Khắc phục hạn chế về hướng nghiệp, phân luồng, liên thông
Trước yêu cầu tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng Giáo dục nghề nghiệp, tạo đột phá về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, có kỹ năng nghề đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, bên cạnh những nội dung kế thừa, Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đã có sự thay đổi cơ bản, toàn diện từ bên trong.
Nhằm hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, linh hoạt, liên thông, tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi công dân, Luật đã bổ sung mô hình Trung học nghề và mở rộng đối tượng tham gia hoạt động Giáo dục nghề nghiệp,
Trung học nghề là mô hình rất phổ biến trên thế giới và được các đại biểu Quốc hội đồng thuận đánh giá là một nội dung đổi mới mang tính đột phá trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trung học nghề được xác định cùng bậc học với Trung học phổ thông, tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình Trung học phổ thông và chuyên môn nghề nhằm giúp người học hoàn thiện trình độ học vấn phổ thông, đồng thời, trang bị cho người học năng lực thực hiện, giải quyết được các công việc trong điều kiện ổn định và môi trường quen thuộc của ngành, nghề; có khả năng ứng dụng kỹ thuật, công nghệ hiện đại vào công việc, làm việc độc lập, làm việc theo nhóm.
Việc bổ sung mô hình Trung học nghề nhằm tăng cường định hướng nghề nghiệp cho thanh thiếu niên ngay từ bậc học phổ thông, tăng số lượng học sinh sau Trung học cơ sở, Trung học phổ thông vào học Giáo dục nghề nghiệp; khắc phục hạn chế, yếu kém về hướng nghiệp, phân luồng, liên thông.
Việc mở rộng đối tượng tham gia hoạt động Giáo dục nghề nghiệp cũng là giải pháp quan trọng đảm bảo hệ thống giáo dục quốc dân được thiết kế theo hướng mở, linh hoạt. Luật quy định mới về việc các cơ sở giáo dục đại học được tham gia hoạt động Giáo dục nghề nghiệp trong một số ngành, lĩnh vực phù hợp với định hướng phát triển các lĩnh vực ưu tiên (nghệ thuật, thể thao, đào tạo giáo viên, quốc phòng an ninh) nhằm đảm bảo tính đặc thù và liên thông giữa các trình độ nhưng không ảnh hưởng đến mục tiêu, sứ mạng của giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học.
Luật sửa đổi cũng tạo ra đột phá trong đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng Giáo dục nghề nghiệp thông qua việc quy định chuẩn chương trình, cơ sở đào tạo; quản lý đăng ký hoạt động trên nền tảng dữ liệu số; hoạt động công nhận kiến thức hoặc kỹ năng đã tích lũy của người học để tham gia các chương trình học tập khác.
Việc ban hành các quy định về chuẩn chương trình, chuẩn cơ sở đào tạo nhằm giúp người học và toàn xã hội có thông tin đầy đủ, minh bạch về các chương trình sẽ lựa chọn, đồng thời cũng là động lực để các cơ sở hoạt động Giáo dục nghề nghiệp có căn cứ xây dựng kế hoạch bổ sung các điều kiện đảm bảo. Đây cũng là căn cứ để cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra, đánh giá và có biện pháp cương quyết với các cơ sở không đạt chuẩn.
Việc quy định trong Luật điều khoản về cấp phép và đăng ký thông tin cũng là một nội dung đổi mới mạnh mẽ. Cấp phép hoạt động Giáo dục nghề nghiệp sẽ được thực hiện theo nhóm ngành thay vì theo từng ngành nghề như hiện tại. Các cơ sở được chủ động xác định quy mô tuyển sinh tương xứng với các điều kiện đảm bảo do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Điểm mới quan trọng là dù được cấp phép theo nhóm ngành nghề nhưng trước khi tổ chức tuyển sinh, đào tạo, các cơ sở phải đăng ký thông tin tuyển sinh lên hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Xác định doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng, đồng hành với Nhà nước, cơ sở hoạt động Giáo dục nghề nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động, Luật bổ sung quy định về chính sách của Nhà nước đối với doanh nghiệp, trong đó có những chính sách ưu đãi về thuế, đất đai; chính sách đối với nhân lực của doanh nghiệp tham gia hoạt động Giáo dục nghề nghiệp với các vai trò thỉnh giảng, đồng cơ hữu hoặc người dạy. Luật cũng bổ sung quy định về Quỹ đào tạo nhân lực của doanh nghiệp, đây là động lực để người lao động gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.
Giáo dục đại học giữ vai trò động lực phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
Xuyên suốt 46 điều của Luật Giáo dục Đại học (sửa đổi) lần này là cụm từ khóa “Hiện đại hóa giáo dục đại học, gia tăng chất lượng đào tạo đại học”. Luật đã thể chế hóa các chủ trương, định hướng về phát triển giáo dục đại học trong giai đoạn mới như vai trò và sứ mạng của giáo dục đại học công lập, tư thục; tháo gỡ điểm nghẽn, nút thắt về tự chủ đại học, phát triển chương trình đào tạo, thu hút đội ngũ cán bộ, thu hút nguồn lực đầu tư. Giáo dục đại học được xác định giữ vai trò nòng cốt, là động lực để phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo quốc gia.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Luật sửa đổi lần này nhằm kiến tạo cho các cơ sở giáo dục đại học đột phá, tiên phong trong đổi mới sáng tạo, đào tạo tinh hoa, đào tạo chất lượng cao và cung cấp nguồn nhân lực trình độ cao phục vụ phát triển đất nước, nhân loại. Đồng thời, thiết lập hệ thống giáo dục đại học thống nhất, quản trị đại học tiên tiến, gia tăng sức mạnh nội sinh; kết thúc hoạt động của Hội đồng trường tại các cơ sở giáo dục đại học công lập, tăng cường vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng trong cơ sở giáo dục đại học.
Đáng chú ý, Luật sửa đổi đã thể chế đầy đủ chủ trương “Đảm bảo quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính”, thoát ly khỏi quan điểm “tự chủ là tự lo” mà chuyển sang cơ chế Nhà nước và cơ sở giáo dục đại học cùng chăm lo phát triển giáo dục đại học. Tự chủ bao gồm tự chủ học thuật, tổ chức bộ máy, đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, nhân sự và tài chính, đồng thời khẳng định trách nhiệm giải trình là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc. Những điều chỉnh này đảm bảo quyền tự chủ trở thành thực chất, song hành với cơ chế kiểm soát quyền lực, bảo đảm liêm chính học thuật, minh bạch và chất lượng hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.
Về mô hình đại học vùng, nhìn nhận tổng thể, đại học quốc gia, đại học vùng được thành lập theo chủ trương của Đảng, Chính phủ đã phát huy hiệu quả và đạt được những thành tựu nhất định về đào tạo nhân lực, góp phần phát triển vùng, quốc gia. Các đại học quốc gia, đại học vùng có tên trong các bảng xếp hạng uy tín về cơ sở giáo dục châu Á và thế giới. Mô hình này cũng phù hợp thực tiễn một số nước có nền giáo dục hiện đại như Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Hoa Kỳ, Canada…, các đại học đa cơ sở hoặc đại học vùng, dẫn dắt phát triển vùng và phân bố nguồn lực hiệu quả. Theo quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học hiện nay, đại học vùng có sứ mạng thực hiện các nhiệm vụ chiến lược, liên kết vùng và phát triển hệ sinh thái khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Luật sửa đổi thiết kế hướng tới nâng cao hiệu quả quản trị bên trong từng đại học vùng, làm rõ chức năng điều phối chiến lược của đại học vùng và quyền tự chủ học thuật, tổ chức, tài chính của các trường đại học thành viên; hoàn thiện cơ chế phân cấp, cơ chế giải trình, tiêu chuẩn nhân sự, phương thức vận hành và trách nhiệm của từng cấp. Chính phủ cũng đã và đang chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo có nghiên cứu, rà soát toàn diện mô hình tổ chức của từng đại học vùng, đánh giá mức độ phân quyền, phân cấp hiện nay, rà soát các đơn vị trung gian, khâu trung gian không còn phù hợp theo tinh thần của Nghị quyết 71-NQ/TW; từ đó đề xuất phương án sắp xếp, tinh gọn, bảo đảm hiệu quả hoạt động, hạn chế chồng chéo và không làm phát sinh thêm cấp quản lý hành chính.
Về đào tạo chuyên sâu sau đại học trong lĩnh vực sức khỏe, đây là nhóm vấn đề nhận được nhiều ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Qua rà soát tổng thể và tham khảo kinh nghiệm quốc tế, đào tạo bác sĩ nội trú và chuyên khoa I, chuyên khoa II là đào tạo sau đại học trở thành các bác sĩ giỏi làm việc trong bệnh viện, không thuộc các trình độ thạc sĩ, trình độ tiến sĩ theo hướng học thuật. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế đã thống nhất cao quy định những nguyên tắc chung của các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học trong lĩnh vực sức khỏe cấp bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa do Bộ Y tế hướng dẫn, tổ chức thực hiện và quản lý. Việc này là quy phạm hóa những nhóm việc Bộ Y tế đã và đang làm từ trước đến nay.
Luật Giáo dục Đại học (sửa đổi) đã thể hiện rõ tầm nhìn cải cách, tạo khuôn khổ pháp lý phát triển giáo dục đại học hiện đại, tự chủ, minh bạch, hội nhập, gắn kết chặt chẽ với khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Nguồn: https://baotintuc.vn/giao-duc/the-che-hoa-cac-chu-truong-de-phat-trien-manh-me-nguon-nhan-luc-chat-luong-cao-20251210171259441.htm
![[Video] Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được UNESCO ghi danh vào Danh sách cần bảo vệ khẩn cấp](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/12/10/1765350246533_tranh-dong-ho-734-jpg.webp)
Bình luận (0)