6 khuyến nghị về ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục

- Ảnh 1. — Một tiết học ứng dụng công nghệ chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo tại Trường THCS Mạc Đĩnh Chi (P.Tân Hòa, TP.HCM)

Tích hợp trí tuệ nhân tạo vào các môn học thay vì tách biệt thành môn riêng

Ngày 25.10, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức tọa đàm "Đẩy mạnh ứng dụng AI trong giáo dục và đào tạo - Những lợi ích và thách thức".

Đánh giá về sự cấp thiết của việc đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong GD-ĐT, tiến sĩ Lê Thị Mai Hoa, Phó vụ trưởng, Vụ Giáo dục Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cho biết Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương về phát triển công nghệ AI trong giáo dục và đào tạo như: Quyết định số 12 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến năm 2030; Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo…

Trên cơ sở đó, tiến sĩ Mai Hoa đưa ra 6 khuyến nghị: Xây dựng chương trình hiểu biết về AI quốc gia dành cho học sinh và giáo viên ở các cấp. Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về kỹ năng số và đạo đức sử dụng AI. Tích hợp AI vào các môn học thay vì tách biệt thành môn riêng. Xây dựng khung quy định về đạo đức học thuật và sử dụng AI trong nghiên cứu, giảng dạy. Đầu tư phát triển hạ tầng số và các nền tảng AI phù hợp với dữ liệu và ngôn ngữ tiếng Việt. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, truyền thông phổ cập nhận thức về AI trong giáo dục và đào tạo tới các cơ sở đào tạo, các nhà trường phổ thông, các địa phương, người học, người dạy và cộng đồng giáo dục.

Hơn 87% học sinh THCS có hiểu biết về AI, 76% giáo viên đã từng sử dụng AI trong giảng dạy

Tại tọa đàm, GS-TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho biết hiện nay Bộ GD-ĐT đang xây dựng khung chương trình giáo dục AI dành cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12.

Trước đó, theo kết quả khảo sát về mức độ sẵn sàng của học sinh Việt Nam đối với AI do viện này thực hiện vào cuối năm 2024, hơn 87% học sinh THCS có hiểu biết về AI. Tuy nhiên, chỉ có 17% học sinh ứng dụng AI rất hiệu quả, 50% học sinh ứng dụng hiệu quả, hơn 30% còn lại cảm thấy bình thường hoặc ứng dụng không hiệu quả. Trong đó, một số khó khăn học sinh gặp phải khi sử dụng Al gồm: thiếu kiến thức và kỹ năng về AI; thiếu trang thiết bị, công nghệ; thiếu hướng dẫn từ giáo viên…

Đối với giáo viên, kết quả khảo sát cho thấy, 76% giáo viên cho biết đã từng sử dụng AI trong giảng dạy. Trong đó, một tỷ lệ đáng lo ngại là có 30,95% giáo viên phân vân về hiệu quả sử dụng; hơn 20% giáo viên chưa tự tin khi ứng dụng AI trong giáo dục.

Ở góc độ nghiên cứu, GS-TS Lê Anh Vinh cho rằng, công nghệ hiện nay chưa giải quyết triệt để các vấn đề của giáo dục mà mới giải quyết vấn đề của công nghệ. Nếu không sử dụng các công cụ một cách thông minh, đúng mục đích, việc ứng dụng không mang lại hiệu quả thiết thực đối với giảng dạy và học tập.

3 trụ cột chính khi triển khai sử dụng AI trong học tập

Từ thực tế giáo viên và học sinh sử dụng AI trong giảng dạy và học tập, đại diện Viện Khoa học giáo dục Việt Nam đề xuất, việc triển khai AI trong giáo dục phổ thông cần dựa trên 3 trụ cột chính: Khung chính sách nhất quán (đảm bảo các yêu cầu về đạo đức, an toàn dữ liệu và định hướng dài hạn); chương trình giảng dạy, tài liệu học tập toàn diện, linh hoạt; nguồn lực con người và tài chính.

Chia sẻ tại tọa đàm về các giải pháp đột phá ứng dụng AI trong giáo dục phổ thông, bà Nguyễn Phương Lan, Tổng giám đốc Tập đoàn EMG Education, cho biết, việc đẩy mạnh ứng dụng AI dựa trên 3 trụ cột chiến lược là: Đào tạo tiếng Anh; đào tạo năng lực số; các công nghệ lõi ứng dụng AI kết hợp Metaverse.

- Ảnh 2. — Các đại biểu phát biểu tại buổi tọa đàm

Cần hạ tầng cơ sở và đội ngũ giáo viên

Là một trong những trường tiểu học đầu tiên của TP.HCM sử dụng Phòng kỹ năng số, bà Đỗ Ngọc Chi, Hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (P.Sài Gòn, TP.HCM) cho biết, để đẩy mạnh ứng dụng AI, nhà trường bắt đầu bằng những bước đi căn cơ là xây dựng hạ tầng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, kết hợp với đổi mới cách dạy, cách học.

Trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm đã đầu tư công trình "Phòng kỹ năng số – Digital Skill Classroom" với diện tích 48m², thiết kế mở – linh hoạt – hiện đại. Phòng được trang bị 40 máy tính bảng, Smart TV, internet tốc độ cao, hệ thống âm thanh – điều hòa, cùng poster, khẩu hiệu và mã QR học tập về an toàn mạng và nguyên tắc công dân số. Không gian ấy không chỉ là phòng học công nghệ, mà còn là một môi trường giáo dục giá trị sống trong thời đại số - nơi học sinh học cách làm chủ công nghệ, chứ không bị công nghệ chi phối.

Bên cạnh đó, hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm cho biết nhà trường tổ chức bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên về khai thác học liệu số và công cụ AI hỗ trợ dạy học; ứng dụng nền tảng LMS, Microsoft Teams, phần mềm quản lý lớp học trực tuyến; lồng ghép kỹ năng công dân số trong bài giảng và hoạt động trải nghiệm. Đặc biệt, giáo viên được khuyến khích chuyển hình thức giảng dạy truyền đạt kiến thức sang dẫn dắt năng lực, lấy công nghệ và AI làm người bạn đồng hành, giúp học sinh tư duy phản biện, sáng tạo và ứng xử văn minh trong không gian mạng.

Những khuyến nghị về ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục - Ảnh 1. — Học sinh Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (P.Sài Gòn, TP.HCM) trong Phòng kỹ năng số – Digital Skill Classroom

Còn bà Phạm Thị Bé Hiền, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (P.Chợ Quán, TP.HCM), cho biết đến nay trường chuyên này đã triển khai dạy môn trí tuệ nhân tạo được 7 năm. Giai đoạn đầu trường tổ chức 2 cấp độ: Phổ cập cho học sinh lớp 10 và nâng cao chuyên sâu cho học sinh yêu thích nghiên cứu AI. Sau một thời gian, chương trình được điều chỉnh thành 3 cấp độ: phổ cập; nâng cao - ứng dụng; và nâng cao - nghiên cứu chuyên sâu dành cho học sinh định hướng theo học ngành AI ở bậc đại học.

Qua thực tế triển khai, bà Phạm Thị Bé Hiền cho rằng khó khăn lớn hiện nay là tình trạng thiếu đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản về AI. Đây là bài toán cần được giải quyết và giải quyết sớm. "Hiện tại nhà trường chọn giải pháp hợp đồng với giảng viên các trường đại học và kỹ sư về AI. Đồng thời, tổ chức bồi dưỡng sâu cho đội ngũ giáo viên tin học của nhà trường", bà Hiền cho biết.

Đề nghị sớm ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai chiến lược AI trong giáo dục

Tại buổi tọa đàm, PGS-TS Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, đề nghị Bộ GD-ĐT, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm tham mưu Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai chiến lược AI trong giáo dục; đặc biệt là khung đạo đức AI trong trường học và chương trình, tài liệu AI cho cấp phổ thông.

Bên cạnh đó, ông Đạt đề xuất Chính phủ và các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng Quỹ chuyển đổi số trong giáo dục đại học – một quỹ đầu tư chiến lược, có cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng số và các giải pháp AI trong giáo dục.

Về phía các cơ sở giáo dục đại học, cần đào tạo chủ động, tiên phong trong đổi mới, học hỏi các mô hình thành công thay vì bị động phụ thuộc vào các giải pháp bên ngoài.

Ngoài ra, cộng đồng các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy, chuyển từ vai trò là "người sử dụng lao động" thụ động sang vị thế là "người đồng kiến tạo" ra nguồn nhân lực. Các cơ quan thông tấn, báo chí cần tiếp tục sứ mệnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về cả lợi ích và thách thức của AI, tạo sự đồng thuận xã hội và tâm thế chủ động, sẵn sàng hội nhập cho người dân.

Nguồn: https://thanhnien.vn/6-khuyen-nghi-ve-ung-dung-tri-tue-nhan-tao-trong-giao-duc-185251025154150114.htm