Thực thi hiệu quả chiến lược tài chính toàn diện quốc gia trong giai đoạn mới

Tọa đàm có sự hiện diện của đại diện lãnh đạo Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), cùng nhiều chuyên gia kinh tế, tài chính, đại diện cộng đồng doanh nghiệp start-up công nghệ, doanh nghiệp tài chính công nghệ (Fintech), nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh phát biểu tại tọa đàm

Phát biểu tại tọa đàm, Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh cho biết, Việt Nam hiện có hơn 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp xấp xỉ 30% GDP, tạo ra hơn 10 triệu việc làm. Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4/5/2025, của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nêu rõ: “Rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể; thu hẹp tối đa sự chênh lệch, tạo mọi điều kiện thuận lợi về tổ chức quản trị và chế độ tài chính, kế toán để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp”. Hỗ trợ các hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ tài chính, chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp là một trong những giải pháp cần thiết, đã và đang được thực hiện mạnh mẽ trên thị trường trong thời gian qua. Qua đó, góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo nguồn thu ngân sách lớn hơn.

“Điểm hội tụ quan trọng trong Nghị quyết số 57/NQ-TW, Nghị quyết số 68/NQ-TW của Bộ Chính trị, đó là sự bứt phá thể chế cho đổi mới sáng tạo, xóa bỏ định kiến về khu vực tư nhân, đổi mới mạnh mẽ tư duy, bảo đảm mọi quyền tự do kinh doanh, cạnh tranh bình đẳng, bảo vệ quyền lợi doanh nhân, hộ kinh doanh để từng cá nhân, từng hộ kinh doanh thật sự là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận kinh tế mới của đất nước. Việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, an toàn và đồng hành cùng doanh nghiệp sẽ là nền tảng để tạo dựng niềm tin, khơi thông nội lực - cũng là nhiệm vụ cấp thiết mà các nhà hoạch định chính sách, cộng đồng doanh nghiệp và cơ quan báo chí cùng chung tay thực hiện”, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Phổ cập dịch vụ tài chính cải thiện nhưng nhiều chỉ tiêu quan trọng tăng không đáng kể

Tại tọa đàm, Nhóm nghiên cứu của IDS đã giới thiệu cuốn sách chuyên khảo “Tài chính toàn diện: Động lực cho tăng trưởng cao giai đoạn 2026-2045”. Đây là sản phẩm được viết hoàn thiện trên cơ sở tập hợp và chắt lọc thông tin từ đề tài nghiên cứu khoa học “Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Con đường tiếp cận vốn mới của doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh tại Việt Nam” do IDS thực hiện.

Kết quả nghiên cứu của IDS cho thấy, sau hơn 5 năm thực hiện Chiến lược, đã ghi nhận nhiều thành quả tích cực về sự cải thiện trong tiếp cận dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, trên cơ sở dữ liệu thực tế từ WB và NHNN, nhóm nghiên cứu IDS đã chỉ ra bức tranh không đồng đều về thực trạng tiếp cận dịch vụ tài chính tại Việt Nam. Theo đó, nhóm cá nhân thu nhập thấp nhất chỉ tăng tỷ lệ sở hữu tài khoản khoảng 6% sau 5 năm. Nhóm doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh, dù chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế, vẫn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận tín dụng chính thức. Khoảng cách về khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính giữa các nhóm thu nhập và quy mô doanh nghiệp ngày càng mở rộng, theo hướng bất lợi hơn cho nhóm cá nhân thu nhập thấp và nhóm doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.

*Nguyên Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh phát biểu*

Nhiều chỉ tiêu quan trọng khác để đo lường mức độ phổ cập của dịch vụ tài chính vẫn kém cải thiện, đặc biệt khi so sánh với các quốc gia có sự tương đồng về điều kiện xã hội và trình độ phát triển kinh tế với Việt Nam: Tỷ lệ sở hữu tài khoản của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam chỉ đạt 50%, kém xa các nước so sánh với Việt Nam thường ở mức 80% - 90%. Doanh nghiệp Việt Nam sử dụng nhiều vốn phi chính thức hơn các quốc gia khác. Việt Nam thuộc nhóm nước chậm cải thiện khả năng tiếp cận vốn của các doanh nghiệp nhỏ và vừa; với các nguyên nhân chính và cố hữu là khoản vay cần có tài sản bảo đảm; lãi suất cao; thủ tục phức tạp.

Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Fintech đã góp phần thúc đẩy mạnh mẽ tài chính toàn diện thông qua các mô hình dịch vụ đơn giản, chi phí thấp, dễ tiếp cận – đặc biệt phù hợp với: Cá nhân thu nhập thấp, người chưa có lịch sử tín dụng: thông qua các ứng dụng ví điện tử, chấm điểm tín dụng phi truyền thống, tiết kiệm số vi mô; Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, hộ kinh doanh: nhờ các nền tảng tài chính số, ứng dụng quản lý dòng tiền, POS số hóa và công cụ tài chính thay thế ngân hàng truyền thống.

*TS Nguyễn Đức Kiên, Chủ tịch Hội đồng khoa học IDS, Nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng phát biểu*

Fintech cũng là hạt nhân chủ lực giúp thúc đẩy và phổ cập hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam trong thời gian qua. Báo cáo của IDS chỉ rõ thanh toán không dùng tiền mặt là một trong những lĩnh vực tăng trưởng và phát triển mạnh mẽ nhất sau khi thực hiện Chiến lược. Đồng thời, thanh toán không dùng tiền mặt cũng là lĩnh vực duy nhất mà Việt Nam vượt trội so với các quốc gia ở cùng bối cảnh xã hội, trình độ phát triển kinh tế được đưa vào so sánh.

Tạo môi trường chính sách bình đẳng, khuyến khích đổi mới và mở rộng các ngành nghề, lĩnh vực trong hệ sinh thái công nghệ tài chính

TS Trần Văn, Viện trưởng IDS khẳng định, Việt Nam đang hình thành và phát triển một mô hình riêng về cung ứng dịch vụ tài chính số. Trong hệ sinh thái này, Fintech là một trong những thành phần chủ chốt và không thể thiếu, bên cạnh các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, chứng khoán, bảo hiểm…, cùng đối tác là các đơn vị cung ứng dịch vụ công; thương mại điện tử; nhà bán lẻ truyền thống… Các Fintech vừa hỗ trợ các giải pháp số hoá hoạt động của hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, vừa cung cấp các dịch vụ tài chính hiện đại với chi phí hợp lý và dễ tiếp cận.

Thảo luận tại tọa đàm, các doanh nghiệp Fintech chia sẻ kinh nghiệm vận dụng cơ chế, chính sách từ Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia để phát triển hoạt động kinh doanh, tập trung vào việc hỗ trợ chuyển đổi số chuỗi cung ứng, hộ kinh doanh cá thể và hình thành hệ sinh thái dịch vụ tài chính hiện đại phục vụ nhóm đối tượng yếu thế.

Một số doanh nghiệp Fintech, nhà đầu tư nước ngoài cũng đánh giá mô hình mà các Fintech tại Việt Nam đang xây dựng là đầy tiềm năng. Nếu có hướng phát triển đúng và chính sách phù hợp, chắc chắn sẽ thu hút nguồn vốn ngoại vào lĩnh vực này.

Chia sẻ về tương lai của Fintech tại Việt Nam, nhóm nghiên cứu của IDS lưu ý rằng, xu hướng xây dựng chính sách đối với Fintech đang có dấu hiệu kém cởi mở trong giai đoạn vừa qua. Theo đó, việc Fintech được cấp phép thử nghiệm dịch vụ trung gian thanh toán vào năm 2008 đã giúp tạo ra sự tăng trưởng đột phá đối với hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, tới tháng 7/2025, cơ chế thử nghiệm tiếp theo cho việc thí điểm các giải pháp Fintech mới được ban hành, với sự ra đời của Nghị định số 94/2025/NĐ-CP. Như vậy, phải mất tới 17 năm để cơ quan quản lý chuyên ngành mở rộng thêm cơ sở pháp lý cho Fintech cung cấp các loại hình dịch vụ mới.

TS Nguyễn Đức Kiên, Chủ tịch Hội đồng khoa học IDS, Nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nhấn mạnh, để đạt được những thành quả ban đầu trong thực thi Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia, là nhờ tư duy đổi mới, cách tiếp cận cởi mở của các cơ quan hoạch định chính sách và quản lý nhà nước. “Việc xây dựng một môi trường chính sách liên tục hỗ trợ đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển của các nhân tố mới như Fintech là rất quan trọng để các chủ thể tham gia thị trường tài chính không ngừng học hỏi, cải thiện, nâng cao năng lực cạnh tranh. Nếu không tiếp tục có tư duy cởi mở trong việc xây dựng chính sách để thúc đẩy chuyển đổi số, thì các thành quả ban đầu sẽ bị đẩy lùi”, TS Nguyễn Đức Kiên cảnh báo.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/thuc-thi-hieu-qua-chien-luoc-tai-chinh-toan-dien-quoc-gia-trong-giai-doan-moi-10390743.html