Hợp tác xã đóng vai trò nền tảng thúc đẩy sản phẩm OCOP phát triển mạnh mẽ

Với hơn 50% sản phẩm OCOP bắt nguồn từ hợp tác xã, kinh tế tập thể đang chứng minh sức mạnh của sự liên kết, nơi từng hộ dân nhỏ lẻ cùng nhau tạo ra giá trị lớn, để sản phẩm OCOP không chỉ là nông sản, mà còn là “thương hiệu địa phương” có sức sống lâu dài. Từ đó, góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới.

Hơn 50% sản phẩm OCOP bắt nguồn từ hợp tác xã

Không chỉ làm sống lại những nghề truyền thống tưởng như bị lãng quên, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) còn đang tạo nên cuộc cách mạng mới trong phát triển nông thôn. Với hơn một nửa sản phẩm OCOP có nguồn gốc từ hợp tác xã (HTX), mô hình kinh tế tập thể đang ngày càng chứng minh vai trò tiên phong trong phát triển nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến hết tháng 9/2025, cả nước đã có 17.400 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên của hơn 9.300 chủ thể, tăng 8.400 sản phẩm so với năm 2022, vượt xa chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ đề ra tại Quyết định 919/QĐ-TTg. Điều đáng nói, hơn 50% sản phẩm OCOP xuất phát từ HTX. Con số này không chỉ thể hiện năng lực sản xuất được nâng tầm, mà còn phản ánh vai trò trung tâm của HTX trong chuyển đổi mô hình phát triển nông nghiệp nông thôn, từ manh mún sang liên kết, từ sản xuất sang kinh tế hàng hóa.

Chương trình OCOP không chỉ tạo nên bước nhảy vọt về số lượng sản phẩm, mà còn mang đến “cuộc cách mạng” trong tư duy sản xuất, quản trị và kinh doanh ở khu vực nông thôn. Nếu trước đây nông dân chỉ bán nông sản thô, thì nay đã biết cách chế biến, thiết kế bao bì, đăng ký nhãn hiệu, thậm chí tham gia thương mại điện tử. Những sản phẩm như gạo ST25, cà phê rang xay, hạt điều, tinh dầu quế, mật ong rừng, chè thảo mộc đã có mặt tại hơn 60 quốc gia, khẳng định vị thế thương hiệu nông sản Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Hoài Linh, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết, thời gian qua Liên minh HTX Việt Nam đã tích cực tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn, tư vấn giúp các HTX phát triển sản phẩm, xây dựng thương hiệu, tiếp cận tín dụng và mở rộng thị trường. Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX hiện đang cho vay với lãi suất thấp hơn ngân hàng thương mại, giúp nhiều đơn vị có thể đầu tư máy móc, bao bì, tiêu chuẩn hóa sản phẩm để đạt chứng nhận OCOP 4–5 sao.

Liên minh HTX Việt Nam cũng phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức hội chợ, triển lãm, quảng bá sản phẩm OCOP. Bên cạnh đó, Liên minh HTX đã ký kết hợp tác với nhiều tổ chức quốc tế để hỗ trợ xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm của hợp tác xã Việt Nam ra nước ngoài.

OCOP giúp HTX mở rộng quy mô, tiếp cận nguồn vốn, nâng cao giá trị chuỗi sản xuất

Một ví dụ điển hình cho thành công của OCOP gắn với HTX đó là sản phẩm mật ong của HTX Mật ong Phương Di Bee (Gia Lai). Đây là sản phẩm đầu tiên của tỉnh Gia Lai được công nhận đạt OCOP 5 sao cấp Quốc gia và cũng là sản phẩm mật ong đầu tiên trong cả nước được công nhận OCOP 5 sao.

Bà Trần Thị Hoàng Anh, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX mật ong Phương Di Bee cho biết, Gia Lai có vùng nguyên liệu cà phê, cao su, điều và cây ăn quả rộng lớn, thuận lợi để phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Tận dụng những thuận lợi đó, HTX đã liên kết với các hộ nuôi ong thành viên để tạo ra vùng nguyên liệu lớn, bền vững nuôi ong khai thác mật theo tiêu chuẩn VietGAP đạt chất lượng cao, cung cấp ra các thị trường khó tính, như Nhật Bản, Mỹ và các nước châu Âu.

Hiện HTX quản lý khoảng 10.000 đàn ong mật tại Gia Lai và các tỉnh lân cận, đạt sản lượng 1.000 tấn mật thô/năm. Năm 2025, sản phẩm mật ong Phương Di chính thức được công nhận OCOP 5 sao quốc gia. Bà Trần Thị Hoàng Anh cho hay, từ nghề truyền thống của gia đình, chúng tôi muốn tạo ra sản phẩm không chỉ đạt chất lượng cao mà còn gắn với thương hiệu Việt. OCOP đã giúp HTX mở rộng quy mô, tiếp cận nguồn vốn và nâng cao giá trị chuỗi sản xuất.

Sản phẩm mật ong của HTX Mật ong Phương Di Bee là sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia. Ảnh: V.T

Anh Trần Nguyên Hội (thành viên HTX Mật ong Phương Di Bee) thông tin, gia đình anh tham gia thành viên của HTX từ ngày thành lập đến nay. Hiện anh nuôi 400 đàn ong lấy mật theo tiêu chuẩn VietGAP. Nếu thời tiết nắng ấm, khoảng 8-10 ngày, anh quay mật một lần. Mỗi đợt, anh Hội thu được khoảng 3 tấn mật thô đưa về xưởng của HTX tách hạ các thành phần để đảm bảo các tiêu chuẩn và đóng chai. Bình quân mỗi năm, đạt mức lợi nhuận hơn 200 triệu đồng, anh Trần Nguyên Hội cho biết thêm.

Câu chuyện của HTX Mật ong Phương Di Bee là một trong những ví dụ điển hình, phát huy vai trò quan trọng của mô hình kinh tế tập thể để phát huy thế mạnh, nâng cao giá trị nông sản tại các địa phương.

Thúc đẩy kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới

Chương trình OCOP đã khơi dậy tinh thần sáng tạo và thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Nhiều HTX không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn quan tâm đến bao bì, mẫu mã, câu chuyện văn hóa gắn với nguồn gốc sản vật. Nhờ đó, những sản phẩm mang đậm hương vị quê hương đã từng bước khẳng định vị thế trên thị trường, mở ra hướng đi mới cho kinh tế nông thôn, góp phần thành công vào công cuộc xây dựng nông thôn mới.

Sản phẩm miến dong của HTX Nông sản Tân Việt Á (xã Minh Tâm, tỉnh Cao Bằng) là sản phẩm OCOP 4 sao. Ảnh: D.L

Từ một sản phẩm nông nghiệp truyền thống, miến dong Tân Việt Á của HTX Nông sản Tân Việt Á (xã Minh Tâm) đã vươn mình trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của tỉnh Cao Bằng. Bắt đầu đi vào sản xuất, xây dựng thương hiệu từ năm 2017 với sản phẩm được làm 100% từ bột dong riềng trồng ở địa phương, đến năm 2020, miến dong Tân Việt Á được chứng nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao. 3 năm sau, sản phẩm tiếp tục được nâng hạng lên OCOP 4 sao, minh chứng cho hướng đi đúng đắn trong việc đầu tư chất lượng, bao bì, truy xuất nguồn gốc và quảng bá thương hiệu.

Ông Trần Đức Hiếu, Giám đốc HTX nông sản Tân Việt Á cho biết, đầu tháng 1/2025, lô hàng đầu tiên gồm 4 tấn miến dong Tân Việt Á đã được xuất khẩu sang thị trường Mỹ thông qua đối tác ở TP. Hồ Chí Minh. Theo hợp đồng, mỗi tháng HTX sẽ tiếp tục cung cấp 4 tấn cho đối tác. Việc sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao không chỉ là “tấm giấy thông hành” giúp miến dong Tân Việt Á dễ dàng tiếp cận các thị trường lớn mà còn là cam kết về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc, mở ra cơ hội quảng bá thương hiệu nông sản Cao Bằng ra thế giới.

Hiện nay, nhiều sản phẩm OCOP của Cao Bằng đã có mặt tại một số chuỗi siêu thị và đại lý, cửa hàng bán lẻ tại thị trường trong và ngoài tỉnh. Các sản phẩm có năng lực sản xuất lớn, tiêu thụ ổn định như: lạp sườn, thịt xông khói của HTX Tâm Hòa; các sản phẩm bún khô của HTX Ba sạch Hưng Đạo...

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/hop-tac-xa-dong-vai-tro-nen-tang-thuc-day-san-pham-ocop-phat-trien-manh-me-10399338.html