhật hình thành các nhóm nghiên cứu, phòng thí nghiệm chung, dự án R&D nhằm phát triển sản phẩm mới từ nông-thủy sản, ứng dụng công nghệ chế biến và tiêu chuẩn hóa.

Trường sẽ hỗ trợ xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình sản xuất-kiểm nghiệm-đánh giá; kết nối doanh nghiệp địa phương với AEON, Takesho và các nhà nhập khẩu Nhật; chuyển giao công nghệ nâng cao chất lượng chế biến-thương mại hóa sản phẩm.

“Chúng tôi tin rằng ‘Made in Mekong’ không chỉ là một nhãn hiệu, mà sẽ trở thành chiến lược dài hạn để nâng tầm sản phẩm ĐBSCL”, Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ khẳng định.

Nhà trường cam kết thiết kế chương trình đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp Nhật; mở rộng thực tập, đào tạo kép; nâng cao năng lực ngoại ngữ và kỹ năng nghề nghiệp. Đồng thời mong doanh nghiệp đồng hành trong đào tạo, đặt hàng nghiên cứu và tuyển dụng sinh viên.

Đại học Cần Thơ khẳng định tiếp tục đóng vai trò đầu mối điều phối hợp tác, chuyển các thảo luận của diễn đàn thành chương trình cụ thể, mang lại giá trị thiết thực cho ĐBSCL.

Lê Sơn

Nguồn: https://baochinhphu.vn/tang-toc-ket-noi-viet-nam-nhat-ban-de-khai-mo-suc-manh-hang-hoa-dbscl-102251204155226229.htm