Vietnam Quốc ngữ yazısının büyüleyici yolculuğu.

Vietnamca Quốc ngữ yazısının oluşum tarihini konu alan bu kitabı hazırlayan Dr. Phạm Thị Kiều Ly ve sanatçı Tạ Huy Long, okuyuculara, özellikle de küçük çocuklara, sahip olduğumuz güzel dil olan Vietnamcaya karşı bir sevgi aşılamayı umuyorlar.

Vietnam Quốc ngữ yazısının büyüleyici yolculuğu.

Kitaba göre, Vietnam Quốc ngữ yazısının yaratım yolculuğu, Latin alfabesine dayalı Vietnam yazı sisteminin gelişimi ve yaygınlaşmasının öyküsüdür. Başlangıçta bu yazı sistemi, Vietnam halkıyla iletişimi kolaylaştırmak ve böylece misyonerlik çalışmalarını kolaylaştırmak için bir araç olarak kullanılmış; daha sonra misyonerler ve dört din arasında bir kod olarak kullanılmış ve sadece ilahiyat okullarında öğretilmiştir.

Siyasi ve eğitimsel değişimlerin ardından, Vietnam Quốc ngữ yazısı, ülkenin idari belgelerinde Çin karakterlerinin yerini yavaş yavaş alarak halkı aydınlatmada rol oynadı ve resmi yazı sistemi haline geldi.

Bu kitabı özel kılan şey, yarı kurgusal çizgi roman dilinde yazılmış olması ve 17. yüzyılda Vietnam'a gelen ve 1651'de ilk Vietnamca sözlüğün (Vietnamca-Portekizce-Latince Sözlük) basılmasına önemli katkıda bulunan Vatikanlı rahip Alexandre de Rhodes'un anlatısı üzerinden aktarılmış olmasıdır.

Dr. Pham Thi Kieu Ly, hem Vietnam'ın kuzeyinde hem de güneyinde yaşamış, her iki bölgenin de gelenek ve göreneklerini anlayan bir rahip olan Alexandre de Rhodes'u anlatıcı olarak seçti. Geride birçok eser bıraktı ve bu eserler, bu kitabın olay örgüsünü oluşturmak için gerekli verileri sağladı. Yazar, ana karakterin duygularını içeren diyaloglara ek olarak, Vietnam Quốc ngữ yazısının yaratılmasına yol açan önemli tarihi dönüm noktalarına ve olaylara da saygı gösteriyor.

Dr. Pham Thi Kieu Ly, bu kitabın içeriğinin, Vietnamca dilbilgisi ve Latince tabanlı yazı tarihine ilişkin doktora tezine, Avrupa'dan arşiv materyallerine ve misyonerlerin misyonerlik yolculukları hakkındaki kitaplara dayandığını belirtti. Yazar, 640 sayfalık tezini, özlü ve canlı resimlerle desteklenmiş 126 sayfalık bir kitaba dönüştürdü.

Yazar, kitapla ilgili olarak şunları iddia ediyor: “Alexandre de Rhodes, Vietnamcayı Latin harfleriyle yazan ilk kişi değildi. Alexandre de Rhodes'tan önce, küçük bir sözlük derleyen Portekizli rahip Francisco de Pina vardı, ancak bu sözlük daha sonra kayboldu. Peder António de Fontes, “ơ” ve “ư” harflerini kullanan ilk kişiydi ve 1631'de bir raporda tonları kaydetti. Ayrıca kendisi ve diğer rahiplerin Vietnamca öğrenmesi için bir Vietnamca-Portekizce sözlük derledi.”

Ancak bu yaratım sürecinde, Alexandre de Rhodes, kendisinden önceki yazarların eserlerini derleyerek, Annam hakkındaki bilgisiyle birleştirmiş ve 1651'de Roma'da Vietnamca-Portekizce-Latince sözlüğü basmıştır.

Dolayısıyla, "Vietnam Ulusal Yazısının Oluşturulma Yolculuğu" adlı kitap, tarihsel ve bilimsel bilgiyi yazarın hayal gücüyle birleştirerek mevcut Vietnam yazı sisteminin kökenini açıklıyor. Yazarlar ayrıca, Vietnam ulusal yazısının oluşturulmasında öne çıkan üç isimle (Alexandre De Rhodes, Francisco De Pina ve Gaspar do Amaral) özel bir röportaj yaparak, Vietnam dili için Latin alfabesinin oluşturulma sürecini ele alıyorlar.

Kitap, Alexandre De Rhodes'un Vietnam'a ilk geldiğinde, tonlama karışıklığı nedeniyle patlıcan yerine yanlışlıkla balık alması ve tek heceli bir dil olan Vietnamca bilmedikleri için rahiplerin sık sık kelimeleri birleştirerek yazmaları gibi birçok mizahi ayrıntı içeriyor...

Yazar, Alexandre De Rhodes'un Vietnamca Quốc ngữ yazısını araştırma ve oluşturma yolculuğunu anlatmanın yanı sıra, Quốc ngữ yazısının kronolojisine de bir bölüm ayırarak, 17. yüzyıldan Filippe Bỉnh, Peder Pao, Peder Ngần, Peder Liễn gibi Vietnamlı rahiplerin katkılarına kadar yazının gelişimindeki önemli dönüm noktalarını kaydetmiştir.

Bu yolculuk, Vietnamca Quốc ngữ yazısını Güney Vietnam'da ve daha sonra tüm ülkede yaygınlaştırmaya yardımcı olan birçok başka bireyin katkılarıyla devam etti.

Bu kitap sayesinde okuyucular, Vietnamca Quốc ngữ yazısının yıllar içinde nasıl uyarlandığını, yaygınlaştığını ve kabul gördüğünü, Fransız sömürge döneminde okuryazsızlığın ortadan kaldırılmasına yaptığı katkıyı ve 1945'ten beri Başkan Ho Chi Minh tarafından Vietnam'ın resmi yazısı olarak tanınmasını daha iyi anlayacaklardır.

Kaynak: https://baoquocte.vn/hanh-trinh-ly-ky-cua-chu-quoc-ngu-290513.html