Tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ tái định cư Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc

Nhiều khu tái định cư có thể khơi công sớm

Là cửa ngõ của Nghệ An, phường Hoàng Mai dự kiến tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ chạy dài 8,98 km qua địa bàn phường, tác động trực tiếp đến đất ở của 243 hộ dân.

Xóm 7, xã Quỳnh Vinh (cũ) nơi đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ chạy qua. Ảnh: Xuân Hoàng

Chính quyền địa phương đã chủ động vào cuộc, tổ chức lấy ý kiến người dân, khảo sát thực địa và lựa chọn phương án tái định cư phù hợp. 2 khu tái định cư được phường quy hoạch gồm: Khu Đồng Bàu (xã Quỳnh Vinh cũ) với diện tích 8ha, dự kiến bố trí 176 hộ; và khu cánh đồng Mười Tấn (xã Quỳnh Trang cũ), diện tích 5 ha, dự kiến bố trí 62 hộ.

Ông Vũ Xuân Lượng - Trưởng phòng Kinh tế phường Hoàng Mai, cho biết, địa phương phấn đấu tổ chức thi công 2 khu tái định cư trong tháng 1/2026. Ông Lượng cũng cho rằng, chủ đầu tư cần sớm phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, tổ chức cắm mốc bàn giao cho địa phương để địa phương có căn cứ xác định chính xác cụ thể số hộ dân phải di dời vào các khu tái định cư.

Tại xã Quỳnh Lưu, nơi có khoảng 2km tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua, dự án dự kiến ảnh hưởng 72 hộ dân với 81 thửa đất, tổng diện tích thu hồi khoảng 38.000m². Ngoài ra, còn có 114 thửa đất nông nghiệp với hơn 69.000m² cùng một số diện tích thuộc đất nghĩa trang và nhà văn hóa thôn.

thon-1 (1) — Khu dân cư thôn 1, xã Quỳnh Lưu, nơi dự kiến Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chạy qua. Ảnh: Xuân Hoàng

Theo ông Hoàng Quốc Hoàn - Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lưu, trong thời gian tới, UBND xã sẽ tập trung hoàn thiện các bước then chốt nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng cho dự án. Trước hết, xã sẽ tổ chức thông báo thu hồi đất và tiến hành kiểm đếm khi hồ sơ trích đo được Sở Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt, đảm bảo quá trình thu hồi, bồi thường diễn ra đúng quy định, minh bạch và đồng thuận với người dân.

Cùng đó, UBND xã sẽ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, thực hiện đầy đủ thủ tục để trình Sở Xây dựng và Sở Công Thương thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi công trình xây dựng hạ tầng khu tái định cư. Việc tháo gỡ vướng mắc đối với hai thửa đất có nguồn gốc đổi đất làm nhà văn hóa xóm cũng sẽ được phối hợp xử lý phù hợp. Các nhiệm vụ trên nhằm bảo đảm dự án được triển khai đúng tiến độ, tạo mặt bằng sạch phục vụ thi công và đáp ứng nhu cầu an cư của người dân trong vùng ảnh hưởng dự án.

Tại huyện Nghi Lộc cũ, xã Thần Lĩnh là địa phương Dự án ảnh hưởng tới 96 hộ dân. Qua tìm hiểu cho thấy, người dân đồng thuận với chủ trương của Nhà nước về thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao. Do đó, khi địa phương quy hoạch khu tái định cư, đều được người dân chấp nhận.

thần lĩnh 1 — Người dân xóm 4 Nghi Phương quan tâm đến dự án đường sắt tốc độ cao hướng tuyến qua địa bàn. Ảnh: XH

Ông Lê Xuân Lộc - Phó Chủ tịch UBND xã Thần Lĩnh cho biết, địa phương đã quy hoạch khu tái định cư cho xóm Nghi Đồng 6 tại cánh đồng sát với đường cao tốc Bắc - Nam, đã được người dân đồng thuận.Tới đây xã sẽ kiểm đếm, giải phóng mặt bằng khu tái định cư; đối với khu tái định cư xóm 4 Nghi Phương, địa phương sẽ nghiên cứu vị trí phù hợp.

Với xã Nghi Lộc, địa phương có Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua địa bàn dài 2,31km, ảnh hưởng 20,59 ha đất và 44 hộ dân thuộc 4 xóm Nam Kỳ La, Bắc Kỳ La, Đông Vạn và Tây Vạn.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Bá Điệp - Chủ tịch UBND xã Nghi Lộc, xã đã lấy ý kiến và trình Sở Xây dựng phương án khảo sát khu tái định cư diện tích 4,95ha tại xóm Đông Vạn. Đơn vị tư vấn đang hoàn thiện hồ sơ quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 theo yêu cầu thẩm định. Người dân nằm trong diện giải phóng mặt bằng đã đồng thuận với phương án tái định cư.

Xã Tân Châu tuyến đường sắt tốc độ cao qua xã dài 5,98 km, ảnh hưởng 308 hộ dân. Địa phương dự kiến bố trí 2 khu tái định cư với tổng diện tích khoảng 3 ha tại xóm 6 Diễn Phú và xóm Song Tiến Diễn Lộc, tổng mức đầu tư gần 35 tỷ đồng.

Ông Phan Văn Hùng - Chủ tịch UBND xã cho biết, thời gian qua địa phương nỗ lực tập trung quy hoạch và thực hiện các bước đối với 2 khu tái định cư. Do đó, nếu được bố trí kinh phí, xã có thể khởi công khu tái định cư tại Diễn Phú ngay trong năm 2025.

dường sắt — Xã Tân Châu nơi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chạy qua. Ảnh: XH

Quyết tâm đẩy nhanh tiến độ

Để phục vụ việc xây dựng tuyến đường sắt, Nghệ An dự kiến phải giải phóng khoảng 519,2 ha đất, xây dựng 41 khu tái định cư với diện tích 102,69 ha, tổng kinh phí gần 1.450 tỷ đồng.

Trong số 18 xã, phường có dự án đi qua, có 16 địa phương phải xây dựng khu tái định cư, gồm: Hoàng Mai, Quỳnh Văn, Quỳnh Sơn, Quỳnh Lưu, Hùng Châu, Đức Châu, Quảng Châu, Minh Châu, Diễn Châu, An Châu, Tân Châu, Đông Thành, Thần Lĩnh, Nghi Lộc, Yên Trung, Hưng Nguyên, Hưng Nguyên Nam và Lam Thành.

Đến nay, toàn bộ 16/16 xã, phường đã được chấp thuận chủ trương khảo sát lựa chọn địa điểm bố trí tái định cư. Công tác lập quy hoạch đang được đẩy nhanh: 6 địa phương đã phê duyệt xong quy hoạch chi tiết ((Hoàng Mai, Quỳnh Lưu, An Châu, Tân Châu, Hưng Nguyên Nam và Hưng Nguyên); 3 địa phương đang chỉnh sửa theo ý kiến các sở ngành (Quỳnh Văn, Diễn Châu và Nghi Lộc); 2 xã đang công khai lấy ý kiến người dân (Đức Châu, Lam Thành) và 5 xã còn lại tư vấn đang hoàn thiện hồ sơ quy hoạch (Quỳnh Sơn, Hùng Châu, Minh Châu, Thần Lĩnh và Yên Trung).

thần lĩnh 4 — Vùng đất xã Thần Lĩnh quy hoạch khu TĐC cho người dân xón Nghi Đồng 6. Ảnh: XH

Một số địa phương đã chủ động triển khai bước đầu của giải phóng mặt bằng khu tái định cư. Như tại phường Hoàng Mai và xã Tân Châu, chính quyền đã tổ chức họp dân, đo đạc hiện trạng, rà soát nguồn gốc đất, lập dự thảo phương án bồi thường. Đáng chú ý, tại phường Hoàng Mai, có 5 hộ dân đã tự nguyện cho mượn tạm mặt bằng để phục vụ san gạt tạo quỹ đất tái định cư, thể hiện sự đồng thuận đáng ghi nhận của người dân đối với dự án lớn của quốc gia.

Dù đã đạt được một số kết quả tích cực, nhưng tiến độ giải phóng mặt bằng chung vẫn chậm so với yêu cầu. Theo báo cáo của Sở Xây dựng, nhiều vướng mắc lớn đang cản trở quá trình triển khai.

Khó khăn lớn nhất là hiện Ban Quản lý dự án Đường sắt - Bộ Xây dựng đến nay vẫn chưa hoàn thành việc cắm mốc giải phóng mặt bằng ngoài thực địa. Điều này khiến các địa phương chưa thể xác định chính xác số hộ bị ảnh hưởng, chưa thể kiểm kê tài sản để xây dựng phương án bồi thường.

thần lĩnh 6 — Các địa phương đang kiến nghị chủ đầu tư sớm cắm mốc giải phóng mặt bằng cho dự án. Ảnh: XH

Để tháo gỡ vướng mắc, Sở Xây dựng kiến nghị Ban Quản lý dự án đường sắt (đơn vị Chủ đầu tư) sớm phối hợp với địa phương kiểm tra, rà soát, nghiên cứu giải pháp tối ưu để giải quyết các kiến nghị của địa phương; đẩy nhanh tiến độ phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, cắm mốc giải phóng mặt bằng bàn giao cho địa phương để làm căn cứ xác định chính xác cụ thể số hộ dân bị ảnh hưởng, số hộ phải tái định cư và các công trình khác cần di dời./.