Bến cảng lâu đời nhất Hải Phòng hoàn thành sứ mệnh lịch sử

Công ty CP Cảng Hải Phòng đã bàn giao toàn bộ diện tích bến, bãi Cảng Hoàng Diệu để xây dựng cầu Nguyễn Trãi. Bến cảng hơn 150 năm tuổi chính thức kết thúc sứ mệnh lịch sử.

Cảng Hoàng Diệu từng là cảng bách hóa tổng hợp hàng đầu miền Bắc. Ảnh: TRUNG KIÊN

Bến Sáu Kho một thời

Giám đốc Công ty TNHH MTV Cảng Hoàng Diệu Chùa Vẽ (Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng) Trần Lưu Phương cho biết ngày 5/12 vừa qua, doanh nghiệp đã thống nhất di chuyển tài sản, bàn giao toàn bộ diện tích bến, bãi còn lại của Cảng Hoàng Diệu (khoảng 212.074m²) cho UBND phường Ngô Quyền và chủ đầu tư để thực hiện dự án xây dựng cầu Nguyễn Trãi và chỉnh trang đô thị vùng phụ cận.

Việc bàn giao này là dấu mốc chính thức khép lại hoạt động của Cảng Hoàng Diệu - bến cảng hơn 150 năm tuổi.

Vào năm 1874, thực dân Pháp xây dựng Cảng Hải Phòng (nay là Cảng Hoàng Diệu), nhằm biến bến thuyền làng Cấm thành quân cảng và thương cảng lớn. Bến cảng đầu tiên người Pháp xây có cầu tàu dài 250 m cùng 6 nhà kho lớn, nên người dân vẫn quen gọi là bến Sáu Kho, chính là Cảng Hoàng Diệu ngày nay.

Câu ca: “Hải Phòng có bến Sáu Kho/ Có sông Cửa Cấm, có lò xi măng” đến nay in sâu trong trí nhớ của biết bao thế hệ người dân thành phố Cảng.

Năm 1902, cầu tàu được người Pháp mở rộng lên 750 m với 40.000 m² kho và 15.000 m² bãi lộ thiên. Đường sắt vào tận bến cảng để tiếp nhận hàng hóa. Khả năng bốc dỡ hàng hóa tăng từ 8.000/tháng hồi đầu thế kỷ 20 lên 50.000 tấn/tháng vào năm 1939. Đến nay, cảng Hải Phòng là cảng duy nhất cả nước có đường sắt tiếp cận bến tàu.

Triển khai dự án xây dựng cầu Nguyễn Trãi và chỉnh trang đô thị vùng phụ cận, Cảng Hoàng Diệu tổ chức di dời thiết bị, kho bãi. Ảnh: TRUNG KIÊN

Vào những thập niên đầu của thế kỷ 20, cảng Hải Phòng trở thành nơi nhận chuyển tài liệu và đưa đón cán bộ cách mạng.

Tháng 7/1926, từ Cảng Hải Phòng, đồng chí Trần Phú đi Quảng Châu (Trung Quốc) để dự lớp huấn luyện của “Thanh niên cách mạng đồng chí hội”. Chi bộ Đông Dương Cộng sản đầu tiên được thành lập tại Cảng Hải Phòng từ rất sớm vào ngày 28/11/1929. Đặc biệt, ngày 20/10/1946, tại bến Ngự - Cảng Hải Phòng được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh sau khi Người từ Pháp trở về.

Trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Cảng Hải Phòng trở thành đầu mối đường biển duy nhất, lớn nhất cả nước tiếp nhận viện trợ của Liên Xô và các nước bạn cho Việt Nam với gần 40 triệu tấn hàng. Chính vì thế cảng trở thành mục tiêu bắn phá, phong tỏa của không lực Mỹ.

Từ năm 1965 đến 1972, máy bay Mỹ 300 lần ném bom cảng, lực lượng tự vệ cảng chiến đấu dũng cảm trực tiếp bắn rơi 3 máy bay và cùng đơn vị bộ đội bắn rơi 30 chiếc khác; phá gỡ được 308 quả bom, thủy lôi, bảo đảm cho an toàn cho tàu qua lại.

Vì sự phát triển của thành phố

Các thiết bị xếp dỡ tại Cảng Hoàng Diệu được di chuyển đến địa điểm mới. Ảnh: LÊ DŨNG

Cảng biển Hải Phòng với chiến lược vươn ra biển lớn trong khi Cảng Hoàng Diệu nằm sâu trong nội đô và “tụt dần” so với các bến cảng mới. Thực hiện chủ trương chỉnh trang đô thị của thành phố và di dời trung tâm chính trị - hành chính sang khu vực Bắc sông Cấm, từ năm 2017, thành phố Hải Phòng triển khai đầu tư xây dựng cầu Hoàng Văn Thụ. Bước đầu, Cảng Hoàng Diệu bàn giao mặt bằng cầu cảng số 10, 11 và một phần cầu cảng số 9 của cảng.

Tiếp đó, thành phố triển khai dự án xây dựng cầu Nguyễn Trãi và chỉnh trang đô thị vùng phụ cận, thu hồi toàn bộ diện tích cảng Hoàng Diệu.

Trước chủ trương di dời, lãnh đạo, cán bộ, công nhân Cảng Hải Phòng nói chung và Cảng Hoàng Diệu nói riêng có nhiều luyến tiếc nhưng trước yêu cầu chỉnh trang, phát triển đô thị, họ gác lại tâm tư, tất cả hướng đến mục tiêu chung vì sự phát triển của thành phố.

Khu vực cầu Nguyễn Trãi đang thi công trên phần mặt bằng thu hồi của Cảng Hoàng Diệu.
Ảnh: LÊ DŨNG

Đối với khu vực xây dựng cầu Nguyễn Trãi, trong quý 4/2024 và quý 1/2025, Cảng Hoàng Diệu bàn giao 9,05 ha diện tích đất nằm trong chỉ giới xây dựng cầu Nguyễn Trãi. Cảng chủ động phối hợp, hỗ trợ phường Ngô Quyền, Ban quản lý dự án các công trình giao thông và nông nghiệp Hải Phòng, nhà thầu trong công tác giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện thuận lợi nhất để dự án bảo đảm tiến độ thi công dù phương án đền bù hỗ trợ thời điểm đó cũng chưa được tính toán đầy đủ.

Theo Phó tổng giám đốc Công ty CP Cảng Hải Phòng Hà Vũ Hào, đơn vị cam kết luôn chấp hành và thực hiện theo chỉ đạo của thành phố trong việc bàn giao mặt bằng khu vực Cảng Hoàng Diệu. Tuy nhiên, do áp lực thời gian, trước đó, Cảng Hoàng Diệu Chùa Vẽ còn hợp đồng trong quý 1/2026 với sản lượng khoảng 300.000 tấn hàng hóa hạ bãi chờ làm thủ tục nhập khẩu.

Để không làm gián đoạn chuỗi logistic và tạo điều kiện chủ hàng di chuyển hàng hóa. Cũng như hiện tại trên bãi cảng Hoàng Diệu còn hơn 40 lô hàng, gồm nhiều chủng loại như thiết bị, xe ô tô, gỗ cây, quặng... chủ hàng chưa đến nhận, di dời.

Vì vậy, Cảng Hải Phòng và Cảng Hoàng Diệu Chùa Vẽ kiến nghị và mong UBND thành phố trong thời gian chưa thực hiện gói thầu trong phạm vi mặt bằng (từ cầu 4 đến cầu 9), tạo điều kiện cho Cảng Hoàng Diệu Chùa Vẽ sử dụng phần diện tích trên để đơn vị hoàn thành hợp đồng và xử lý dứt điểm hàng hóa tồn đọng cũng như di dời thiết bị.

“Cảng Hải Phòng cam kết thực hiện bàn giao ngay mặt bằng khi thành phố triển khai dự án trên phần diện tích đơn vị được thành phố tạo điều kiện cho tận dụng khai thác” - ông Hà Vũ Hào khẳng định.

Để sẵn sàng di dời, Cảng Hải Phòng và Cảng Hoàng Diệu Chùa Vẽ thực hiện hàng loạt các chính sách sắp xếp tổ chức, lao động, dịch chuyển máy móc thiết bị, dịch chuyển địa điểm khai thác hàng. Các cần trụ, cần cẩu, phương tiện xếp dỡ và thiết bị khai thác được doanh nghiệp chủ động di dời.

MINH KHÔI

Nguồn: https://baohaiphong.vn/ben-cang-lau-doi-nhat-hai-phong-hoan-thanh-su-menh-lich-su-529474.html