Lễ hội Phúc Lục Ngoạt là hoạt động văn hóa thể hiện tín ngưỡng và bản sắc văn hóa độc đáo của nhân dân địa phương vùng biển Cửa Lò, qua đó thể hiện nguyện vọng thiết tha của người dân miền biển, là điểm tựa tinh thần của đông đảo ngư dân trong vùng cầu cho mỗi chuyến ra khơi vào lộng được sóng yên bể lặng, tôm cá đầy thuyền…
Lễ hội Phúc Lục Ngoạt là một lễ hội truyền thống tại đền Yên Lương, phường Nghi Thuỷ, thị xã Cửa Lò, Nghệ An gắn với tín ngưỡng thờ tứ vị thánh nương, hướng về biển của ngư dân trong hành trình mưu sinh và khám phá biển cả.
Theo sử sách để lại, đền Yên Lương được xây dựng từ thời Hậu Lê (1630), là công trình kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng thờ những vị thần có công với nước. Tương truyền, năm Chính Hòa thứ Ba (1682), cuộc sống của người dân Yên Lương không yên ổn, ngư dân đi biển gặp sóng to, gió lớn, mùa màng thất bát, đói kém, bệnh tật triền miền. Làng đã cử người ra đền Cờn (Quỳnh Phương, Quỳnh Lưu) rước chân hương về thờ Tứ vị thánh nương, bốn vị thần thường giúp dân thuận buồm xuôi gió, phù hộ cho ngư dân ra khơi, vòng lộng bình yên, làm ăn thuận lợi.
Hằng năm, đền Yên Lương có 2 kỳ lễ trọng: Lễ Kỳ Yên vào rằm tháng Hai âm lịch và Lễ Phúc Lục Ngoạt vào các ngày trung tuần tháng Sáu âm lịch. Đặc biệt, Lễ Phúc Lục Ngoạt đã trở thành lễ hội truyền thống của ngư dân làng Yên Lương.
Lễ hội này được tổ chức ba năm một lần vào những năm Tí, Ngọ, Mão, Dậu; vào dịp trung tuần tháng 6 âm lịch, kéo dài 3 ngày từ ngày 14 đến ngày 16. Lễ hội này có quy mô lớn và đặc trưng nhất vùng ven biển xứ Nghệ, thu hút đông đảo nhân dân trong vùng và khách thập phương về tham dự.
Lễ hội có nhiều hoạt động đặc sắc như: lễ cáo trung thiên, lễ tế, lễ rước bộ, rước thủy, lễ võng nghinh, cầu ngư. Ngoài ra, lễ hội còn có các hoạt động thể dục – thể thao, giao lưu văn hóa – văn nghệ, trò chơi dân gian.
Trong 3 ngày lễ thì Lễ cúng cá ông (tục thờ cá ông) là lễ to nhất – đây là lễ cúng được chú trọng trong sinh hoạt văn hóa của ngư dân sống bằng nghề chài lưới. Ngày cúng cá ông bao giờ cũng được chia làm ba thời điểm: lễ cúng nghinh ông, lễ cúng tiền hiền hậu hiền và lễ cúng chánh tế. Sau đó diễu hành dọc bờ biển rồi rước cả ba kiệu ở ba hướng về đền, bắt đầu phần cúng lễ tại làng (cúng tiền hiền, hậu hiền) và các chủ thuyền cũng đều có lễ cúng tại thuyền của mình.
Lễ hội Phúc Lục Ngoạt là một trong những lễ hội đặc sắc mang đậm bản sắc vùng sông nước Cửa Lò, đồng thời cũng là dịp để người dân trong vùng cùng nhau tôn vinh và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Nói cách khác, lễ hội này được coi là hồn cốt của làng biển, nơi lưu giữ nét đẹp văn hoá của người dân làng Yên Lương.
400 năm vượt qua bao thăng trầm của lịch sử, lễ hội Phúc Lục Ngoạt đền Yên Lương, phường Nghi Thuỷ được bao thế hệ con cháu lưu giữ, bảo tồn. Vinh dự, tự hào, là niềm mong mỏi bấy lâu nay của con cháu làng Yên Lương, nay lễ hội truyền thống này đã được xếp vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia vào tháng 11/2023 theo quyết định của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch.
