การฝึกอบรมด้านวารสารศาสตร์: นวัตกรรมเพื่อตอบสนองความต้องการของยุคใหม่

ยุคดิจิทัลกำลังสร้างสภาพแวดล้อมสื่อใหม่โดยสิ้นเชิง ขณะเดียวกันก็สร้างความต้องการเร่งด่วน: เราจะฝึกอบรมนักข่าวให้ไม่เพียงแต่ปรับตัวเท่านั้น แต่ยังเป็นผู้นำเทรนด์ยุคดิจิทัลได้อย่างไร?

คำตอบอยู่ที่การปรับทิศทางการศึกษาด้านการสื่อสารมวลชนใหม่ เพื่อให้แน่ใจว่านักข่าวสามารถยึดมั่นในค่านิยมหลักของอาชีพและใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีได้อย่างเต็มที่

สื่อมวลชนจำเป็นต้องใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีให้มากที่สุดเพื่อที่จะเป็นผู้นำเทรนด์ในยุคดิจิทัล

ปัญหาที่เกิดจากการปฏิบัติ

จากสถิติของ กระทรวงสารสนเทศและการสื่อสาร ในปี พ.ศ. 2567 พบว่าประชากรเวียดนามมากกว่า 77% ใช้อินเทอร์เน็ต และมีผู้ใช้โซเชียลมีเดียมากกว่า 70 ล้านคน แสดงให้เห็นว่าข้อมูลข่าวสารไม่ได้เป็น "สิทธิพิเศษ" ของสื่อแบบดั้งเดิมอีกต่อไป แต่แพร่กระจายอย่างรวดเร็วผ่านแพลตฟอร์มดิจิทัล อย่างไรก็ตาม การพัฒนานี้นำมาซึ่งความท้าทายมากมาย

การศึกษาวิจัยใน Columbia Journalism Review พบว่าปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังปรับเปลี่ยนโฉมหน้าของการสื่อสารมวลชนโดยช่วยเหลือในงานต่างๆ เช่น การวิเคราะห์ข้อมูลและการเพิ่มประสิทธิภาพการเผยแพร่ข่าว แต่ในขณะเดียวกัน ปัญญาประดิษฐ์ยังสร้างความไม่เท่าเทียมกันระหว่างองค์กรข่าวขนาดใหญ่และขนาดเล็ก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อองค์กรข่าวในท้องถิ่นและทั่วโลกทางใต้ยังคงล้าหลังในการนำเทคโนโลยีนี้มาใช้

นอกจากนี้ การเพิ่มขึ้นของข้อมูลที่ผิดพลาดและ "ห้องเสียงสะท้อน" อันเนื่องมาจากเนื้อหาที่เน้นความเป็นส่วนตัวมากเกินไปได้ส่งผลกระทบต่อค่านิยมของชุมชน ดังที่มีการวิเคราะห์ในการศึกษาวิจัยบน Frontiers

ในเวียดนาม สำนักข่าวต่างๆ เช่น VnExpress, Tuoi Tre... ได้เริ่มนำ AI มาประยุกต์ใช้ในการจัดการเนื้อหาและการโต้ตอบกับผู้อ่าน อย่างไรก็ตาม นักข่าวจำนวนมากยังคงไม่มีทักษะที่พร้อมสำหรับการทำงานในสภาพแวดล้อมดิจิทัลอย่างเต็มที่

ในยุคดิจิทัล การศึกษาด้านวารสารศาสตร์ในเวียดนามกำลังเผชิญกับข้อจำกัดมากมาย ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่านับตั้งแต่ปี 2561 เป็นต้นมา การวิจัยเกี่ยวกับ AI ในวงการวารสารศาสตร์ได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แต่ประเด็น เรื่องการให้ความรู้ และฝึกอบรมนักข่าวให้ปรับตัวเข้ากับ AI ยังไม่ได้รับการกล่าวถึงอย่างเต็มที่

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ยังคงมีปัญหาบางประการ ดังนี้: โปรแกรมฝึกอบรมไม่ได้ก้าวทันเทรนด์เทคโนโลยี หลายโปรแกรมยังคงมุ่งเน้นทักษะแบบดั้งเดิม เช่น การเขียนข่าว บทความ และบทสัมภาษณ์ แต่กลับไม่ให้ความสำคัญกับทักษะดิจิทัล เช่น การใช้ AI การวิเคราะห์ข้อมูล หรือการผลิตเนื้อหามัลติมีเดีย นักศึกษามักเรียนรู้ทฤษฎีมากกว่าการปฏิบัติ ตัวอย่างเช่น มีโรงเรียนเพียงไม่กี่แห่งที่ฝึกฝนทักษะการใช้เครื่องมือ AI เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลหรือปรับแต่ง SEO สำหรับบทความ แนวคิดการเปลี่ยนแปลงสู่ดิจิทัลยังคงมีข้อจำกัด นักศึกษาจำนวนมากสำเร็จการศึกษาโดยขาดความสามารถในการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมดิจิทัล ไม่รู้วิธีใช้ประโยชน์จากเครือข่ายสังคมออนไลน์เพื่อเข้าถึงผู้อ่านหรือจัดการกับข่าวปลอม

นอกจากนี้ นักข่าวรุ่นใหม่บางคนยังขาดทักษะทางสังคมและจริยธรรมวิชาชีพในสภาพแวดล้อมดิจิทัล ไล่ตามกระแส “การได้รับยอดวิว” และ “การได้รับไลก์” โดยไม่ใส่ใจต่อความรับผิดชอบต่อสังคม ข้อจำกัดเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงการฝึกอบรมนักข่าวอย่างครอบคลุม เพื่อให้นักข่าวเวียดนามไม่เพียงแต่สามารถตามทัน แต่ยังเป็นผู้บุกเบิกในยุคดิจิทัลอีกด้วย

เพื่อตอบสนองความต้องการของยุคดิจิทัล การศึกษาด้านวารสารศาสตร์จำเป็นต้องได้รับการปรับทิศทางใหม่อย่างครอบคลุม ประการแรก สถาบันฝึกอบรมจำเป็นต้องบูรณาการวิชาที่เกี่ยวข้องกับ เทคโนโลยีดิจิทัล เข้ากับหลักสูตร

งานวิจัยใน Frontiers ชี้ให้เห็นว่านักข่าวในอนาคตจำเป็นต้องกลายเป็น “ผู้เชี่ยวชาญ” โดยผสานทักษะแบบดั้งเดิมเข้ากับความเชี่ยวชาญทางเทคโนโลยี ซึ่งนักศึกษาวารสารศาสตร์จำเป็นต้องมีทักษะต่างๆ เช่น การใช้ AI เพื่อสนับสนุนงาน เช่น การวิเคราะห์ข้อมูล การเขียนข่าวอัตโนมัติ หรือการปรับแต่งเนื้อหาให้ตรงกับความต้องการเฉพาะบุคคล

ยกตัวอย่างเช่น ที่เดอะวอชิงตันโพสต์ มีการใช้ AI ในการเขียนเรื่องสั้นหรือวิเคราะห์ข้อมูลการเลือกตั้งอยู่แล้ว นอกจากนี้ นักข่าวยังต้องได้รับการฝึกฝนให้ทำงานกับข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) โดยใช้เครื่องมืออย่าง Excel, Tableau หรือ Google Data Studio เพื่อวิเคราะห์และแสดงภาพข้อมูล เพื่อให้สามารถเปิดเผยเรื่องราวเบื้องหลังตัวเลขเหล่านั้นได้

ในยุคดิจิทัล ผู้อ่านไม่เพียงแต่จะอ่านหนังสือพิมพ์เท่านั้น แต่ยังดูวิดีโอ ฟังพอดแคสต์ หรือโต้ตอบผ่านกราฟิกด้วย ดังนั้น นักศึกษาสาขาการสื่อสารมวลชนจึงจำเป็นต้องเรียนรู้วิธีการถ่ายวิดีโอ ออกแบบกราฟิก และผลิตพอดแคสต์

ทักษะที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือการปรับแต่งเนื้อหาให้เหมาะสมกับแพลตฟอร์มดิจิทัล ซึ่งรวมถึงการทำความเข้าใจ SEO (การเพิ่มประสิทธิภาพเครื่องมือค้นหา) การเขียนหัวข้อข่าวที่น่าสนใจ และการใช้โซเชียลมีเดียเพื่อเผยแพร่ข้อมูล

นอกจากการปรับปรุงหลักสูตรแล้ว โรงเรียนยังต้องเพิ่มเวลาฝึกปฏิบัติ เพื่อให้นักเรียนสามารถเข้าถึงห้องข่าว บริษัทเทคโนโลยี หรือโครงการต่างๆ ในโลกแห่งความเป็นจริงได้ การศึกษาจาก Science Direct ชี้ให้เห็นว่า AI สามารถสนับสนุนการสื่อสารมวลชนคุณภาพสูงได้ แต่จำเป็นต้องมีการผสมผสานระหว่างเทคโนโลยีและการฝึกปฏิบัติเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ

ด้วยเหตุนี้ นักศึกษาจึงสามารถฝึกงานในสำนักข่าวชั้นนำต่างๆ ซึ่งพวกเขาจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับเครื่องมือและกระบวนการต่างๆ สำหรับการผลิตเนื้อหาดิจิทัล หรือมีส่วนร่วมในโครงการต่างๆ เช่น การสร้างเว็บไซต์ การผลิตรายงานวิดีโอ หรือการวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับประเด็นทางสังคมต่างๆ การเชิญผู้เชี่ยวชาญจากสาขาเทคโนโลยี ปัญญาประดิษฐ์ หรือสื่อดิจิทัลมาสอน ก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่นักศึกษาจะได้สัมผัสประสบการณ์จริง ซึ่งจะช่วยให้พวกเขาเข้าใจวิธีการนำเทคโนโลยีไปใช้ในการทำงานได้ดียิ่งขึ้น

มีทักษะ เข้มแข็งทางศีลธรรม

การเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัลไม่เพียงแต่เป็นเรื่องของเทคโนโลยีเท่านั้น แต่ยังเป็นเรื่องของความตระหนักรู้ด้วย ดังนั้นนักข่าวจึงจำเป็นต้องได้รับการฝึกฝนให้มีจิตใจที่เปิดกว้างและพร้อมที่จะปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลง การคิดเชิงนวัตกรรมเป็นสิ่งสำคัญในการค้นหามุมมองใหม่ๆ และสร้างสรรค์คอนเทนต์ที่โดดเด่นเพื่อดึงดูดผู้อ่านในสภาพแวดล้อมที่มีการแข่งขันสูง

ในขณะเดียวกัน การคิดเชิงวิพากษ์ก็มีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อข้อมูลเท็จแพร่ระบาดบนโซเชียลมีเดีย นักข่าวจำเป็นต้องรู้วิธีวิเคราะห์ ตรวจสอบข้อมูล และตัดสินใจอย่างเป็นกลาง ดังที่งานวิจัยเกี่ยวกับผลกระทบของ AI ต่อความผิดปกติทางข้อมูลเน้นย้ำ นอกจากนี้ นักข่าวจำเป็นต้องมีมุมมองแบบโลกทัศน์ เข้าใจแนวโน้มของสื่อต่างประเทศ และเรียนรู้ว่าสำนักข่าวใหญ่ๆ เช่น BBC และ CNN ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอย่างไรเพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรม

ในยุคดิจิทัล นักข่าวไม่เพียงแต่ต้องรักษาทักษะดั้งเดิมไว้เท่านั้น แต่ยังต้องพัฒนาทักษะใหม่ๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของสภาพแวดล้อมดิจิทัลด้วย สิ่งสำคัญที่สุดคือนักข่าวต้องมีความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีและทักษะดิจิทัล เพราะพวกเขาจะทำงานได้ไม่มีประสิทธิภาพหากปราศจากเครื่องมือที่ทันสมัย งานวิจัยแสดงให้เห็นว่า AI ได้เร่งกระบวนการอัตโนมัติของเนื้อหา ทำให้นักข่าวมีเวลามากขึ้นในการมุ่งเน้นไปที่งานหลักๆ เช่น การเล่าเรื่องและการสืบสวนสอบสวน

ด้วยเหตุนี้ นักข่าวจึงจำเป็นต้องรู้วิธีใช้ AI เพื่อสนับสนุนงานของตน ตั้งแต่การค้นหาข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล ไปจนถึงการปรับแต่งเนื้อหาให้เหมาะสม นอกจากนี้ นักข่าวยังจำเป็นต้องรู้วิธีถ่ายวิดีโอ ตัดต่อเสียง และออกแบบกราฟิก เพื่อสร้างคอนเทนต์มัลติมีเดียที่น่าสนใจบนแพลตฟอร์มดิจิทัล และใช้ข้อมูลเพื่อค้นหาเรื่องราวเบื้องหลังตัวเลข เช่น การวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศหรือโรคระบาด

ต่อไป นักข่าวจำเป็นต้องฝึกฝนการคิดอย่างสร้างสรรค์และวิพากษ์วิจารณ์ เพราะในยุคดิจิทัล พวกเขาไม่เพียงแต่เป็นนักข่าวเท่านั้น แต่ยังเป็นนักเล่าเรื่องอีกด้วย การคิดอย่างสร้างสรรค์ช่วยให้นักข่าวค้นพบมุมมองใหม่ๆ ขณะที่การคิดอย่างวิพากษ์วิจารณ์ช่วยให้พวกเขาตรวจสอบข้อมูลและผลิตบทความที่มีคุณค่า ในสภาพแวดล้อมดิจิทัล นักข่าวยังจำเป็นต้องสร้างแบรนด์ส่วนตัวเพื่อเพิ่มอิทธิพลและเชื่อมต่อกับผู้อ่าน ซึ่งรวมถึงการสร้างโปรไฟล์มืออาชีพบนโซเชียลมีเดีย เช่น LinkedIn, Twitter หรือ TikTok เพื่อแบ่งปันบทความ ความคิดเห็น และสร้างชุมชนผู้อ่านที่ภักดี

องค์ประกอบสำคัญอีกประการหนึ่งคือกรอบความคิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต เนื่องจากเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงไปทุกวัน นักข่าวจึงจำเป็นต้องเรียนรู้อย่างต่อเนื่องเพื่อให้ทันต่อสถานการณ์ปัจจุบัน ซึ่งอาจรวมถึงการเรียนหลักสูตรออนไลน์เกี่ยวกับ AI วารสารศาสตร์ข้อมูล หรือการเข้าร่วมสัมมนา

ท้ายที่สุดแล้ว ไม่ว่าเทคโนโลยีจะก้าวหน้าไปมากเพียงใด จริยธรรมวิชาชีพก็ยังคงเป็นหลักการสำคัญสำหรับนักข่าว นักข่าวต้องคำนึงถึงผลประโยชน์สาธารณะเป็นอันดับแรกเสมอ หลีกเลี่ยงผลประโยชน์ส่วนตัวหรือกระแสเชิงลบบนโซเชียลมีเดีย ในยุคดิจิทัล นักข่าวจำเป็นต้องมีความโปร่งใส ซื่อสัตย์ และมีความรับผิดชอบมากขึ้นกับทุกบทความ เพื่อให้มั่นใจว่าเทคโนโลยีจะถูกนำไปใช้เพื่อเพิ่มคุณค่าของงานข่าว ไม่ใช่เพื่อทำลายความไว้วางใจของสาธารณชน

ที่มา: https://hanoimoi.vn/dao-tao-bao-chi-oi-moi-de-dap-ung-yeu-cau-cua-ky-nguyen-moi-705807.html