Xây dựng hệ thống giáo dục quốc gia hiện đại, công bằng, chất lượng

Nhiều chính sách chưa có tiền lệ, ưu tiên thực chất cho giáo dục

"Đảng và Nhà nước ta luôn xác định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là con đường làm nên sức mạnh và tương lai, vận mệnh của dân tộc, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân", Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh trong phát biểu mở đầu phiên thảo luận của Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Quốc hội đã và đang thể chế hóa kịp thời các chủ trương lớn của Đảng, trong đó, tại Kỳ họp thứ Mười này, Quốc hội tiếp tục thảo luận, xem xét, thông qua 3 dự án luật về giáo dục đào tạo; các cơ chế, chính sách đặc thù để tạo đột phá; đồng thời xem xét chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.

“Đây là những bước đi quan trọng để cụ thể hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW, tạo hành lang pháp lý và cơ chế vượt trội cho giáo dục phát triển mạnh mẽ để thực hiện tầm nhìn đến năm 2045: xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu; phấn đấu có ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

ĐBQH Hà Ánh Phượng (Phú Thọ) ghi nhận và bày tỏ cảm kích khi Quốc hội chọn ngày 20/11 - Ngày Nhà giáo Việt Nam - để thảo luận những nội dung vô cùng quan trọng liên quan tới tương lai của ngành giáo dục và nguồn nhân lực quốc gia.

Theo đại biểu Hà Ánh Phượng, chỉ trong một thời gian ngắn vừa qua, chúng ta đã chứng kiến nhiều sự thay đổi, nhiều chính sách tích cực liên quan đến giáo dục nước nhà, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với ngành giáo dục như: chính sách miễn, giảm và hỗ trợ học phí; Luật Nhà giáo; chủ trương miễn phí sách giáo khoa cho học sinh cả nước, miễn phí bữa ăn trưa ở một số địa phương và gần đây là quyết định đầu tư xây dựng các trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp ở khu vực biên giới. Cùng với đó là sự quan tâm ngày càng rõ hơn tới vấn đề lương và thu nhập của giáo viên và nhiều chính sách tích cực khác...

"Đây là những bước đi rất đáng trân trọng, nhiều nội dung trước đây chưa từng có tiền lệ, thể hiện sự ưu tiên thực chất dành cho giáo dục”, đại biểu Hà Ánh Phượng nói.

Cần có chính sách riêng xây dựng xã hội học tập

Các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, trong bối cảnh đổi mới và hội nhập sâu rộng hiện nay, giáo dục giữ vai trò quyết định trong việc tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Mặt khác, xu thế phát triển nền kinh tế tri thức và cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đòi hỏi lực lượng lao động cần có trình độ cao, kỹ năng số thành thạo, khả năng học tập suốt đời và thích ứng nhanh với biến động.

Theo ĐBQH Nguyễn Thị Huế (Thái Nguyên), nếu không có cơ chế, chính sách đủ mạnh, giáo dục khó có thể tạo ra nguồn nhân lực đáp ứng các yêu cầu trên.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho rằng, sự chênh lệch vùng miền, sự khác biệt trong điều kiện tiếp cận học tập và nguồn lực giữa các địa phương cũng đòi hỏi phải có các chính sách đặc thù, phù hợp với điều kiện của từng vùng. Hơn nữa, giáo dục là lĩnh vực cần đầu tư dài hạn và liên tục. Do đó, cần có những quy định và cơ chế vượt trội để huy động nguồn lực xã hội, khuyến khích sáng tạo và trao quyền tự chủ nhiều hơn cho các cơ sở giáo dục và cho người học.

Một trong những quan điểm chỉ đạo trong Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị là “Phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc, xây dựng xã hội học tập, khơi dậy mạnh mẽ các phong trào thi đua trong nhân dân và trong toàn xã hội về học tập, tự học tập, học tập không ngừng, học tập suốt đời vì sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì tương lai của dân tộc”.

Nêu vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Thị Huế nhận thấy, trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội chưa đề cập đến chính sách riêng cho xây dựng xã hội học tập, khuyến khích việc tự học và học tập suốt đời. Đại biểu Nguyễn Thị Huế đề nghị, cần có chính sách rõ ràng, coi việc xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời của người dân là động lực phát triển và hướng tới quốc gia hạnh phúc.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Huế, việc này giúp đưa giáo dục đến gần hơn với người dân, đặc biệt là vùng nông thôn, miền núi và đối tượng yếu thế. Kinh nghiệm của nhiều quốc gia trên thế giới đã chứng minh rằng, hỗ trợ tài chính là một trong những công cụ hiệu quả nhất để thúc đẩy học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập toàn diện, tạo động lực để mỗi công dân chủ động hoàn thiện bản thân.

“Khi người học được trao quyền tự chủ cùng với nguồn lực tài chính phù hợp, họ sẽ chủ động hơn trong việc cập nhật kiến thức, chuyển đổi nghề nghiệp và thích ứng với sự thay đổi của thị trường lao động. Mặt khác, hỗ trợ tài chính chỉ thực sự hiệu quả khi gắn với cơ chế kiểm định chất lượng, đào tạo nền tảng số minh bạch và sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước doanh nghiệp cơ sở giáo dục. Đây là những bài học quan trọng có thể tham khảo để thiết kế chính sách thúc đẩy xã hội học tập và học tập suốt đời phù hợp với bối cảnh phát triển mới", đại biểu Nguyễn Thị Huế nhấn mạnh.

ĐBQH Triệu Thị Ngọc Diễm (Cần Thơ) nhận thấy còn một số nhiệm vụ, giải pháp mang tính quan trọng, cấp bách cần được quan tâm đưa vào dự thảo Nghị quyết để cụ thể hóa và có lộ trình thực hiện khẩn trương như: bổ sung nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục gắn với kiểm tra, giám sát hiệu quả, giảm đầu mối cơ quan quản lý đối với cơ sở giáo dục, bảo đảm nguyên tắc gắn trách nhiệm quản lý chuyên môn với quản lý nhân sự và tài chính.

ĐBQH Triệu Thị Ngọc Diễm (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Cùng với đó là tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Bổ sung chính sách đặc thù để xây dựng hệ giá trị con người Việt Nam, giáo dục đức, trí, thể, mỹ, giá trị cốt lõi; nhất là việc xây dựng văn hóa học đường; kiểm soát tác động tiêu cực truyền thông, mạng xã hội vào giáo dục; ngăn chặn, đẩy lùi, tiến tới chấm dứt bạo lực học đường, ma túy học đường.

Đại biểu cũng đề nghị cần xây dựng các chính sách đặc thù, vượt trội để thực sự quản lý chất lượng, kiểm định, kiểm soát đầu ra toàn hệ thống theo Nghị quyết số 71-NQ/TW đạt hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng toàn diện và nâng cao vị thế ngành giáo dục trong nước và quốc tế.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/xay-dung-he-thong-giao-duc-quoc-gia-hien-dai-cong-bang-chat-luong-10396486.html