Có nhiều nguyên nhân làm suy giảm nội tiết tố ở phụ nữ bao gồm: tuổi tác, suy buồng trứng, mắc các bệnh tự miễn, di truyền.
BS.CKII Trần Thùy Ngân (khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho biết, hàm lượng nội tiết tố nữ thường không ổn định mà thay đổi theo tuổi tác. Nội tiết tố ở nữ giới thường bị suy giảm khi sinh con, ngoài 30 tuổi. Sự suy giảm nội tiết tố xảy ra nhiều hơn sau tuổi 40-50 tuổi, nội tiết tố nữ chỉ còn khoảng 10% so với lúc còn trẻ gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Suy giảm nội tiết tố nữ khi cơ thể phụ nữ giảm nồng độ estrogen. Hormone estrogen được tiết ra từ buồng trứng có vai trò quan trọng tác động đến vẻ ngoài và sinh lý nữ. Nguyên nhân gây suy giảm nội tiết tố nữ chủ yếu do tuổi tác khiến mức estrogen thấp, giảm trong thời kỳ mãn kinh. Rối loạn ăn uống như chán ăn hoặc ăn nhiều khiến hormone trong cơ thể mất cân bằng.
Các bệnh di truyền như hội chứng Turner (chiều cao thấp, buồng trứng không phát triển, dị tật tim), hội chứng Fragile X (chậm phát triển, thiểu năng trí tuệ, bất thường về thể chất, rối loạn tăng động giảm chú ý hoặc tự kỷ) cũng khiến lượng estrogen thấp. Các bệnh tự miễn dịch tấn công buồng trứng còn ngăn chúng tạo ra estrogen. Suy buồng trứng nguyên phát (mãn kinh sớm) làm cho buồng trứng ngừng sản xuất trứng trước 40 tuổi khiến mức độ estrogen giảm.
Phương pháp điều trị như điều trị ung thư (xạ trị, hóa trị), chấn thương có thể ảnh hưởng đến buồng trứng, ngăn buồng trứng tiết ra mức estrogen bình thường. Cắt bỏ một hoặc cả hai buồng trứng cũng khiến lượng estrogen giảm xuống thấp.
Estrogen có vai tro ̀ quan trọng với sinh lý nữ. Ảnh: Freepik
Tuyến yên tiết ra các hormone truyền tín hiệu cho buồng trứng tạo ra estrogen. Nếu tuyến yên không giải phóng đủ các hormone này cơ thể sẽ sản xuất lượng estrogen thấp. Nếu cơ thể căng thẳng, không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng sẽ gây vô kinh vùng dưới đồi (một tuyến nội tiết nằm ở trung tâm não, giữa tuyến yên và đồi thị, sản xuất các hormone quan trọng cho hoạt động của cơ thể). Khi vô kinh vùng dưới đồi, tuyến này sẽ không giải phóng đủ hormone kích hoạt sản xuất estrogen trong buồng trứng.
Nồng độ estrogen ở nữ bình thường dao động từ 50 pg/ml tới 400 pg/ml. Nếu hàm lượng này giảm xuống sẽ khiến vóc dáng, da, sinh lý nữ suy giảm. Nội tiết tố nữ estrogen giúp phái nữ có thân hình mềm mại, eo thon, ngực nở, da mịn màng. Estrogen cũng tác động đến sự phát triển sinh dục nữ như: tử cung, âm đạo và bộ phận sinh dục phát triển, mọc lông mu, phát triển vú, tăng sinh các ống sữa, phát triển các mô mỡ…
Estrogen làm niêm mạc tử cung dày lên tạo môi trường cho trứng phát triển, nếu trứng không được thụ tinh lớp niêm mạc sẽ bong ra tạo thành kinh nguyệt. Hormone này còn giúp điều hòa kinh nguyệt, duy trì khả năng tình dục. Estrogen tác động đến sự phát triển về độ dày, thành cơ trong ống dẫn trứng, sự phát triển của vòng một, sắc tố của đầu ti, khả năng tiết sữa khi cho con bú, ngừng tiết sữa khi trẻ thôi bú mẹ. Sự săn chắc, kích thước vòng một phụ thuộc phần lớn vào hormone này.
Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng bảo vệ tim mạch, ngăn quá trình oxy hóa, ngừa xơ vữa động mạch, giãn động mạch vành, tăng lưu lượng máu cho động mạch vành, ổn định huyết áp, ngừa loãng xương… Suy giảm nội tiết tố nữ ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe như: rối loạn kinh nguyệt, đau nhức xương khớp, loãng xương, mất ngủ… Vì vậy, nếu cơ thể có những triệu chứng liên quan đến suy giảm nội tiết tố, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường khám để điều trị sớm, cải thiện sức khỏe.
Mai Hoa
