Công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19: Bao tình cảm lòng dân gửi gắm

Sau 15 ngày mời gọi góp ý về công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19, báo Tuổi Trẻ nhận nhiều ý kiến từ các chuyên gia, nhà văn hóa, văn nghệ sĩ và người dân.

Đội tình nguyện viên nghệ sĩ lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 - Ảnh: NGUYỄN HIỀN

Các ý kiến đều bày tỏ ủng hộ việc xây dựng công trình tưởng nhớ 23.000 đồng bào đã mất do COVID-19, tri ân đội ngũ y bác sĩ và các lực lượng tham gia chống dịch.

"Điểm lặng" tri ân

Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu - Tổng thư ký Hội Sử học TP.HCM - cho rằng công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 đặt tại khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ (phường Vườn Lài) phù hợp vì rộng rãi, nằm vị trí trung tâm, có thể trở thành "điểm lặng" giữa đô thị, nơi người dân có thể dừng lại, chiêm nghiệm và gửi gắm niềm tri ân.

Khu đất có sẵn "công viên" với rất nhiều cây xanh lâu năm, vì vậy công trình cần thiết kế "nương theo" cảnh quan sao cho hòa hợp với thiên nhiên, góp phần nâng cao giá trị chung của công viên. Công trình không chỉ ghi nhận quá khứ mà còn là bản tuyên ngôn nhân văn của TP.HCM luôn biết cách đứng dậy bằng tình thương và trách nhiệm cộng đồng.

Ông Hồ Tấn Dương, Chủ tịch Hiệp hội Thiết kế TP.HCM, nêu quan điểm một công trình tưởng niệm không nhất thiết phải hoành tráng nhưng phải chạm đến cảm xúc con người.

Ở đó có thể gồm ba phần tối giản với vùng ký ức, vùng tri ân và vùng hồi sinh - biểu tượng cho sự tái sinh và niềm tin vào tương lai. Ở đó ánh sáng và bóng tối, vật liệu và khoảng trống, cây xanh và nước sẽ thay lời kể, giúp con người kết nối lại với cảm xúc sâu trong lòng mình.

Lục lượng chức năng trao tro cốt tận nhà cho người thân nạn nhân COVID-19, tháng 8-2021 - Ảnh: TỰ TRUNG

KTS Lê Thừa Trung Hưng góp ý cụ thể khu vực biểu tượng nên tập trung vào không gian có sự liên kết ẩn dụ: "Tôi đề xuất đặt đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 ở phía sau khu đất, xa các tuyến đường để tránh ồn ào. Công trình có thể liên tưởng quá khứ và hiện tại, giữa thực và ảo khi nghĩ về một hành trình khó khăn đã trải qua".

Đồng quan điểm này, MC Quỳnh Hoa mong muốn không gian công trình như một công viên để người dân đi bộ, thư giãn trong không gian tĩnh lặng, các dịp lễ, mọi người có thể đến đặt một nhành hoa tưởng nhớ.

Đạo diễn Ca Lê Hồng góp ý kiến công trình không nên xoáy quá nhiều vào nỗi đau mà mang tính nhân ái, nhân văn và thể hiện sự vươn lên của nhân dân TP.HCM.

Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh TP.HCM Đoàn Hoài Trung đồng quan điểm, tượng đài không nên quá u buồn mà phải toát lên được tinh thần, sự kiên cường của người dân TP.HCM trong cơn đại nạn.

"Mai sau đến khu công viên tưởng niệm này, đồng bào sẽ cảm nhận và hiểu được thảm họa gì đã xảy ra, đồng thời biết ơn và trân trọng những người đã lao vào cuộc chiến sinh tử chống đại dịch.

Ngoài tưởng niệm hàng chục ngàn người đã nằm xuống vì COVID-19, nơi này còn có ý nghĩa tri ân mà trước hết là lực lượng y tế, quân y trực tiếp lao vào cuộc chiến cứu sinh mạng đồng bào" - thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn, nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, chia sẻ.

PGS.TS Phan Thanh Bình - nguyên Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM - góp ý âm thanh, ánh sáng ở khu tưởng nhớ nên tĩnh lặng, sử dụng âm nhạc không lời phát nhẹ ở các điểm nghỉ chân. Kết hợp ánh sáng mặt trời ban ngày và chiếu sáng nghệ thuật về đêm.

Trong mùa COVID-19, Trường THCS Chi Lăng (phường Khánh Hội, TP.HCM) được trưng dụng làm bệnh viện dã chiến ở quận 4. - Ảnh: T.T.D.

Khi đại dịch đi qua, Trường THCS Chi Lăng (phường Khánh Hội, TP.HCM) trở lại đúng chức năng: giáo dục - Ảnh: T.T.D.

Lập nhà tưởng niệm lưu giữ ký ức

Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn nói khu tưởng niệm sẽ kể những câu chuyện nghĩa tình, những khó khăn trong điều trị bệnh COVID-19, chuyện lo hậu sự cho đồng bào không qua khỏi, việc trao trả từng lọ tro cốt cảm động:

"Ở khu tưởng niệm, chúng ta có thể mô phỏng lại cho người sau biết một phòng hồi sức COVID-19 như thế nào, rồi cả chuyện lo hậu sự cho người mất khó khăn mà nghĩa tình ra sao. Thậm chí, kể cả những câu chuyện về văn hóa trong đại dịch, những văn nghệ sĩ đi đến các điểm cách ly, bệnh viện dã chiến để biểu diễn động viên tinh thần bà con".

Phó giáo sư, tiến sĩ, kiến trúc sư Vũ Hồng Cương - Trưởng khoa nội thất Trường đại học Kiến trúc Hà Nội - nêu quan điểm khu công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 nên có một bảo tàng. Nếu không tận dụng được kiến trúc có sẵn ở không gian này thì nên làm bảo tàng ngầm.

Nhiều họa sĩ, nhiếp ảnh gia hứa tặng tranh, hình ảnh về giai đoạn chống COVID-19 nếu nhà tưởng niệm hay bảo tàng được xây dựng.

Đặc biệt, ông Huỳnh Minh Hiệp - Phó chánh văn phòng Trung tâm UNESCO nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam - nói sẽ tặng bộ sưu tập hàng ngàn kỷ vật về đại dịch COVID-19 từ những ngày đầu cả nước bước vào cuộc chiến chống dịch do ông sưu tầm.

Nhân viên Trung tâm Hỏa táng Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân - TP.HCM) sắp đặt cẩn thận những hũ cốt để chuẩn bị bàn giao cho lực lượng quân đội chuyển về nhà - Ảnh: TỰ TRUNG

Bà Lê Tú Cẩm - Chủ tịch Hội Di sản văn hóa TP.HCM - cho rằng quan điểm mới về trưng bày, bảo tàng cần chuyển từ một không gian trưng bày tĩnh sang đối thoại năng động; "để ký ức không bị phai nhạt, bảo tàng luôn làm cho chúng "sống" lại thông qua các buổi kể chuyện, giao lưu với nhân chứng lịch sử, những chiến sĩ áo trắng, những con người thiện nguyện, những anh bộ đội, những chiến sĩ lái xe cấp cứu.

Bảo tàng tạo không gian học tập tương tác và phản biện. Các hội thảo, tọa đàm và dự án sáng tạo nghệ thuật dựa trên cảm hứng từ hiện vật sẽ khuyến khích khách tham quan, đặc biệt là thế hệ trẻ, tham gia một cách chủ động".

Giáo sư Huỳnh Văn Sơn - Trường đại học Sư phạm TP.HCM - nhấn mạnh công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 cần trở thành nơi để thực thi giáo dục cộng đồng, để có những tiết học nói về bài học của sự mất mát, là địa điểm ươm tạo dự án nhân văn giúp đỡ trẻ mồ côi vì dịch, tổ chức chương trình hướng nghiệp cho những em học sinh từng trải qua cú sốc tâm lý...

Ngày 6-11, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức tọa đàm lấy ý kiến của các chuyên gia về công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19. Nhiều ý kiến cho rằng công trình tưởng niệm cần thể hiện được tinh thần gắn kết, sẻ chia và hồi sinh vươn lên sau đại dịch COVID-19.

Ông Nguyễn Trường Lưu - Chủ tịch Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật TP.HCM - nói công trình không nên làm quá bi tráng mà cần đi sâu vào cảm xúc, cho thấy qua mất mát chúng ta cần nhìn về tương lai.

Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM Nguyễn Xuân Tiên cho rằng khu vực công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 nên là nơi tưởng nhớ, tri ân để người dân đến lắng đọng cảm xúc, du khách chiêm nghiệm.

"Hiện nay bên cạnh khu đất số 1 Lý Thái Tổ là công viên Âu Lạc, cần thiết liên kết hai không gian này lại với nhau. Đồng thời khu đất cũng có hai tuyến metro bên dưới, cần nghiên cứu quy hoạch không gian xung quanh khu đất này gắn với mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng, không gian ngầm" - ông Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM, lưu ý.

Trở lại chủ đề

HOÀI PHƯƠNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/cong-trinh-bieu-tuong-dong-long-vuot-qua-covid-19-bao-tinh-cam-long-dan-gui-gam-20251114224755788.htm