จำปลาในวันฝนตก

ฉันกลับบ้านเกิดในวันที่ฝนตกหนักตั้งแต่เช้าจรดค่ำ ความทรงจำในวัยเด็กของฉันหวนคืนมาอีกครั้งด้วยการนั่งมองสายฝนที่ตกหนักริมหน้าต่าง แม้แต่ในวันที่ฝนตก พวกเราเด็กๆ ก็ตื่นเต้นกับปลาน้ำจืดตัวเล็กๆ ที่เล่นน้ำและแข่งกันจับปลา

ในความทรงจำของฉัน วันที่ฝนตกและน้ำท่วมในชนบทอันแสนยากจนมักนำความสุขที่ไม่อาจบรรยายมาสู่เด็กๆ เสมอ เพราะเมื่อน้ำท่วมสูงขึ้นจากที่ไกลๆ ในทุ่งนา ปลานับร้อยจะว่ายตามน้ำที่ไหลลงสู่ลานบ้าน รากไม้ และพุ่มไม้

สมัยก่อน แค่ได้ยินเสียงฝนโปรยปรายลงบนหลังคาสังกะสีก็ทำให้ฉันกับพี่ชายกระสับกระส่ายแล้ว แม่ยิ้มแห้งๆ เมื่อเห็นลูกๆ เงยหน้าขึ้นมองฟ้า ภาวนาขอให้ฝนตกหนักและน้ำลึกขึ้น ตอนเด็กๆ ไร้เดียงสามาก พอเห็นน้ำท่วมเข้ามาในลานบ้าน ฉันกับพี่ชายก็ร้องตะโกนด้วยความดีใจ พ่อรีบวิ่งไปหยิบตะกร้าไม้ไผ่กับกับดักสองสามอัน แล้วพาพี่ชายสองคนไปจับปลา

ภาพประกอบ: Tra My

ปลาน้ำจืดตัวเล็กมาก ตัวใหญ่ยาวเท่าฝ่ามือ ตัวเล็กๆ ยาวเท่านิ้ว ลำตัวเรียวยาว บางตัวมีเกล็ดสีเงินวาววับ พวกมันก็มีชื่อเหมือนกัน แต่ฉันจำไม่ได้เลย พอพ่อ "บรรยาย" เสร็จ ฉันก็ลืมไป พวกมันว่ายตามตะกอนน้ำขุ่นๆ บางครั้งก็ยกปากขึ้นเหนือน้ำเพื่อสูดอากาศ แล้วก็ดำดิ่งกลับลงไปในน้ำ พวกเราเด็กๆ ลุยน้ำกัน ถือตาข่ายไว้ในมือ สายตาจับจ้องปลาแต่ละตัวที่กระเซ็นน้ำอย่างตั้งใจ เสียงหัวเราะดังก้องไปทั่วลานบ้าน ซึมซับบรรยากาศยามบ่ายอันมืดครึ้มไปตลอด

พ่อของฉันมีประสบการณ์มาก เขาถือตะกร้าไม้ไผ่อย่างชำนาญและสอดเข้าไปในพื้นที่ราบต่ำที่ท่านคิดว่าปลาน้ำจืดน่าจะซ่อนตัวอยู่ บางครั้งแค่สอดตะกร้าเข้าไปครั้งเดียวก็เผยให้เห็นปลานับสิบตัวกำลังดิ้นไปมาและไล่จับกัน เราต่างดีใจและตื่นเต้นเมื่อเห็นปลาน้ำจืดอยู่ในตะกร้า

ท้องฟ้าแจ่มใส น้ำค่อยๆ ลดลง ปลาติดอยู่ในแอ่งน้ำเล็กๆ ใต้ต้นไม้ และในคูน้ำ นี่เป็นช่วงเวลาที่ดีที่เราจะได้ออกไปตกปลา เราค้นหาปลาทีละตัว ราวกับกำลังตามหาสมบัติ ทุกครั้งที่เจอปลาเป็นๆ ในแอ่งน้ำตื้นๆ ฉันก็ร้องตะโกนด้วยความดีใจ มือเล็กๆ ของฉันค่อยๆ ตักปลาขึ้นมา สัมผัสได้ถึงผิวสัมผัสเย็นลื่นบนฝ่ามือ

แม่มักจะต้มปลาน้ำจืดที่จับได้กับน้ำซุปเปรี้ยวๆ เมื่อมองดูปลาตัวเล็กจะคาว แต่พอกินเข้าไปแล้วเนื้อปลาหวาน ไม่มีรสคาวเลย น้ำซุปเปรี้ยวๆ แบบนี้ก็เรียบง่าย ใส่มะขามเปียก มะเฟือง ผักโขมเขียวสดเล็กน้อย และผักชีเล็กน้อย กลายเป็นเมนูง่ายๆ แต่หวาน ช่วงเวลาที่ทุกคนในครอบครัวมารวมตัวกันรอบหม้อซุปร้อนๆ ขณะที่น้ำยังไหลพรากอยู่ข้างนอก ทุกครั้งที่นึกถึงก็รู้สึกเศร้าใจเสมอ นั่นเป็นช่วงเวลาที่มีความสุขที่สุดในช่วงวันฝนตกที่บ้านเกิดของฉัน

บางครั้งเราเอาปลาน้ำจืดใส่ลงในหม้อใบใหญ่แล้วเลี้ยงไว้สองสามวัน ปลาจะว่ายไปมาในหม้อ บางครั้งก็ลอยขึ้นมากินข้าวเล็กๆ ที่เราให้ ถ้าปลาตัวเล็กเกินไป เราก็ปล่อยกลับลงไปในหม้อ เพื่อให้พวกมันได้สนุกกับชีวิตมากขึ้นอีกหน่อย เมื่อมองดูปลาตัวเล็กๆ แหวกว่ายอยู่ในน้ำใสๆ ฉันเข้าใจว่าอิสรภาพคือสิ่งที่มีค่าที่สุด

บัดนี้ ขณะนั่งฟังเสียงฝนที่ตกลงมาบนหลังคา ฉันนึกถึงวันเวลาที่น้ำท่วมนั้นราวกับเป็นความฝันอันเลือนราง ทุ่งนาถูกเปลี่ยนให้เป็นเขตอุตสาหกรรมและโรงงานต่างๆ บางครั้งน้ำท่วมก็ยังคงเกิดขึ้น แต่ดูเหมือนว่าไม่มีเด็กคนไหนตื่นเต้นที่จะได้สัมผัสกับความสุขเรียบง่ายแบบที่เราเคยรู้สึกในอดีต

แม้ฉันจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่และจากบ้านไปยี่สิบปีแล้ว แต่ในใจฉันยังคงนึกถึงภาพปลาสีเงินที่แหวกว่ายอย่างไม่สิ้นสุด พวกมันแบกรับวัยเด็ก ความรักที่มีต่อบ้านเกิดอันเป็นที่รัก และหยาดฝนอันหอมหวานของบ้านเกิดเมืองนอนของฉันไว้ ทุกครั้งที่ฝนตก ฉันมักจะได้ยินเสียงหัวเราะของเด็กๆ ในอดีต และฉันก็มักจะเห็นพ่อยืนอยู่กลางสายน้ำ ถือตะกร้าไม้ไผ่ ยิ้มแย้มแจ่มใส มองดูลูกๆ จับปลาอย่างไร้เดียงสา...

ที่มา: https://baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/van-hoc-nghe-thuat/202508/nho-ca-dong-ngay-mua-052046c/