Vì sao ngư dân không mặn mà bảo hiểm tàu cá?

Trong hành trình vươn khơi, bám biển, ngư dân không chỉ đối diện với sóng gió, mà còn phải chấp nhận vô vàn rủi ro liên quan đến phương tiện, tính mạng và sản. Bảo hiểm tàu cá giúp họ an tâm bám biển, góp phần bảo vệ nguồn lực cho ngành Thủy sản địa phương. Thế nhưng, trên thực tế, chính sách này vẫn chưa phát huy hết hiệu quả, khi tỷ lệ tham gia còn thấp, ngư dân vẫn ngần ngại, còn doanh nghiệp bảo hiểm thì dè dặt.

Mòn mỏi chờ tiền bảo hiểm

Năm 2021, tàu cá NA 93704 TS công suất 400CV của ông Lê Đức Tưởng, ở xóm Tân Hải, xã Quỳnh Lập (cũ), khi đang đánh bắt hải sản trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ thì bất ngờ bị cháy và chìm. Tàu của ông đã mua bảo hiểm tàu cá với mức phí 21 triệu đồng/năm nên ngay sau sự cố, gia đình ông đã nhiều lần liên hệ, hoàn thiện hồ sơ gửi các cơ quan chức năng với mong muốn được thụ hưởng chính sách bồi thường theo quy định. Thế nhưng đến nay, đã 4 năm trôi qua, khoản tiền bảo hiểm này vẫn chưa được chi trả.

Ông Lê Đức Tưởng cho biết, sau khi xảy ra sự cố, đơn vị bảo hiểm cho rằng hồ sơ chưa đủ căn cứ để bồi thường, dẫn đến kéo dài thời gian xử lý. Để duy trì việc làm ăn, gia đình buộc phải vay mượn gần 1 tỷ đồng để mua lại 1 con tàu cũ, công suất 300CV tiếp tục ra khơi. “Khó khăn chồng chất, lại chưa nhận được tiền bảo hiểm khiến gia đình rất áp lực. Hiện chúng tôi cũng không dám mua bảo hiểm tàu cá nữa vì lo thủ tục phức tạp, rủi ro cao”, ông Tưởng chia sẻ.

Thực tế tại xã Quỳnh Lập (thị xã Hoàng Mai cũ), nay là phường Tân Mai - địa phương có số lượng tàu cá lớn nhất tỉnh, cho thấy rõ điều này. Ông Nguyễn Quế Quyền - chủ tàu cá cho biết: “Cách đây 3 năm, tôi có mua bảo hiểm cho tàu. Khi tàu bị cháy, thủ tục bồi thường rất phức tạp, kéo dài mấy năm mới được chi trả. Số tiền chi phí để làm hồ sơ không nhỏ, nên nhiều ngư dân trong làng thấy vậy đâm nản, không còn mặn mà tham gia nữa”.

Xã Quỳnh Lập (cũ) hiện có 110 tàu cá có chiều dài trên 20m và gần 60 tàu có chiều dài dưới 20m. Theo ông Phan Văn Hải - Chủ tịch Hội Nghề cá Quỳnh Lập, trong số 110 chiếc tàu trên 20m, có 23 chiếc là tàu đóng theo Nghị định 67/CP, bắt buộc phải mua bảo hiểm, do đang vay vốn ngân hàng, số còn lại mua bảo hiểm rất ít, do việc chi trả tiền bảo hiểm sau khi tàu gặp nạn chậm trễ và thủ tục khó khăn.

Chi phí và thủ tục hồ sơ phức tạp

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh hiện có hơn 3.400 tàu cá, trong đó, có khoảng 1.200 tàu có công suất lớn, thường xuyên hoạt động ở vùng biển xa. Tuy nhiên, số tàu thực sự tham gia bảo hiểm thân tàu mới dừng lại ở mức bắt buộc đối với tàu được đóng theo Nghị định 67/CP.

Ra khơi bám biển. Ảnh: Xuân Hoàng

Nguyên nhân chính đến từ chi phí và thủ tục hồ sơ phức tạp. Mức phí bảo hiểm cho 1 tàu cá công suất từ 90CV trở lên dao động từ vài chục đến cả trăm triệu đồng mỗi năm, tùy vào giá trị con tàu và số lượng thuyền viên. Trong khi đó, thu nhập của ngư dân lại phụ thuộc hoàn toàn vào sản lượng đánh bắt, điều kiện thời tiết và biến động thị trường tiêu thụ. Nhiều chủ tàu cho rằng, phải bỏ ra số tiền lớn mà chưa chắc đã nhận được bồi thường, nên đành chấp nhận rủi ro.

Một vụ cháy tàu cá tại Cảng cá Lạch Quèn năm 2022. Ảnh tư liệu: Xuân Hoàng

Ngư dân Trương Quang Hòa - chủ tàu cá ở xã Quỳnh Lập (cũ) cho rằng, để ngư dân "mặn mà" với bảo hiểm tàu cá, các công ty bán bảo hiểm cần đồng hành với ngư dân khi không may bị gặp nạn. Đó là hướng dẫn ngư dân hoàn tất hồ sơ, thủ tục, bởi kiến thức của ngư dân còn hạn chế.

Ngư dân làm thủ tục truy xuất nguồn gốc hải sản sau khi cập cảng cá. Ảnh: Xuân Hoàng

“

Để ngư dân "mặn mà" với bảo hiểm tàu cá, các công ty bán bảo hiểm cần đồng hành với ngư dân khi không may bị gặp nạn. Đó là hướng dẫn ngư dân hoàn tất hồ sơ, thủ tục, bởi kiến thức của ngư dân còn hạn chế.

Ngư dân Trương Quang Hòa - chủ tàu cá ở phường Tân Mai

Theo quy định, ngư dân tham gia bảo hiểm tàu cá sẽ được bồi thường trong các trường hợp rủi ro như thiên tai, va chạm, cháy nổ, hỏng hóc nghiêm trọng; thuyền viên được bảo hiểm tính mạng khi gặp tai nạn lao động.

Tuy nhiên, thực tế lại khác. Nhiều vụ tai nạn xảy ra, mức bồi thường còn thấp so với thiệt hại, hoặc hồ sơ bị kéo dài do thủ tục phức tạp. Một số điều khoản cũng chưa thực sự “gần” với đặc thù nghề cá. Cùng với đó, quy trình giám định, xác minh hiện trường ở vùng biển xa gặp nhiều khó khăn, dẫn đến việc giải quyết bồi thường chậm trễ.

Không chỉ ngư dân “chùn chân”, mà ngay cả các doanh nghiệp bảo hiểm cũng e dè khi triển khai. Nghề cá vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong khi khả năng phòng ngừa hạn chế. Các công ty bảo hiểm thường xuyên đối diện nguy cơ thua lỗ do tỷ lệ tai nạn cao.
Một cán bộ Công ty Bảo hiểm Sài Gòn - Hà Nội (BSH) cho biết: “Trong nhiều trường hợp, việc xác minh nguyên nhân và mức độ thiệt hại không dễ, gây áp lực rất lớn cho doanh nghiệp. Vì thế, hơn 2 năm nay, công ty không còn triển khai bảo hiểm tàu cá, chỉ duy trì bảo hiểm cho thuyền viên”.

Khi “tấm lá chắn” bảo hiểm được củng cố, ngư dân sẽ thêm vững tin bám biển. Ảnh: Xuân Hoàng

Tương tự, Công ty Bảo hiểm Pjico chi nhánh Nghệ An nhiều năm qua cũng không mặn mà với việc bán bảo hiểm tàu cá. Đại diện Công ty Bảo hiểm Pjico chi nhánh Nghệ An cho rằng: Việc bán bảo hiểm tàu cá hiện nay gặp nhiều khó khăn không chỉ đối với ngư dân, mà phía doanh nghiệp cũng gặp nhiều trở ngại. Đó là hàng năm số tàu, thuyền gặp nạn nhiều, trong khi công tác thẩm định thiệt hại khó khăn, bởi tàu, thuyền gặp nạn trên biển, khó xác định được nguyên nhân. Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến ngư dân khó hoàn thiện hồ sơ, thủ tục giải quyết bồi thường.

Cần giải pháp tháo gỡ

Trong những năm trước, Nhà nước từng có chính sách hỗ trợ phí bảo hiểm theo Nghị định 67, giúp ngư dân giảm bớt gánh nặng tài chính. Nhưng đến nay, cơ chế này đã kết thúc, khiến các chủ tàu phải tự chi trả toàn bộ. Điều đó càng làm cho tỷ lệ tham gia bảo hiểm giảm mạnh.

Tàu cá công suất lớn là tài sản lớn của ngư dân, tạo việc làm cho hàng chục lao động, do vậy, việc tham gia bảo hiểm là rất quan trọng đối với ngư dân. Ảnh: Xuân Hoàng

Ông Vũ Ngọc Chắt - Chủ tịch Hội Nghề cá Quỳnh Long (nay là xã Quỳnh Phú) cho rằng: “Nếu tàu cá có bảo hiểm, rủi ro của ngư dân sẽ được san sẻ, họ yên tâm bám biển, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ phí, nhất là cho tàu đánh bắt xa bờ. Đồng thời, doanh nghiệp bảo hiểm cũng cần cải tiến quy trình để bồi thường nhanh chóng, minh bạch hơn”.

Thực tế, ngoài chi phí, hiểu biết của ngư dân về bảo hiểm vẫn còn hạn chế.

“

Lâu nay Nhà nước đang triển khai chính sách hỗ trợ ngư dân theo Quyết định 48 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có các nội dung như hỗ trợ bảo hiểm cho thuyền viên, chi phí nhiên liệu khi vươn khơi bám biển xa bờ. Kiến thức của bà con về bảo hiểm chưa đầy đủ, trong khi thủ tục hồ sơ, quy trình chi trả còn phức tạp, tạo tâm lý e ngại. Đây là nguyên nhân khiến nhiều chủ tàu không còn mặn mà tham gia bảo hiểm tàu cá.

Ông Trần Xuân Học - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường

Thực tiễn đặt ra yêu cầu phải có những điều chỉnh phù hợp để bảo hiểm tàu cá thực sự trở thành “tấm lá chắn” vững chắc. Trước hết, cơ quan chức năng cần xem xét khôi phục hoặc ban hành chính sách hỗ trợ phí bảo hiểm đối với tàu đánh bắt xa bờ, lực lượng trực tiếp gắn liền với việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp bảo hiểm cũng phải thay đổi cách tiếp cận. Quy trình giám định, bồi thường cần nhanh gọn, minh bạch, tránh để ngư dân mất niềm tin. Các gói bảo hiểm nên được thiết kế phù hợp hơn với đặc thù nghề cá, chi trả được cả những rủi ro nhỏ nhưng thường xuyên.

Mặt khác, công tác tuyên truyền cũng cần được đẩy mạnh. Ngư dân phải được trang bị kiến thức về quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia bảo hiểm, để họ hiểu rằng, đây không phải là gánh nặng, mà là cách để bảo vệ chính mình, gia đình và con tàu, tài sản lớn nhất.

Ngư dân bám biển, góp phần khẳng định chủ quyền trên vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. Ảnh: Xuân Hoàng

Nghệ An có đường bờ biển dài, nguồn lợi hải sản phong phú, là một trong những tỉnh trọng điểm về khai thác hải sản. Thế nhưng, để biến tiềm năng thành lợi thế, việc đảm bảo an toàn và bảo vệ ngư dân là điều tiên quyết. Khi “tấm lá chắn” bảo hiểm được củng cố, ngư dân sẽ thêm vững tin bám biển, góp phần khẳng định chủ quyền trên vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc./.

ADQuảng cáo

Nguồn: https://baonghean.vn/vi-sao-ngu-dan-khong-man-ma-bao-hiem-tau-ca-10310226.html