Trang chủKinh tếĐầu tư - Tài chínhVì sao các tập đoàn khổng lồ ngày càng khó sụp đổ?

Vì sao các tập đoàn khổng lồ ngày càng khó sụp đổ?


Nỗi lo việc các tập đoàn lớn lâu đời có thể thất bại vì chậm đổi mới không diễn ra ở Mỹ mà còn ngược lại, theo Economist.

Tham dự bất kỳ hội nghị kinh doanh hoặc mở cuốn sách quản lý nào, chúng ta dễ bắt gặp thông điệp tương đối giống nhau. Đó là tốc độ thay đổi trong kinh doanh đang tăng tốc và không ai có thể an toàn.

Những đột phá gần đây về trí tuệ nhân tạo (AI) khiến nhiều tập đoàn khổng lồ hồi hộp chờ đợi sự tấn công của những tên tuổi non trẻ, như Goliath bất an trước David về viễn cảnh kiểu Kodak và Blockbuster – hai gã khổng lồ bị sụp đổ bởi cuộc cách mạng kỹ thuật số.

“The Innovator’s Dilemma” – cuốn sách năm 1997 của chuyên gia quản trị Clayton Christensen – nhận xét rằng các công ty chiếm vị trí đứng đầu thường do dự trong việc theo đuổi các đổi mới căn bản giúp sản phẩm, dịch vụ của họ rẻ hơn hoặc tiện lợi hơn vì sợ sụt giảm lợi nhuận.

Với công nghệ tiến bộ nhanh chóng, điều đó tạo ra cơ hội cho những người mới, vốn không bị cản trở bởi những cân nhắc như vậy. Tuy nhiên, trong thời đại Internet, các doanh nghiệp lớn tại Mỹ lại ít bị tổn hại. Những gã khổng lồ lâu đời còn trở nên vững chãi hơn chứ không suy kém.

Từ Walmart đến Wells Fargo, 500 công ty lớn nhất nước Mỹ tính theo doanh thu trong danh sách Fortune 500 chiếm khoảng 20% việc làm, một nửa doanh thu và hai phần ba lợi nhuận. Economist đã xem xét độ tuổi của mỗi công ty, có tính đến các vụ sáp nhập và chia tách.





Từ trái sang, 3 nhà sáng lập của Apple gồm Steve Jobs, John Sculley và Steve Wozniak chụp năm 1984. Apple được xếp là gã khổng lồ tuổi trung niên vì thành lập năm 1976. Ảnh: AP

Từ trái sang, 3 nhà sáng lập của Apple gồm Steve Jobs, John Sculley và Steve Wozniak chụp năm 1984. Apple được xếp là gã khổng lồ tuổi trung niên vì thành lập năm 1976. Ảnh: AP

Kết quả, chỉ có 52 trong 500 công ty ra đời sau năm 1990 – dấu mốc đánh dấu cho kỷ nguyên Internet. Họ bao gồm Alphabet, Amazon và Meta, nhưng không phải Apple và Microsoft, vốn là hai gã khổng lồ công nghệ tuổi trung niên. Chỉ có 7 trong số 500 doanh nghiệp xuất hiện sau khi Apple trình làng chiếc iPhone đầu tiên vào năm 2007.

Trong khi đó, có đến 280 doanh nghiệp hình thành trước khi Mỹ tham gia Thế chiến thứ II. Trên thực tế, tốc độ xuất hiện những công ty lớn mới đang chậm lại. Năm 1990, có 66 công ty trong Fortune 500 có độ tuổi từ 30 trở xuống. Kể từ đó, độ tuổi trung bình đã tăng từ 75 lên 90.

Julian Birkinshaw, Giáo sư Chiến lược và Doanh nhân tại Trường Kinh doanh London giải thích rằng cuộc cách mạng kỹ thuật số không hoàn toàn mang tính cách mạng ở một số khu vực của nền kinh tế. Những ngành như truyền thông, giải trí và mua sắm đã được thay đổi hoàn toàn. Nhưng việc khai thác dầu từ lòng đất hay truyền tải điện thì không như vậy.

Những thất bại nổi bật như WeWork – một công ty chia sẻ văn phòng được quảng cáo nhiều nhưng đang đứng trước nguy cơ sụp đổ; hay Katerra – công ty đã thử và thất bại trong việc tái định nghĩa ngành xây dựng bằng cách sử dụng các kết cấu đúc sẵn thậm chí còn làm nản lòng những ai có tham vọng đảo lộn các ngành công nghiệp truyền thống đó.

Một lý do khác là các nền tảng lâu đời đã tạo thời gian để những người đứng đầu thích nghi với các công nghệ số hóa. Ví dụ, 65% người Mỹ đang thực hiện giao dịch ngân hàng trực tuyến nhưng gần như tất cả ngân hàng mà họ sử dụng đều có tuổi đời lâu năm. Tuổi trung bình của những ngân hàng trong danh sách Fortune 500, bao gồm JPMorgan Chase và Bank of America, là 138.

Ít hơn 10% người Mỹ đã chuyển đổi ngân hàng trong năm ngoái, theo công ty tư vấn Kearney. Điều này đã làm cho việc xây dựng quy mô cho các tay chơi tài chính mới trở nên khó khăn. Ngành bảo hiểm Mỹ cũng tương tự, được thống trị bởi các ông lớn già dặn như AIG và MetLife.

Mô hình này không phải chỉ có ở các dịch vụ tài chính. Walmart, nhà bán lẻ hùng mạnh nhất nước Mỹ từng bỏ lỡ sự phát triển của thương mại điện tử. David Glass, Chủ tịch công ty vào những năm 1990 dự đoán doanh số bán hàng trực tuyến sẽ không bao giờ vượt quá doanh số của siêu thị lớn nhất của họ.





Một người mua sắm rời cửa hàng Walmart ở Bradford, Pennsylvania, Mỹ ngày 20/7/2020. Ảnh: Reuters

Một người mua sắm rời cửa hàng Walmart ở Bradford, Pennsylvania, Mỹ ngày 20/7/2020. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, sức mạnh tài chính và lượng khách hàng khổng lồ của Walmart đã tạo cơ hội cho họ thay đổi hướng đi sau này. Hiện chỉ có Amazon bán hàng trực tuyến nhiều hơn họ ở Mỹ. Sự tăng trưởng gần đây của xe điện của Ford và General Motors, hai nhà sản xuất ôtô lớn nhất của Mỹ, là ví dụ khác. Nguồn lực lớn cho phép họ chi mạnh tay cho cơ cấu lại hoạt động kinh doanh vào thời điểm việc huy động vốn ngày càng trở nên khó khăn hơn đối với startup.

Lời giải thích thứ ba cho sự tồn tại lâu dài của các gã khổng lồ Mỹ lâu năm là lợi thế giàu có của họ tạo ra động lực riêng cho sự đổi mới. Joseph Schumpeter, nhà kinh tế học đã đặt ra cụm từ “sự hủy diệt mang tính sáng tạo” trong quyển sách “The Theory of Economic Development” xuất bản năm 1911. Ông lập luận rằng tiến bộ kinh tế được thúc đẩy chủ yếu bởi những người mới tham gia thị trường.

Tuy nhiên, đến tác phẩm “Capitalism, Socialism and Democracy” năm 1942, ông thay đổi quan điểm. Trên thực tế, chính các công ty lớn – thậm chí là các công ty độc quyền – đã thúc đẩy sự đổi mới nhờ khả năng vung tiền vào hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và nhanh chóng kiếm tiền từ những đột phá bằng cách sử dụng các khách hàng và hoạt động hiện hữu. Vì vậy, tiến bộ được thúc đẩy bởi nỗi sợ hãi thường trực về việc bị lật đổ của các ông lớn.

Những gã khổng lồ công nghệ của Mỹ đưa ra một minh họa rõ nét. Alphabet, Amazon, Apple, Meta và Microsoft đã đầu tư tổng cộng 200 tỷ USD vào hoạt động R&D năm ngoái, tương đương 80% tổng lợi nhuận của họ và 30% tổng chi tiêu R&D của các công ty niêm yết ở Mỹ.

Hay John Deere – công ty thiết bị nông nghiệp lớn nhất nước Mỹ thành lập vào năm 1837 – đã đi đầu trong các cải tiến như máy kéo không người lái và máy phun thông minh sử dụng công nghệ máy học (machine learning) để phát hiện và nhắm mục tiêu cỏ dại.

Tham vọng của John Deere là làm cho hoạt động nông nghiệp hoàn toàn tự động vào năm 2030. Sau khi chiêu mộ các kỹ thuật viên bị sa thải từ Thung lũng Silicon, giờ đây họ tuyển dụng nhiều kỹ sư phần mềm hơn kỹ sư cơ khí.

Những gã khổng lồ và tân binh cũng thường đóng vai trò bổ sung cho nhau trong đổi mới. Nhà kinh tế học William Baumol đã viết vào năm 2002 về “sự cộng sinh David-Goliath” rằng những đột phá căn bản do các nhà đổi mới độc lập tạo ra và sau đó được củng cố bởi các công ty đã thành danh.

Một nghiên cứu năm 2020 của Annette Becker thuộc Đại học Kỹ thuật Munich và các tác giả đã chia chi tiêu cho R&D của một mẫu các công ty thành nghiên cứu mang tính khám phá và phát triển theo định hướng thương mại. Họ thấy rằng tỷ trọng của nghiên cứu càng giảm khi kích thước công ty càng lớn.

Tương tự, công trình năm 2018 của Ufuk Akcigit (Đại học Chicago) và William Kerr (Trường Kinh doanh Harvard) phát hiện các bằng sáng chế của các tập đoàn lớn ít táo bạo và tập trung hơn vào việc cải tiến sản phẩm và quy trình hiện có.

Sự phân công đó có thể giúp giải thích tại sao nhiều startup được các công ty lâu đời mua lại. Ví dụ như John Deere mua lại Blue River vào năm 2017 đã mang lại cho công ty công nghệ đằng sau máy phun cỏ thông minh, sau đó công ty có thể bán thông qua mạng lưới các nhà phân phối rộng lớn của mình.

Lời giải thích cuối cùng liên quan đến nhân khẩu học. Chuyên gia John Van Reenen của Trường Kinh tế London cho biết các công ty trẻ thường được xây dựng bởi những người trẻ tuổi. Nhưng từ năm 1980 đến năm 2020, tỷ lệ dân số Mỹ trong độ tuổi từ 20 đến 35 đã giảm từ 26% xuống 20%. Kéo theo đó, tỷ lệ thành lập doanh nghiệp mới cũng giảm từ 12% xuống 8% trong cùng giai đoạn.

Trong nghiên cứu năm 2019 so sánh sự khác biệt về tăng trưởng dân số và hình thành doanh nghiệp giữa các bang ở Mỹ, Fatih Karahan thuộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ chi nhánh New York kết luận rằng sự suy giảm trong tăng trưởng dân số chiếm 60% sự suy giảm hình thành doanh nghiệp mới 40 năm qua.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp mới ở Mỹ đã tăng vào cuối năm 2020 sau khi lao dốc trong những tháng đầu đại dịch. Đến nay, tăng trưởng số doanh nghiệp mới đã cao hơn trước Covid-19. Bùng nổ kinh doanh chủ yếu tập trung vào khách sạn và bán lẻ, vốn bị ảnh hưởng bởi Covid. Những người lạc quan hy vọng rằng làn sóng đầu tư gần đây vào các công ty khởi nghiệp AI có thể duy trì đà tăng trưởng này. Ngay cả khi điều đó xảy ra, các tập đoàn khổng lồ bấy lâu nay có thể vẫn thống trị.

Phiên An (theo The Economist)




Source link

Cùng chủ đề

‘Gã khổng lồ’ chuyển tiền lớn thứ 2 thế giới bị tấn công mạng

“Gã khổng lồ” chuyển tiền MoneyGram xác nhận bị tấn công mạng sau khi sự cố bị gián đoạn và khách hàng phàn nàn về dịch vụ từ ngày 20/9. Dù nhiều người nghi ngờ công ty bị hack, đến sáng ngày 23/9, MoneyGram mới lên tiếng. Trong thông báo, dịch vụ chuyển tiền lớn thứ hai thế giới cho biết “đã phát hiện sự cố an ninh mạng ảnh hưởng đến một phần hệ thống”. MoneyGram đã ngay lập...

EU thắng lớn trong cuộc chiến pháp lý với Apple và Google

Ngày 10-9, Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) đã ra phán quyết bất lợi cho các tập đoàn công nghệ Apple và Google của Mỹ trong hai vụ kiện riêng rẽ trị giá hàng tỷ EUR với Liên minh châu Âu (EU). Theo đó, ECJ yêu cầu Apple hoàn trả 13 tỷ EUR (14,3 tỷ USD) tiền thuế cho Chính phủ Ireland. Vụ kiện chống lại Apple bắt nguồn từ năm...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt đánh giá phiên đối thoại báo cáo UPR của đoàn Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết Việt Nam đã có một phiên đối thoại UPR rất thành công với sự tham gia của đông đảo các nước thành viên Liên hợp quốc. Ngày 10/5 (giờ Thụy Sĩ), Nhóm làm việc về Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã đồng thuận thông qua Báo cáo quốc gia UPR của Việt Nam. Chia sẻ với...

Khối sỏi san hô chiếm gần hết thận người phụ nữ

TP HCMBà Phương, 59 tuổi, bị sỏi thận nhiều năm, ba tháng nay đau thắt lưng nhiều hơn, bác sĩ phát hiện khối sỏi san hô 7 cm to gần bằng quả thận. Ngày 9/5, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết khối sỏi san hô nhiều nhánh nằm ở thận phải bệnh nhân, gần...

Venezuela trở thành quốc gia đầu tiên mất tất cả sông băng 

Venezuela từng có 6 sông băng rộng 1.000 km2 vào năm 1910, nhưng chúng nhanh chóng trở thành những vùng băng nhỏ không đủ tiêu chuẩn xếp loại sông băng. Sông băng Humboldt hiện nhỏ đến mức được phân loại là cánh đồng băng. Ảnh: Jorge ferrer Sự biến mất của sông băng cuối cùng, Humboldt, đưa Venezuela về nhất trong cuộc đua trở thành quốc gia đầu tiên trong thời hiện đại chứng kiến toàn bộ sông băng tan...

Cuộc chiến pháp lý dài hơi giữa TikTok với chính phủ Mỹ

TikTok và ByteDance kiện chính phủ Mỹ về đạo luật có thể cấm ứng dụng này, châm ngòi cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến giữa năm 2025. TikTok và công ty mẹ ByteDance, trụ sở Trung Quốc, ngày 7/5 đệ đơn kiện lên Tòa phúc thẩm liên bang Quận Columbia, sau khi Tổng thống Joe Biden ngày 24/4 ký ban hành Đạo luật Bảo vệ người Mỹ khỏi ứng dụng do đối thủ nước ngoài kiểm...

HLV Văn Sỹ Sơn: ‘V-League cần kiểm tra doping cầu thủ’

Quảng NamSau sự việc năm cầu thủ Hà Tĩnh bị bắt vì sử dụng ma tuý, HLV Văn Sỹ Sơn cho rằng cần tăng cường kiểm tra doping ở V-League. Hôm qua, Công an tỉnh Hà Tĩnh thông cáo về việc bắt giữ 10 người có hành vi tổ chức, sử dụng trái phép chất ma túy diễn ra vào ngày 4/5 tại một khách sạn trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh. Trong đó có năm cầu thủ...

Bài đọc nhiều

100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam 2023

Ngoài Nestlé Việt Nam và Abbott, top 5 nơi làm việc quy mô lớn được đánh giá 'tốt nhất Việt Nam' có thêm nhân tố mới Acecook, Coca-Cola, FPT. Tối 23/11 tại TP HCM, Công ty cổ phần Anphabe kết hợp với Công ty nghiên cứu thị trường Intage công bố danh sách những nơi làm việc tốt nhất Việt Nam năm 2023. Đây là năm thứ 10 đơn vị này công bố danh sách này.Dẫn đầu danh sách...

Bộ Xây dựng: Căn hộ dưới 25 triệu đồng/m2 không còn hàng để bán

Bộ Xây dựng nhấn mạnh, phân khúc căn hộ chung cư bình dân (có giá bán dưới 25 triệu đồng/m2) gần như không có giao dịch và sản phẩm để bán. Căn hộ chung cư trung cấp (có mức giá khoảng 25 triệu đồng/m2 đến dưới 50 triệu đồng/m2) vẫn chiếm tỷ trọng cao về giao dịch và nguồn cung trên thị trường. Vị trí còn lại là căn hộ chung cư cao cấp, siêu cao cấp (có...

Giá USD ngân hàng và tự do đồng loạt giảm

Giá USD tại nhiều ngân hàng thương mại được điều chỉnh giảm. Còn giá USD trên thị trường tự do cũng quay đầu đi xuống. Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá trung tâm giữa đồng Việt Nam với USD ngày 30/10 là 24.246 đồng/USD, giảm 6 đồng so với hôm qua. Với biên độ 5%, các ngân hàng thương mại được phép giao dịch trong ngày hôm nay với tỷ giá trần là 25.458 đồng/USD và tỷ giá sàn...

Nuôi gà kiểu mới: Không kháng sinh, cho gà tắm nắng, chạy nhảy

Chăn nuôi gia cầm theo phương pháp đảm bảo phúc lợi cho vật nuôi đang trở thành xu hướng những năm gần đây, khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc thực phẩm. Dự án Farm Champion của Thái Lan là một mô hình như thế.Nhằm nâng cao tiêu chuẩn chăn nuôi gà, Tổ chức Bảo vệ động vật...

Tập đoàn Dầu khí Saudi Aramco có doanh thu 500 tỉ USD hợp tác với PVN

Tập đoàn Saudi Aramco quan tâm và có kế hoạch hợp tác đầu tư tại Việt Nam, hợp tác với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), trước mắt trong lĩnh vực thương mại dầu khí. Cử đoàn công tác sang Việt...

Cùng chuyên mục

Giá vàng thế giới rơi thẳng đứng như bị nhát ma ngày Halloween

Sau nhiều ngày tăng như vũ bão, giá vàng thế giới đã quay đầu giảm 54 USD/ounce vào tối nay, 31-10. Theo giới phân tích, giá vàng còn tiếp tục diễn biến khó lường trước thềm cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Những ngày...

ACB ngăn chặn giao dịch 10.000 tài khoản nghi ngờ gian lận

Áp dụng công nghệ tiên tiến bảo vệ tài khoản khách hàng, chiến lược bảo mật đa lớp giúp ACB phát hiện và cảnh báo rủi ro, đem lại sự an tâm khi sử dụng dịch vụ ngân hàng số. ...

QatarEnergy bàn thảo hợp tác cùng PVN, chờ sửa Luật Điện lực để làm dự án điện khí

Quốc vụ khanh Saad bin Sherida Al Kaabi nhất trí với quan điểm của Thủ tướng Phạm Minh Chính về hợp tác trong lĩnh vực dầu khí cần lâu dài, ổn định với lộ trình, bước đi phù hợp, để hai bên 'không bỏ lỡ cơ hội hợp tác'. ...

Helio Energy vẫn phát hành mới

Thực hiện chiến lược mua bán và sáp nhập (M&A) để mở rộng hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, nhưng CTCP Helio Energy không thu hút được nhà đầu tư do giá cổ phiếu trượt dài. Thực hiện chiến lược mua bán và sáp nhập (M&A) để mở rộng hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, nhưng CTCP Helio Energy không thu hút được nhà đầu tư do giá cổ phiếu trượt dài. ...

Thủ tướng mong hai bộ trưởng ‘máu lửa’ để Việt Nam mở trung tâm doanh nghiệp công nghệ tại Qatar

Việt Nam có các doanh nghiệp lớn về công nghệ và viễn thông, như Viettel, FPT… đã sản xuất thiết bị 5G, Thủ tướng hoan nghênh việc mở một trung tâm doanh nghiệp công nghệ Việt Nam tại Qatar. Thúc đẩy hợp tác đưa...

Mới nhất

Biến đổi khí hậu có thể kéo giảm GDP ở châu Á

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) ngày 31.10 đánh giá tác động của biến đổi khí hậu có thể khiến tổng sản...

Thời điểm ‘chín muồi’ để Việt Nam xây đường sắt tốc độ cao

Chinhphu.vn Nguồn:https://media.chinhphu.vn/video/thoi-diem-chin-muoi-de-viet-nam-xay-duong-sat-toc-do-cao-19789.htm

Nguyên nhân, biểu hiện và cách chăm sóc, điều trị

Tăng xông là tên dân gian thường gọi của bệnh tăng huyết áp xảy ra phổ biến với những người ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Tình trạng này cần được phát...

Quốc hội bàn về phát triển văn hóa 2025-2035 và dự Luật PCCC và cứu nạn, cứu hộ

Ngày làm việc thứ 11, Quốc hội sẽ thảo luận về dự án Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cũng như chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035. Ngày 1/11, Quốc hội nghe trình bày về Báo...

Dự án chống ngập ở TPHCM kéo dài gần 10 năm ‘lãng phí’ thêm hàng nghìn tỷ đồng

Dự án giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM với tổng mức đầu tư gần 10.000 tỷ đồng, được khởi công giữa năm 2016, hoàn thành năm 2018. Tuy nhiên, dự án đã kéo dài gần 10 năm và đang có nguy cơ đội vốn lên hàng nghìn tỷ đồng. Ba lần tạm dừng thi công Dự án Giải quyết...

Mới nhất