จาก ‘ส้นรองเท้าสีอะลูมิเนียม’ สู่ ‘สีเขียว’

QTO - ในบทกวีเวียดนาม ภาพของแม่เป็นหัวข้อที่คุ้นเคยแต่ไม่เคยล้าสมัย ในบทกวี "ส้นเท้าของแม่" กวีโด แถ่ง ดง ไม่ได้มองแม่จากระยะไกล ไม่ได้บรรยายภาพรวม แต่ก้มลงมองอย่างใกล้ชิด ย่อมุมมองให้เหลือเพียงรายละเอียดที่เปลือยเปล่าแต่เปี่ยมด้วยความรัก นั่นคือ "ส้นเท้า" ส้นเท้าแตกของแม่นี่เองที่เผยให้เห็นโลกภายในและชะตากรรมของแม่ สัมผัสถึงความรู้สึกอันลึกซึ้งของผู้อ่าน

กวีโด แถ่ง ดง เกิดและเติบโตในหมู่บ้านโท งัว เขตบั๊ก เจียนห์ ในครอบครัวชาวนา และได้รับสืบทอดพรสวรรค์ด้านบทกวีจากบิดาตั้งแต่ยังเด็ก เขาเป็นสมาชิกสมาคมนักเขียนเวียดนามและสมาคมวรรณกรรมและศิลปะจังหวัด กวางจิ ด้วยความหลงใหลในบทกวีและวรรณกรรม โด แถ่ง ดง ได้ตีพิมพ์ผลงานบทกวีอันน่าประทับใจมากมาย และเป็นบุคคลที่ศิลปินและผู้รักบทกวีทั่วประเทศคุ้นเคย

ภาพลักษณ์ของแม่คือแรงบันดาลใจอันลึกซึ้งตลอดเส้นทางอาชีพนักเขียนของโด แถ่ง ดง แรงบันดาลใจนั้นมาจากความรักที่จริงใจและความกตัญญูอันลึกซึ้งของลูก ดังนั้น บทกวีที่เขาเขียนถึงแม่จึงเป็นบทกวีที่อุทิศแด่แม่ผู้เป็นที่รักของเขาเป็นอันดับแรก

บทกวีรวมเล่ม “ลุค บัต มี” ที่กำลังจะวางจำหน่าย คือการตกผลึกความรู้สึกอันศักดิ์สิทธิ์เหล่านั้น แม้จะประสบความสำเร็จอย่างมากกับบทกวีสมัยใหม่ แต่โด แถ่ง ดง กลับเลือกที่จะหวนคืนสู่รูปแบบบทกวีดั้งเดิมของลุค บัต เมื่อเขียนถึงแม่ของเขา การเลือกนี้ไม่ใช่การตัดสินใจโดยสุ่ม แต่เป็นความตั้งใจทางศิลปะที่ต้องการถ่ายทอดความงดงามอันบริสุทธิ์และลึกซึ้งของความรักของแม่ได้อย่างเต็มที่

กวีโด แถ่ง ดง แบ่งปันบทกวี "ส้นเท้าของแม่" ให้กับคนหนุ่มสาว - ภาพ: Nh.V

กวีโด แถ่ง ดง เล่าถึงบทกวี “ส้นเท้าแม่” ว่า ทุกครั้งที่ลมเหนือพัดมา ฉันก็จะนึกถึงทุ่งนาที่ราบต่ำของหมู่บ้านทองวา ดินแดนแห่งกรดและสารส้ม แอ่งลึกที่ปลูกได้แต่ข้าวเปียกชื้น ส้นเท้าชาวนาถูกปกคลุมด้วยสารส้มสีเหลืองอ่อนตลอดทั้งปี ภาพที่ฉันชอบที่สุดคือต้นกล้าข้าว ทุกฤดูหนาว ส้นเท้าแม่จะแตกและมีเลือดออก เธอนั่งประคองเท้าที่เจ็บปวดแต่ยังคงกังวลว่า “ทุ่งนาที่ทำสัญญาไว้ต้องเสร็จทันเวลา” สถานการณ์ที่ “ทำงานหนัก ไม่ทำงานก็เป็นไปไม่ได้” ทำให้ฉันรู้สึกกระสับกระส่าย ตอนนี้แม่จากไปปรโลกแล้ว ทุ่งนาที่ทำสัญญาไว้ถูกแบ่งออกเป็นแปลงๆ ฉันคิดถึงแม่มากจนนอนไม่หลับหลายคืน บทกวี “ส้นเท้าแม่” ยังคงไหลรินอยู่

ในตอนต้นของบทกวี ผู้เขียนใช้ความคล้ายคลึงกันอย่างชาญฉลาดเพื่อถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึก โดยวางความหนาวเย็นของท้องฟ้าและผืนดิน (ความหนาวเย็นโอบล้อมยอดไม้) ไว้ข้างๆ ความหนาวเย็นที่ฝังลึกอยู่ในผิวกายของแม่ "ทุกครั้งที่ความหนาวเย็นโอบล้อมยอดไม้/คือเวลาที่ส้นเท้าของแม่แตก/รอยเท้าที่ปลายลานบ้านนั้นเจ็บปวด/แม่มองดูแปลงนาข้าวในฤดูใบไม้ผลิแล้วถอนหายใจ"

ด้วยบทกวีเพียงสี่บรรทัด ผู้เขียนบรรยายถึงความจริงอันโหดร้ายเมื่อแม่ต้องต่อสู้กับสภาพอากาศ ภาพส้นเท้าแตกเป็นเครื่องพิสูจน์ถึงชีวิตที่ยากลำบาก จุดที่ซาบซึ้งใจที่สุดของบทกวีอยู่ที่ "เสียงถอนหายใจ" ของแม่ แม่ไม่ได้ถอนหายใจเพราะส้นเท้าเจ็บ แต่เพราะกังวลกับ "นาข้าวในฤดูใบไม้ผลิ" ที่กำลังบิดเบี้ยวท่ามกลางความหนาวเย็น ความยากลำบากนี้ถูกกล่าวซ้ำแล้วซ้ำเล่า เพราะลักษณะของผืนดินที่ว่า "บ้านเกิดของฉันมีนาข้าวที่ชุ่มฉ่ำ / ส้นเท้าของแม่ไม่เคยซีดจางสีสารส้ม" หากฤดูหนาวทำให้ส้นเท้าของแม่แตก ฤดูอื่นๆ ก็ทำให้ส้นเท้าและเล็บเท้าเปื้อน "สีสารส้ม" ที่ล้างออกไม่ได้ นั่นคือสีของดิน สีของน้ำ และความขยันหมั่นเพียรในสายฝนและแสงแดด ผู้เขียนไม่ได้บรรยายถึงรูปร่างทั้งหมดของแม่ แต่เลือกรายละเอียดที่ "มีค่า" อย่างหนึ่ง นั่นคือ "ส้นเท้าของแม่" นี่คือส่วนของร่างกายที่สัมผัสกับดิน โคลน และน้ำโดยตรงและมากที่สุด

เมื่อเผชิญกับความจริงเช่นนั้น แม่ของฉันไม่ได้บ่นอะไร แต่ยิ้มอย่างอ่อนโยน เพราะเธอเชื่อว่า "วัยชรานั้นคุ้นเคย" นั่นคือรอยยิ้มแห่งการยอมรับและความอดทนของคนที่พบความสงบสุขแม้ในยามยากลำบาก คำกล่าวที่ว่า "น้อยคนนักที่จะได้รับการยกย่องเพราะรองเท้าส้นสูงสีชมพู" เป็นทั้งเรื่องตลกและความจริง ทั้งยังสะท้อนถึงความจริงแท้ของชาวนาและตอกย้ำถึงการยืนหยัดด้วยความเคารพตนเอง "วัยชรา" ของแม่คือความงดงามของการทำงาน ความงดงามของชีวิต ล้ำค่ายิ่งกว่าความงามดุจแพรไหมใดๆ แม้แต่ตอนที่ส้นเท้าแตกของเธอกำลัง "มีเลือดออก" ความกังวลของแม่ไม่ได้อยู่ที่ตัวเธอเอง แต่อยู่ที่การมาสายของฤดูเก็บเกี่ยว แม่ของฉันก็เป็นเช่นนั้น ใช้ชีวิตทั้งชีวิตเพื่อผู้อื่น

ท่ามกลางความยากลำบาก ความรักระหว่างสามีภรรยาฉายแสงเจิดจ้าดุจดวงตะวัน นั่นคือช่วงเวลาที่ “แม่นำผ้าขาดๆ มาพันรอบเท้า” ขณะที่ “พ่อเผยแผ่นหลังอันบอบบาง” ความเสียสละของแม่ได้สัมผัสถึงความเมตตาของคู่ชีวิต พ่อต้อง “อ้อนวอนแม่หลายครั้ง/อย่าทำลายความรักระหว่างสามีภรรยา” คำพูดของพ่อคือการแสดงออกถึงความรักและความเคารพ การกระทำของแม่คือการแสดงออกถึงการเสียสละ ระหว่างพวกเขาไม่มีคำบ่นแม้สักคำ มีเพียงการแบ่งปันความสุขและความทุกข์ ความรักอันเรียบง่ายที่ถักทอจากการแบ่งปันอย่างเงียบๆ มั่นคงแม้ในยามยากลำบาก

บทสุดท้ายปิดท้ายบทกวีด้วยความแตกต่างและความต่อเนื่องที่ยังคงหลงเหลืออยู่ ลูกสาวคนต่อไป เมื่อกลับถึงบ้านเกิดก็ “ลุยน้ำลงสู่ทุ่งนา” เช่นกัน แต่ไม่ใช่ด้วยเท้าที่แตกร้าวเปื้อนสารส้ม แต่ด้วย “ส้นเท้าสีแดงและริมฝีปากสีแดง” ภาพ “ส้นเท้าสีแดง” ของเด็กน้อยและ “ส้นเท้าสีแดง” ของแม่ในอดีต บ่งบอกถึงความแตกต่างระหว่างความสมบูรณ์ในปัจจุบันและความยากลำบากในอดีต “ส้นเท้าสีแดง” ของเด็กน้อยคือความต่อเนื่อง ผลลัพธ์จากการเสียสละของแม่ตลอดชีวิต ชีวิตของเด็กน้อยบัดนี้สมบูรณ์ แต่ไม่มีโอกาสที่จะชดเชยแม่ได้อีกต่อไป เพราะแม่ “นอนอยู่ใต้หญ้าอ่อน” บทสุดท้ายของบทกวี “ส้นเท้าของแม่ยังเขียวอยู่กี่เส้น” เป็นภาพที่มีความหมาย แม่ได้กลับคืนสู่ผืนดิน โอบกอดธรรมชาติ (หญ้าอ่อน) แต่การเสียสละและการทำงานหนักตลอดชีวิตของเธอไม่ได้หายไป แต่ได้เปลี่ยนแปลงและผลิบานเป็น “สีเขียว” อันเป็นนิรันดร์แห่งชีวิตและความสงบสุข “สีเขียว” นั้นคือสีของ “หญ้าใหม่” บนหลุมศพ และสีของทุ่งนาแห่งชีวิตที่แม่ปลูกฝังมาตลอดชีวิต

บทกวี “ส้นเท้าของแม่” โดยโด แถ่ง ดง พิชิตใจผู้อ่านด้วยความเรียบง่ายและจริงใจ ด้วยภาษาที่เรียบง่าย รายละเอียดอันละเอียดอ่อน และอารมณ์ที่จริงใจ บทกวีนี้ได้ปลูกฝังความเคารพและความกตัญญูต่อแม่ในชนบทไว้ในหัวใจของผู้คน จากภาพ “ส้นเท้าแตก” “สีสารส้ม” “เสื้อผ้าขาดวิ่น” ผู้เขียนได้สัมผัสถึงความรักอันลึกซึ้งของแม่ บทกวีนี้ไม่ได้เปี่ยมด้วยถ้อยคำอันประณีต แต่เปี่ยมด้วยความเข้าใจของเด็กน้อยถึงความเสียสละของแม่

เมื่ออ่าน “Mother’s Heels” เราไม่ได้เห็นแค่ภาพของแม่เท่านั้น แต่ยังเห็นภาพของสตรีชาวเวียดนามผู้ทำงานหนักทั้งรุ่นอีกด้วย รองเท้าส้นสูงที่ผ่านพ้นฤดูหนาวอันหนาวเหน็บ ผ่านฤดูเก็บเกี่ยวอันยากลำบาก ได้กลายมาเป็น “สีเขียว” เพื่อรองรับก้าวเดินสู่ชีวิตของลูกๆ นั่นคือสัญลักษณ์อมตะของการเสียสละอย่างเงียบงัน

น.ว.

ที่มา: https://baoquangtri.vn/van-hoa/202511/tu-got-phenden-sac-xanh-fe4684f/