Đắk Lắk:Kinh tế tập thể, hợp tác xã giúp đồng bào dân tộc thiểu số phát triển bền vững

Khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX) vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Đắk Lắk đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thu hút đông đảo xã viên đồng bào dân tộc thiểu số

Tháng 10/2025 vừa qua, tại xã Ea Súp (Đắk Lắk), HTX Ea Súp tổ chức lễ ra mắt với sự tham gia của 61 xã viên, trong đó có 43 hộ đồng bào dân tộc thiểu số đến từ 5 buôn.

Theo Giám đốc HTX Ea Súp Huỳnh Hữu Vương, HTX đã định hình cơ cấu sản xuất đa dạng, tập trung vào các loại cây trồng chủ lực như ca cao, chanh dây, xoài theo tiêu chuẩn sinh học; tổ nuôi cá, áp dụng mô hình sinh học tuần hoàn nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường; tổ nuôi vịt, thực hiện chăn nuôi an toàn sinh học; tổ đan lát và dệt thổ cẩm, quy tụ phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số nhằm bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống và tạo sinh kế tại chỗ.

Ngoài chăn nuôi và trồng trọt, HTX Ea Súp còn cho ra mắt sản phẩm cá cơm Ea Súp chế biến đóng gói, đồng thời định hướng phát triển thêm nhiều sản phẩm đạt chuẩn OCOP và hướng tới xuất khẩu.

Ông Huỳnh Hữu Vương khẳng định, Ban Giám đốc cam kết điều hành minh bạch, tuân thủ pháp luật, luôn đồng hành cùng xã viên để xây dựng HTX Ea Súp trở thành mô hình kiểu mẫu, góp phần phát triển kinh tế tập thể và nâng cao đời sống người dân.

Ông Đỗ Xuân Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Ea Súp cho biết, HTX Ea Súp ra đời nhằm giúp người dân địa phương phát triển kinh tế bền vững hơn. Đặc biệt là các mô hình sản phẩm nông nghiệp đặc thù của địa phương. Qua HTX, người dân có thể tiếp cận tốt hơn thị trường mới, mô hình mới và phát triển công nghệ kỷ nguyên chuyển đổi số.

Chủ tịch HĐND xã Ea Súp Đỗ Xuân Dũng đánh giá, HTX Ea Súp ra đời sẽ tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương, giảm thiểu tỷ lệ người thất nghiệp. Mặt khác, HTX Ea Súp sẽ kết nối doanh nghiệp về địa phương đầu tư nhiều hơn, phát huy lợi thế, tiềm năng về nông nghiệp. "Ea Súp là một trong những xã vùng biên, có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số. Sự ra đời của HTX Ea Súp sẽ mang nhiều lợi ích cho bà con nông dân, giúp họ phát triển kinh tế bền vững trong thời đại kỷ nguyên vươn mình, chuyển đổi số", ông Dũng chia sẻ.

Liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản

Xã Đắk Liêng hiện có 13 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và dịch vụ. Trong đó, HTX Sản xuất và Dịch vụ nông ngư nghiệp Thái Hải là một trong những HTX đi đầu trong lĩnh vực liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn xã.

HTX Thái Hải được thành lập từ năm 2012, đơn vị đã triển khai nhiều mô hình, dự án liên kết với các doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh nhằm nâng cao năng suất, sản lượng, giá trị sản phẩm gạo và lúa giống. Giai đoạn 2018-2019, HTX Thái Hải đã quy hoạch vùng sản xuất, thực hiện mô hình cánh đồng lớn với diện tích 200ha, thu hút 124 hộ tham gia, với tổng sản lượng lúa liên kết tiêu thụ đạt 3.780 tấn.

Giai đoạn 2020-2025, HTX mở rộng liên kết, ký kết hợp đồng sản xuất và tiêu thụ với các đối tác lớn như Công ty TNHH Cường Tân (Nam Định), Công ty CP Hạt giống vàng Thái Bình và Công ty CP tập đoàn giống cây trồng Việt Nam - Chi nhánh Tây Nguyên, tổng sản lượng tiêu thụ hơn 6.000 tấn.

Ông Nguyễn Ngọc Côn, Giám đốc HTX Thái Hải cho biết, thông qua việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, nông dân thành viên được bảo đảm đầu ra ổn định, giá cả tốt hơn, đồng thời được tiếp cận với quy trình sản xuất tiên tiến, giống lúa chất lượng cao. Mô hình này không chỉ làm tăng quy mô sản xuất hàng hóa mà còn là nền tảng để xây dựng thương hiệu lúa gạo xã Đắk Liêng, gắn liền với việc phát triển các sản phẩm OCOP.

Thông qua việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, nông dân được tiếp cận với quy trình sản xuất tiên tiến, giống lúa chất lượng cao. Ảnh: PV

Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số mở ra hướng đi mới

Trước đây, sản xuất nông nghiệp của đồng bào dân tộc thiểu số ở Đắk Lắk chủ yếu dựa vào kinh nghiệm truyền thống, năng suất thấp và gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh và sự chủ động của các HTX, công nghệ đã từng bước giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và mở rộng thị trường.

Điển hình có thể kể đến HTX Nông nghiệp bền vững Helena - Chư Kbô (xã Krông Búk), nơi thu hút khá đông đồng bào dân tộc Ê-đê tham gia sản xuất cà phê. Trước đây, việc tiêu thụ sản phẩm của HTX phụ thuộc chủ yếu vào các thương lái nhỏ lẻ, giá cả thường không ổn định và thông tin thị trường thiếu minh bạch. Kể từ khi HTX mạnh dạn ứng dụng công nghệ số, hiệu quả sản xuất đã tăng lên rõ rệt. Các thành viên HTX bắt đầu bằng việc xây dựng một trang web đơn giản và sử dụng các mạng xã hội như Zalo, Facebook để quảng bá sản phẩm. Ban đầu, bà con còn e ngại, nhưng khi thấy sản phẩm bán được nhiều hơn, giá tốt hơn, ai cũng phấn khởi.

Song song đó, HTX Helena - Chư Kbô đã đầu tư vào việc số hóa quy trình quản lý sản xuất, từ việc theo dõi chu kỳ sinh trưởng của cây trồng bằng các ứng dụng trên điện thoại thông minh, đến việc ghi chép nhật ký nông nghiệp điện tử. Điều này giúp HTX kiểm soát chất lượng sản phẩm chặt chẽ hơn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, từ đó tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng.

Hơn nữa, việc sử dụng các nền tảng thương mại điện tử đã giúp sản phẩm cà phê chất lượng cao của HTX tiếp cận được với đông đảo khách hàng trên cả nước. Doanh thu của HTX đã tăng trưởng đáng kể, thu nhập của các thành viên cũng được cải thiện rõ rệt. Câu chuyện của HTX Helena - Chư Kbô không chỉ là việc áp dụng công nghệ, mà còn là sự thay đổi tư duy, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất theo chuỗi giá trị, có kiểm soát và định hướng thị trường rõ ràng của đồng bào dân tộc thiểu số.

Điển hình như HTX Dịch vụ nông nghiệp sạch Krông Pắc (xã Ea Yông) đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào sản xuất sầu riêng. Các tiện ích công nghệ số này đã giúp cho thành viên HTX nắm chính xác những chỉ số về độ ẩm, dinh dưỡng, nhiệt độ, từ đó có cách chăm sóc sầu riêng theo đúng quy trình khoa học, phục vụ đắc lực cho xuất khẩu.

Ứng dụng công nghệ đã từng bước giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và mở rộng thị trường của HTX. Ảnh: PV

Hay HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại Tân Hòa (Xã Ea Wer) đã tập trung xây dựng HTX nông nghiệp có quy mô, tập trung và hiện đại, được quản lý bằng công nghệ. Ưu thế của HTX là 60% nhân lực là những người trẻ nên HTX thường xuyên cập nhật các xu hướng mới trong sản xuất, bán hàng; áp dụng công nghệ số vào quá trình quản trị và điều hành.

HTX Tân Hòa cũng đã áp dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) vào việc viết bài, làm video quảng cáo sản phẩm của mình để chia sẻ trên các nền tảng thương mại điện tử như TikTok, Shopee, Nông sản Đắk Lắk, Lazada, VDONE…

Dự kiến năm 2026 – 2027, HTX sẽ dán tem mã định danh từng cây, xây dựng vườn nhãn hữu cơ, gắn camera, chip điện tử để người dùng có thể trực tiếp xem và đặt mua trước. Đồng thời, giúp HTX có thể theo dõi quá trình sinh trưởng của sản phẩm trên toàn diện tích của mình.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/dak-lak-kinh-te-tap-the-hop-tac-xa-giup-dong-bao-dan-toc-thieu-so-phat-trien-ben-vung-10398062.html