Tạo năng lực tự thân, mở đường phát triển bền vững

Đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đặc biệt lao động là người dân tộc thiểu số, không chỉ nhằm giải quyết việc làm trước mắt, mà quan trọng hơn là tạo năng lực tự thân cho người dân. Khi được triển khai đúng nhu cầu, sát thực tế và gắn với sinh kế, đào tạo nghề trở thành nền tảng quan trọng để chuyển biến tư duy sản xuất, nâng cao thu nhập và thúc đẩy phát triển nông thôn bền vững.

Học viên lớp đào tạo nghề ở xã Bạch Thông thực hành tại vườn cây.

Trong nhiều năm qua, một thực tế phổ biến ở khu vực nông thôn là lao động dồi dào nhưng kỹ năng còn hạn chế. Sản xuất chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, thiếu kiến thức khoa học - kỹ thuật, dẫn tới hiệu quả thấp, thu nhập bấp bênh.

Điều này không chỉ cản trở quá trình giảm nghèo bền vững, mà còn khiến người dân khó thích ứng trước những thay đổi của thị trường. Chính vì vậy, đào tạo nghề không thể dừng ở việc “mở lớp cho đủ chỉ tiêu”, mà phải hướng tới mục tiêu cốt lõi là trang bị kỹ năng, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho người lao động.

Tại xã Bạch Thông, lớp đào tạo nghề chăn nuôi thủy cầm tổ chức ở thôn Bản Pè là một ví dụ điển hình cho cách làm này. Gần 30 học viên tham gia lớp học đều là những người trực tiếp chăn nuôi tại gia đình.

Thay vì lý thuyết, nội dung đào tạo tập trung vào những vấn đề người dân đang gặp phải, đó là kỹ thuật làm chuồng trại, lựa chọn con giống phù hợp, phòng chống dịch bệnh theo điều kiện khí hậu địa phương.

Qua từng buổi học, người dân nhận ra rằng, chăn nuôi không chỉ là “nuôi theo thói quen”, mà cần tính toán, áp dụng kỹ thuật để giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Bà Trần Thị Hoa, học viên của lớp học, cho biết: Trước kia gia đình tôi nuôi vịt chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, gặp dịch bệnh là thiệt hại lớn. Sau khi được hướng dẫn kỹ thuật bài bản, tôi đã hiểu rõ hơn từng khâu trong chăn nuôi, yên tâm đầu tư hơn.

Đào tạo nghề cho lao động nông thôn không còn bó hẹp trong lĩnh vực nông nghiệp. Tại xã Côn Minh, lớp đào tạo nghề kinh doanh online dành cho nhóm hộ sản xuất miến dong đã mở ra hướng đi mới cho sản phẩm truyền thống.

Lớp đào tạo nghề bán hàng trực tuyến cho Làng nghề miến dong Côn Minh. Ảnh: Thái Sơn

Khi thị trường cạnh tranh gay gắt, việc trang bị kỹ năng tiếp cận môi trường số giúp người dân từng bước làm chủ khâu tiêu thụ, giảm phụ thuộc vào thương lái. Không chỉ bán được hàng, người dân còn học cách xây dựng hình ảnh sản phẩm, chú trọng chất lượng và uy tín, từ đó nâng cao giá trị sản xuất địa phương.

Từ các mô hình cụ thể có thể thấy, điểm chung của những lớp đào tạo nghề hiệu quả là đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân. Nội dung đào tạo gắn với sinh kế sẵn có hoặc hướng phát triển phù hợp của từng xã.

Hình thức tổ chức linh hoạt, chú trọng thực hành “cầm tay chỉ việc” giúp người học nắm vững kỹ năng và áp dụng ngay sau khóa học. Đây chính là yếu tố quyết định để đào tạo nghề không rơi vào hình thức, không “học xong để đó”.

Thực tiễn cho thấy, đào tạo nghề không mang lại kết quả tức thì, nhưng lại tạo ra những chuyển biến căn cơ và lâu dài. Từ thay đổi tư duy sản xuất đến hình thành thói quen làm ăn có kế hoạch, từ đó từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn.

Đối với lao động là người dân tộc thiểu số, đây còn là chìa khóa để thu hẹp khoảng cách phát triển, tạo cơ hội vươn lên bằng năng lực của chính mình. Và khi người dân được trang bị kỹ năng phù hợp, đào tạo nghề sẽ không chỉ là một chương trình hỗ trợ, mà trở thành động lực nội sinh, góp phần thúc đẩy phát triển nông thôn bền vững.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202512/tao-nang-luc-tu-than-mo-duong-phat-trien-ben-vung-4df1990/