Xứ sở Cách mạng Tháng Mười trong thơ Tố Hữu

Bài thơ “Lão đầy tớ” sáng tác vào tháng 6/1938 khi nhà thơ vừa 18 tuổi. Tác phẩm như một đoạn đối thoại, khi tác giả nói với lão đầy tớ về một miền đất hứa, tuy xa xôi nhưng người nói quả quyết là có thật: Nơi không vua, không quan/ Không hạng người ô uế/ Không hạng người nô lệ/ Sống đau xót, lầm than.

Và cuộc trò chuyện khép lại bằng một giấc mơ của người cùng khổ:

Cậu bảo: Cũng không xa?/ - Nước Nga? / - Ờ nước ấy./ Và há mồm khoan khoái/ Lão ngồi mơ nước Nga...

Chỉ hai tháng sau, trong bài thơ có tên “Hy vọng” thì câu đầu tiên là sự hân hoan khi ngợi ca nước Nga Xôviết, khi so sánh mốc ra đời của đất nước vĩ đại với sự khai sinh của một con người là chính bản thân tác giả: Liên Xô nở trước đời tôi ba tuổi/ Hai mươi xuân gội nhựa ướt đầu xanh/ Có bao nhiêu đem khởi cuộc hành trình/ Tôi chất cả vào rương còn lưng lẻo/ Ồ vui quá! Rộn ràng trên vạn nẻo/ Bốn phương trời và sau dấu muôn chân/ Cũng như tôi, tất cả tuổi đương xuân/ Chen bước nhẹ trong gió đầy ánh sáng/ Tay hái sắc giầu như trăm móng ráng/ Đường thơm tho như mật bộng trưa hè/ Không gian hồng như giấc mộng đê mê/ Tim bồng bột hát những lời âu yếm…

Lãnh tụ Đảng Bolshevich V. I. Lenin tuyên bố thành lập chính quyền Xô Viết tại Đại hội Xô Viết toàn Nga ngày 7/11/1917 tại điện Smolnya, ngay sau khi chiếm Cung điện mùa Đông. Ảnh Internet

Đoạn thơ này và cả bài thơ là một khúc hoan ca, tươi vui, rạo rực báo một tin mừng đến với mọi người, đến với những người Việt Nam đang sống trong gông xiềng nô lệ.

Và 30 năm sau, vào năm 1958, khi nửa nước Việt Nam đã được hưởng không khí độc lập, tự do, nhà thơ Tố Hữu được đặt chân đến Liên Xô, đến thăm ngôi nhà Lênin từng sống và đã sáng tác bài thơ dài “Với Lênin”. Đây có thể nói là thi phẩm hay nhất của Tố Hữu khi viết về lãnh tụ vĩ đại của nước Nga Xôviết.

Bài thơ tự do bắt đầu bằng câu chuyện kể về cuộc viếng thăm nhẹ nhàng, không hề ồn ào nhưng đầy cảm xúc sâu nặng và thành kính: Nhà Lê-nin, ở Goóc-ky/ Khi tôi đến/ Lê-nin như vừa đi/ Người rất bận:/ Ngày ngày/Vô tận/ Người người nối bước trước Krem-lin/ Mong gặp Lê-nin/ Trong một phút giây im lặng.

Bài thơ lần lượt như một khúc tưởng niệm bằng ngôn từ thi ca kể về một trong những nhà cách mạng hàng đầu thế giới của thế kỷ 20. Và kết thúc bằng những chi tiết chọn lọc, rất thực, rất đời thường và cũng ngân vang cảm xúc: Tôi vẫn thấy Lê-nin/ Bình thường khoẻ mạnh/ Giữa mùa đông nước Nga /Cùng công nhân đi vác gỗ xây nhà./ Và chiều nay trước phút vội đi xa/ Người còn nghe/ thánh thót/ Krup-skai-a/ Đọc trang sách/ “Tình yêu cuộc sống”

Lịch sử, như chúng ta đã biết thì cứ nối tiếp đi qua nhưng thi ca, ở những tác phẩm thành công thì vẫn cứ ở lại nhiều khi bất chấp thời gian và những biến động cuộc đời, trong đó có nhiều bài thơ của Tố Hữu.

Nguồn: https://baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/van-hoc-nghe-thuat/202511/xu-so-cach-mang-thang-muoi-trong-tho-to-huu-18d1796/