Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông

Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên, khẳng định quyết tâm này trong tọa đàm ''Đào tạo truyền thông từ Đổi mới đến Kỷ nguyên mới'' sáng qua (9.12). Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng kỷ niệm 40 năm Báo Thanh Niên phát hành số đầu tiên đã thu hút sự quan tâm của nhiều lãnh đạo cơ quan ban ngành, các trường ĐH, chuyên gia truyền thông, doanh nghiệp, cán bộ giảng viên và sinh viên (SV) nhiều trường ĐH tại TP.HCM.

DOANH NGHIỆP CẦN NHÂN LỰC TRUYỀN THÔNG ĐA KỸ NĂNG

Chia sẻ tại tọa đàm, nhiều ý kiến nêu bật những yêu cầu ngày càng cao với đội ngũ nhân sự làm công tác truyền thông trong thời kỳ mới, khi trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ.

Tiến sĩ Huỳnh Văn Thông, Trưởng bộ môn Truyền thông, Khoa Báo chí và Truyền thông Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM), cho rằng trong bối cảnh hiện tại, các doanh nghiệp không còn cần đến những chuyên viên PR hay marketing thuần túy, mà yêu cầu có sự kết hợp liên ngành cũng như sở hữu đa kỹ năng. Các bạn phải biết làm nội dung dựa trên những dữ liệu thực tế, phải biết kể chuyện phù hợp với bản chất của nền tảng, đồng thời cũng phải biết sáng tạo dựa trên thuật toán. "Doanh nghiệp không cần SV giỏi lý thuyết để thuyết trình, mà họ cần nhân sự không làm vỡ trận khi vào chiến dịch thật. Họ cũng cần những nhân sự có thể vào việc được ngay, không chỉ biết vận hành mà còn biết xử lý khủng hoảng", tiến sĩ Thông nhấn mạnh.

Với góc nhìn của doanh nghiệp, ông Nguyễn Khoa Hồng Thành, Giám đốc cao cấp marketing kiêm Giám đốc truyền thông và đối ngoại, Công ty Cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ), cũng chỉ ra những năng lực quan trọng nhất nhưng lại thiếu hụt nhiều nhất trên thị trường lao động hiện nay. Trong 5 nhóm năng lực quan trọng, ông Thành nhấn mạnh năng lực thích ứng nhanh với công nghệ mới như AI tools, automation... ứng dụng vào hoạt động truyền thông; nắm bắt xu hướng platform (nền tảng) mới nổi.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 2. — Sinh viên các trường ĐH tham gia chương trình đào tạo, trải nghiệm thực tế tại Báo *Thanh Niên*

CƠ SỞ ĐÀO TẠO KIẾN NGHỊ VỚI CÁC TÒA SOẠN BÁO

Từ thực tế nêu trên, tiến sĩ Huỳnh Văn Thông khuyến nghị các tòa soạn báo cũng như các doanh nghiệp có sự "3 cùng" với nhà trường. Đó là cùng xây dựng chương trình đào tạo, cùng đánh giá đầu ra của SV, sau đó là cùng chia sẻ trách nhiệm trong việc tạo cơ hội cho người học thực hành và tiếp xúc với quy trình thật.

"Doanh nghiệp đừng chỉ tuyển người mà hãy cùng chúng tôi đào tạo người thông qua nhiều hoạt động kết nối, từ thiết kế chương trình đến những giờ học thực tế ở doanh nghiệp, tòa soạn, đặc biệt là Báo Thanh Niên. Đồng thời, cũng cần phải cân bằng giữa xây dựng năng lực dài hạn với đào tạo kỹ năng thực chiến, bởi nếu thiếu năng lực dài hạn thì vòng đời nghề nghiệp của các bạn sẽ bị rút ngắn", tiến sĩ Thông nhận định.

Trên cơ sở đó, theo ông Nguyễn Khoa Hồng Thành, chương trình đào tạo truyền thông tại các trường đại học cần thay đổi về tỷ lệ lý thuyết/thực hành và nội dung để SV tốt nghiệp đáp ứng ngay lập tức yêu cầu công việc. "Nhà trường cần bổ sung bộ skill-set (kỹ năng) để SV có thể đáp ứng xu hướng thị trường và đòi hỏi của doanh nghiệp. Tăng cường dự án kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp; SV được tham gia trực tiếp các dự án thật, ngân sách thật, bài học và kỹ năng thực tiễn", ông Hồng Thành bày tỏ.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 3. — Tọa đàm ''Đào tạo truyền thông từ Đổi mới đến Kỷ nguyên mới" thu hút sự quan tâm của nhiều lãnh đạo cơ quan ban ngành, lãnh đạo các trường ĐH, chuyên gia truyền thông, doanh nghiệp, cán bộ giảng viên và sinh viên

CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO THỰC CHIẾN TẠI Báo Thanh Niên

Phát biểu tại tọa đàm, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn cho rằng kỷ nguyên số đã và đang làm thay đổi sâu sắc nhiều lĩnh vực, trong đó có báo chí và truyền thông. Sự xuất hiện của AI, dữ liệu lớn, mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số mới không chỉ làm thay đổi cách thức sản xuất, phân phối và tiêu thụ thông tin, mà còn đặt ra những yêu cầu hoàn toàn mới đối với công tác đào tạo nguồn lực báo chí, truyền thông trong các cơ sở giáo dục ĐH-CĐ. Quy mô đào tạo truyền thông đang ngày càng mở rộng ở nhiều trường. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy công tác đào tạo báo chí - truyền thông còn đối diện nhiều thách thức.

Từ góc độ của một tòa soạn luôn tiên phong trong đổi mới, người đứng đầu Báo Thanh Niên cho biết nhìn thấy những thách thức lớn đang tác động trực tiếp đến chất lượng nhân sự trong hoạt động báo chí và truyền thông. Để giải quyết những thách thức này, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn tin rằng một trong những giải pháp quan trọng nằm ở sự hợp tác giữa nhà trường và người sử dụng lao động - trong đó có các cơ quan báo chí - truyền thông. Là một trong những cơ quan báo chí đi đầu, Báo Thanh Niên không chỉ tập trung sản xuất tin tức mà còn nhận thức sâu sắc về trách nhiệm phát triển nguồn nhân lực cho ngành.

Vì thế, Tổng biên tập Báo Thanh Niên cho biết những năm gần đây, tòa soạn đã ký kết hợp tác với nhiều trường ĐH-CĐ, trong đó nội dung quan trọng là hoạt động đào tạo truyền thông. Biến tòa soạn thành giảng đường, SV được tham gia các lớp học thực chiến ngay tại Báo Thanh Niên, do đội ngũ người làm báo kinh nghiệm và uy tín đứng lớp. "Báo Thanh Niên mong muốn được cùng các trường ĐH đối tác chung tay tạo nên một hệ sinh thái đào tạo đáp ứng được những thách thức mang tính nền tảng", nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn khẳng định.

Tại tọa đàm, thạc sĩ-nhà báo Ngọc Mai, Phó trưởng ban Quốc tế Báo Thanh Niên, chia sẻ về phương thức giúp nâng cao năng lực của SV ngành truyền thông mà báo đang phối hợp thực hiện với các trường ĐH, đó là mô hình đào tạo thực chiến ngay ở tòa soạn, kéo dài trọn vẹn một học phần 2 - 3 tháng.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 4.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 5. — Sinh viên các trường ĐH tham gia chương trình đào tạo, trải nghiệm thực tế tại Báo *Thanh Niên*

Điểm đặc biệt của mô hình này là nhà trường cùng xây dựng học phần với tòa soạn, tạo điều kiện để SV rèn giũa các kỹ năng đặc thù của nghề như biên tập, sản xuất tin tức và phóng sự, thẩm định tin tức, nhiếp ảnh. Tới nay, ước tính đã có hàng trăm lượt SV ngành truyền thông tại các trường ĐH đến học tại tòa soạn. Phương pháp này hiệu quả hơn so với cách truyền thống là chỉ tiếp nhận SV tới thực tập. Không chỉ học các kiến thức từ thị trường thực tế, SV còn được thực hành tại hệ thống studio với các thiết bị quay, dựng chuyên nghiệp. Đồng thời SV được trải nghiệm mọi khâu sản xuất tin tức, trong đó có học cách ứng dụng AI đúng đắn. Sản phẩm do người học thực hiện cũng sẽ được nhận xét và đánh giá theo tiêu chí xét duyệt của tòa soạn.

"Nhiều SV sau khi được hướng dẫn và thực học, thực làm tại tòa soạn đã cho ra nhiều bài viết, bộ ảnh đăng trên Báo Thanh Niên, thu hút đến trăm nghìn lượt xem. Người học cũng được khơi gợi đam mê, trách nghiệm với nghề, có những bạn còn mong muốn sau quá trình học được thực tập và cộng tác với báo. Mô hình đào tạo thực chiến giữa tòa soạn và nhà trường không phải là giải pháp tình thế mà là một chiến lược dài hạn với kỳ vọng lớn hơn là "nâng chuẩn" đầu ra cho nhân sự trẻ ngành truyền thông, báo chí", nhà báo Ngọc Mai chia sẻ.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 6. — Cần đổi mới mạnh mẽ tư duy về đào tạo báo chí - truyền thông trong kỷ nguyên số

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 7. — Sinh viên ngành truyền thông các trường ĐH tại TP.HCM tham gia tọa đàm ''Đào tạo truyền thông từ Đổi mới đến Kỷ nguyên mới''

Không chỉ đào tạo học phần cho sinh viên, Báo Thanh Niên còn tổ chức các khóa tập huấn, chia sẻ ngắn hạn cho cán bộ giảng viên, chuyên viên truyền thông, cùng những người muốn nâng cao các kỹ năng liên quan như phỏng vấn, trả lời phỏng vấn; ứng xử với truyền thông, xử lý khủng hoảng, hợp tác truyền thông; sản xuất sản phẩm đa phương tiện, xây dựng nội dung truyền thông phù hợp các kênh và nền tảng...

Nhận định về mô hình thực chiến, tiến sĩ Võ Văn Tuấn, Phó hiệu trưởng thường trực, Trưởng khoa Quan hệ công chúng - Truyền thông Trường ĐH Văn Lang, cho biết: "Trong hợp tác đào tạo với Báo Thanh Niên, SV ngành truyền thông đa phương tiện và quan hệ công chúng của trường có những học phần mang tính thực chiến được chính các nhà báo, biên tập viên của báo hướng dẫn. Bên cạnh đó, các em được trải nghiệm nghề nghiệp thông qua những hội thảo, mô phỏng tòa soạn, thực tập, giảng viên thỉnh giảng… từ những người có kinh nghiệm trong nghề để các em được hiểu nghề - làm nghề - yêu nghề từ sớm", tiến sĩ Tuấn cho hay.

Cần các cơ quan báo chí hỗ trợ đào tạo thực hành

Để đẩy mạnh đào tạo đáp ứng thực tiễn, Trường ĐH Cửu Long đào tạo thực hành theo 3 giai đoạn: mô phỏng tại trường, trải nghiệm tại các doanh nghiệp, tòa soạn và thực hành, làm trực tiếp tại học kỳ doanh nghiệp. Để thực hiện được, trường rất cần được sự trợ giúp, phối hợp của các doanh nghiệp, cơ quan báo chí truyền thông.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 8.

Tiến sĩ Đặng Thị Ngọc Lan (Phó hiệu trưởng Trường ĐH Cửu Long)

Cùng tạo nên nhân lực truyền thông sáng tạo

SV cần được trang bị năng lực giao tiếp, sự thích nghi, chịu áp lực. Đặc biệt để làm truyền thông giỏi cần hiểu con người, hiểu xã hội, hiểu văn hóa, bởi truyền thông là ngành của sự thấu hiểu sâu sắc. Ai hiểu người dùng, người đó thắng. Chỉ khi đơn vị đào tạo - doanh nghiệp - công nghệ cùng chuyển động, chúng ta mới có thể tạo nên thế hệ chuyên gia truyền thông đủ năng lực cạnh tranh, đủ bản lĩnh thích nghi và đủ sáng tạo để dẫn dắt tương lai.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 9.

Thạc sĩ Trần Thúy Trâm Quyên (Phó hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế Hồng Bàng)

Mục đích đưa AI vào đào tạo truyền thông

Mong muốn của nhà trường là SV không chỉ sử dụng AI như dùng công cụ sinh nội dung (viết bài, tạo ảnh, gợi ý ý tưởng) mà ở mức độ sâu hơn, dùng AI để giải quyết các bài toán truyền thông dựa trên dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của việc đưa AI vào đào tạo truyền thông không phải để SV "dùng nhiều công cụ hơn" mà để trở thành người thiết kế quy trình sáng tạo bằng công nghệ; có tư duy phản biện, hiểu bản chất và giới hạn của AI; tạo ra sản phẩm truyền thông nguyên bản, có dấu ấn cá nhân và trách nhiệm xã hội.

Thanh Niên chung tay đào tạo truyền thông - Ảnh 10.

Tiến sĩ Đỗ Trọng Hợp (Phó trưởng khoa phụ trách khoa Công nghệ phần mềm Trường ĐH Công nghệ thông tin - ĐH Quốc gia TP.HCM)

Tăng kỹ năng mềm trong môi trường thực tiễn

Để đáp ứng yêu cầu nghề truyền thông trong kỷ nguyên AI, SV cần được trang bị sâu hơn về tư duy chiến lược, phân tích dữ liệu, sáng tạo có chiều sâu cùng kỹ năng mềm trong môi trường thực tiễn. Đây cũng chính là thách thức, đồng thời là cơ hội để các cơ sở đào tạo nói chung và nhà trường nói riêng tiếp tục đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy nhằm chuẩn bị cho người học một hành trang toàn diện hơn, vững vàng hơn trước những thay đổi chưa từng có của thời đại số. Đổi mới chương trình không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là trách nhiệm của các trường ĐH trước sự thay đổi chưa từng có của công nghệ.

Tiến sĩ Bảo Trung (Trưởng khoa Marketing Trường ĐH Tài chính - Marketing)