Dang Minh Khiem - Anavatanın büyük yetenek ve erdem bilgini

Dang Minh Khiem, Hong Duc'un 18. yılı olan Dinh Mui yılında (1487) İmparatorluk sınavını geçti. Devlet Bakanı ve Tarih Şefi görevlerinde bulundu ve iki kez Çin'e elçi olarak gönderildi. Memurluk yaptığı dönemde, halk tarafından yetenekli ve asil niteliklere sahip biri olarak kabul edildi.

Dinh Mui sınavına giren doktorların isimlerinin listelendiği dikilitaş yazısı (1487) - Dang Minh Khiem Kraliyet Sınavını geçti.

Ancak, memleketi, doğum ve ölüm yılları hakkında belgelerde birçok çelişki bulunmaktadır. Phan Huy Chu'nun (1782-1840) "Lich Trieu Hien Chuong Loai Chi" adlı kitabında, memleketi Bac Ninh eyaletinin Que Duong ilçesine bağlı Lam Son komünü olarak kaydedilmiş ve 54 yaşında vefat etmiştir. Yazar Tran Van Giap (1898-1973), "Vietnamlı Yazarların Kısa Biyografileri" adlı kitabında, Dang Minh Khiem'in aslen Ha Tinh eyaletinin Can Loc ilçesinden olduğunu, daha sonra Son Tay'a göç ettiğini, Son Vi ilçesinin Mao Pho köyünde yaşadığını, ardından Kral Chieu Tong'un ardından Hoa Chau'da öldüğünü kaydetmiştir. Nguyen Quang Thang ve Nguyen Ba The tarafından kaleme alınan "Vietnam Tarihi Şahsiyetleri Sözlüğü" adlı kitapta şunlar kaydedilmiştir: "Dang Minh Khiem, Dang Tat'ın soyundan geliyordu. Asıl evi Ha Tinh'in Thien Loc (Can Loc) bölgesindeydi, daha sonra Son Tay'ın Son Vi bölgesindeki Mao Pho komününe taşındı. Hoa Chau'da 70 yaşın üzerinde öldü."

Yukarıdaki belgelere dayanarak, internet üzerinden araştırma yapıldığında Dang Minh Khiem'in Thien Loc, Can Loc, Ha Tinh'den olduğu yönünde kaynaklar bulunmaktadır; bazıları ise 1522 yılında Mac Hanedanlığı tarafından öldürüldüğüne inanmaktadır...

Feodal dönemde Huong ve Hoi sınavlarına giren adayların memleketlerini ve ailelerini açıkça belirten bir beyanname vermeleri gerektiğine inanıyoruz. Bu nedenle, imparatorluk sınavlarını geçen Vietnamlıların (Doktordan Birincilik Ödülü'ne kadar) kayıtlı olduğu defterlere dayanarak, Dang Minh Khiem'in memleketi daha net ve doğru bir şekilde belirlenebilir.

Ngo Duc Tho'nun editörlüğünü yaptığı "Vietnamlı Bilginler (1075-1919)" adlı eserinde, önsözüne göre feodal dönemde Vietnam imparatorluk sınavları hakkında yazılmış kitaplara atıfta bulunmuştur; örneğin Doktor Nguyen Hoan (1713-1792), Vo Mien (?-1782), Uong Si Lang (1733-1802) ve Phan Trong Phien (1734-1809) tarafından yazılmış imparatorluk sınavları hakkında çok değerli bir kitap olan "Dai Viet Lich Trieu Dang Khoa Luc"...

Bu nedenle, bu kitabın Hoang Giap Dang Minh Khiem'in memleketini doğru bir şekilde kaydettiği düşünülebilir. "Vietnamlı Bilginler (1075-1919)" kitabına göre, Dang Minh Khiem, Phu Tho eyaletinin Thanh Ba bölgesindeki Mao Pho komününden (şimdiki Luong Lo komünü) geliyordu.

Dang Minh Khiem - Anavatanın büyük yetenek ve erdem bilgini

Hoang Giap Dang Minh Khiem'in memleketi olan Thanh Ba Bölgesi'ndeki Luong Lo Komünü, temiz ve güzel köy yolları ve sokaklarıyla yeni bir kırsal alanın inşasını tamamladı. Fotoğraf: TL

Vietnam köyleri ve komünleri yüzyıllar boyunca, hatta bir eyaletten diğerine isimlerini ve konumlarını değiştirmiştir. Hoang Giap Dang Minh Khiem'in, Ho Hanedanlığı döneminde, Hoang Giap Dang Minh Khiem'den yüzyıllar önce Dang Tat (?-1409) adında bir atası vardı. Dahası, hiçbir kitap Dang Tat Ha Tinh ailesinin kuzeye ne zaman göç ettiğini belirtmiyor. Bu nedenle, bazı yazarların yazdığı gibi Dang Hoang Giap'in doğum yerinin Thien Loc, Ha Tinh olduğunu varsaymak mümkün değil. Araştırma sürecinden sonra, Hoang Giap Dang Minh Khiem'in memleketi hakkında "Vietnamlı Bilginler" kitabıyla aynı fikirdeyiz. Luong Lo komünü, şu anda Phu Tho eyaletinin Thanh Ba bölgesinde bulunan bir yer adıdır. Dolayısıyla Hoang Giap Dang Minh Khiem'in şu anda Phu Tho eyaletinin Thanh Ba bölgesinde doğduğu doğrulanabilir.

Peki "Lich Trieu Hien Chuong Loai Chi" kitabında kaydedildiği gibi Hoa Chau'da neden öldü? Tarih kitapları, bakanlık görevini yürüttüğü sırada Kral Le Hien Tong'un (1461-1504) öldüğünü gösteriyor. Vasiyetnameye göre, Kral Le Hien Tong'un üçüncü oğlu olan 17 yaşındaki Le Thuan (annesi Nguyen Thi Hoan) tahta çıktı. Ancak kardeşi Le Tuan'ın annesi Nguyen Thi Can, oğlunu tahta çıkarması için Bakan Dang Minh Khiem'e rüşvet teklif eden birini gönderdi.

Dinlemeyi kesinlikle reddetti. Le Thuan, Tuc Tong unvanıyla tahta çıktı, ancak bir yıldan kısa bir süre sonra öldü. Le Tuan, Le Uy Muc unvanını alarak tahta çıktı. Dang Thuong Thu'dan, kendisini daha önce kral yapmak için rüşvet almadığı için nefret ettiği için, Le Uy Muc onu Quang Nam'daki görevine transfer etti. Hoa Chau'daki (şimdiki Nghe An eyaleti) Chan Phuc Nehri'ne yelken açtığında, Uy Muc onu kovalayıp yakalamaları için asker gönderdi ve onu ölüme zorladı. Hoang Giap Dang Minh Khiem ise 1522'de değil, 1506'da nehre atlayarak intihar etti.

Dolayısıyla, Dang Minh Khiem'in (1453-1506) o dönemde Phu Tho eyaletinin ünlü bir bilgini olduğu söylenebilir. Ayrıca, Vietnam'ın tarihi şahsiyetlerini öven bir dizi şiir de bırakmıştır; bunlardan biri de Çince "Hung Vuong" şiiridir:

Kral, prens, general ve general kendilerine Hung derler.

Aynı adı taşıyan on sekiz nesil.

Yıllar geçiyor, tarikat uzaklarda.

Trung Kardeşler'in görkemli bir ata evi var.

Çeviri:

Krallar, sivil ve askeri yetkililer kendilerine Hung adını verdiler.

On sekiz nesil boyunca aktarılan krallık unvanının hepsi aynıydı.

Bin yıldan fazla süredir devam eden bu soy, çok eskilere dayanmaktadır.

Trung Kardeşler dönemine kadar ataların heybeti hâlâ devam ediyordu.

Şiir çevirisi:

Sivil ve askeri prenslerin hepsinin adı Hung'du.

On sekiz nesil kral aynı unvanı taşıdı.