Diễn giả quốc tế phát biểu tại hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo Biển Đông, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Phạm Lan Dung giải thích lý do lựa chọn chủ đề của hội thảo năm nay. Theo đó, ban tổ chức mong muốn các chuyên gia sẽ cùng nhau phân tích về thực trạng Biển Đông và khu vực, làm rõ các quy tắc điều chỉnh chung, xác định các chính sách thúc đẩy lòng tin và hợp tác, làm sáng tỏ những hành vi có tác động tiêu cực tới trật tự dựa trên luật lệ quốc tế và khiến căng thẳng gia tăng.
Thế nào là vùng xanh và vùng xám?
Theo bà Phạm Lan Dung, “Thu hẹp vùng biển xám” hướng tới mục tiêu khiến không gian biển trở nên minh bạch và hòa bình hơn. “Mở rộng vùng biển xanh” nhằm xác định những tiềm năng của biển và tương lai, thông qua việc thúc đẩy những thực tiễn tốt trong những lĩnh vực quan trọng như chuyển đổi xanh, các công nghệ, nghiên cứu và đầu tư liên quan đến năng lượng điện gió, chuyển đổi năng lượng biển…
Hội thảo cũng tập trung trao đổi, thảo luận về cách thức các lực lượng trên biển và các cơ chế khu vực có thể đóng góp một cách xây dựng vì mục tiêu hướng tới một Biển Đông “xanh hơn”, “hòa bình hơn”.
Phát biểu tại phiên khai mạc, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đánh giá cao chuỗi Hội thảo Biển Đông tổ chức xuyên suốt 15 năm qua, cho phép tạo ra môi trường rộng mở, thẳng thắn, hữu nghị cho các chuyên gia khu vực và quốc tế hội tụ để tăng cường hiểu biết chung và thu hẹp khác biệt.
Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt kì vọng trong 15 năm tới, kênh đối thoại này sẽ tiếp tục trở thành một diễn đàn an ninh biển cấp độ khu vực quan trọng, rộng mở, bao trùm và sáng tạo; là nơi gặp gỡ và là điểm giao thoa giữa các lợi ích từ Ấn Độ Dương tới Thái Bình Dương và xa hơn nữa.
Hội thảo đánh dấu hành trình 15 năm
Nhận diện những thách thức mới
Ông Đỗ Hùng Việt cho rằng hiện nay trọng tâm toàn cầu đang tiếp tục chuyển dịch về khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nơi trở thành “trung tâm” của tăng trưởng toàn cầu và là đầu tàu quan trọng cho phục hồi toàn cầu và thịnh vượng tương lai.
Tuy nhiên, tương lai đó không thể được đảm bảo nếu thiếu đi hòa bình, ổn định bền vững nói chung và trên không gian biển khu vực nói riêng.
Hiện nay, cạnh tranh chiến lược đang tạo ra những “chia rẽ lớn” và “rạn nứt lớn” theo như nhận định của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres. Xung đột đang diễn ra ở nhiều khu vực trên thế giới; trên không gian biển tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, chắc chắn không tránh khỏi nguy cơ đối đầu và xung đột.
Diễn giả tiến sĩ Sarah Kirchberger, người đứng đầu Trung tâm Chiến lược và An ninh châu Á-Thái Bình Dương của Viện Chính sách An ninh Đại học Kiel (Đức)
Tình hình đó buộc Việt Nam cùng với cộng đồng quốc tế phải liên tục nhận diện những mối đe dọa tiềm tàng trên biển, rà soát những cơ chế hợp tác hiện hành để giải quyết những thách thức mới nổi và cùng nhau hành động ngăn chặn những mối đe dọa đó.
So với 15 năm trước, Thứ trưởng cho rằng tình hình Biển Đông ngày càng trở nên phức tạp hơn, nhiều “vùng xám” mới nảy sinh cần phải được làm sáng tỏ. Bên cạnh đó, Biển Đông vẫn là khu vực mang lại nhiều cơ hội hợp tác tiềm năng.
Trong bối cảnh đó, ông Đỗ Hùng Việt đánh giá cao việc lựa chọn chủ đề của hội thảo; nhấn mạnh rằng chỉ thông qua hợp tác, chúng ta mới có thể giúp Biển Đông chuyển màu sắc từ “xám” sang “xanh”, hướng tới hòa bình và phát triển bền vững.
Để làm được điều đó, điều quan trọng là phải tôn trọng và tuân thủ luật biển quốc tế, được thể hiện trong Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Hội thảo chứng kiến sự xuất hiện các gương mặt trẻ
Tiếng nói của các thế hệ kế thừa
Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 15 diễn ra trong hai ngày 25-26.10 với 8 phiên về các chủ đề đa dạng. Trong đó có những phiên thu hút sự chú ý như “Các nước lớn và Những trách nhiệm lớn: Hợp tác và cùng chung sống trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng?”, “Cách tiếp cận đa phương về Biển Đông: Một xu hướng mới?”; “Vai trò của Cảnh sát biển trong tăng cường hợp tác ở Biển Đông”.
Đặc biệt, lần đầu tiên trong năm nay hội thảo dành riêng một phiên thảo luận giữa đại diện từ lực lượng cảnh sát biển của một số nước ven biển Biển Đông.
Bên cạnh đó, Hội thảo cũng đã nâng cấp một phiên riêng của các nhà lãnh đạo trẻ tại khu vực trở thành phiên toàn thể trong chương trình nghị sự. Trong các năm trước, chương trình lãnh đạo trẻ ở khu vực được thiết kế là phiên thảo luận bên lề Hội thảo Biển Đông.
Năm nay, việc nâng cấp phiên lãnh đạo trẻ vào chương trình nghị sự chính để hướng tới mục tiêu tạo nhận thức cho thế hệ kế cận về tầm quan trọng của hòa bình, hợp tác, thượng tôn pháp luật và tìm kiếm những góc nhìn mới mẻ về giải pháp hòa bình cho tranh chấp Biển Đông.
Thông tin chung về hội thảo
Hội thảo có sự góp mặt của hơn 200 đại biểu tham dự trực tiếp và gần 250 đại biểu đăng ký tham dự trực tuyến. Hội thảo quy tụ gần 50 diễn giả là các chuyên gia uy tín từ gần 20 quốc gia từ các châu lục khác nhau; gần 70 đại biểu từ các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam (trong đó có gần 20 Đại sứ và Tổng lãnh sự).
Gần 30 phóng viên đến từ 21 hãng thông tấn, truyền hình trong và ngoài nước đã tới trực tiếp tham gia đưa tin về hội thảo. Hội thảo còn có sự tham dự của PGS-TS Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương.
Hội thảo 2023 còn có các phiên dẫn đề đặc biệt từ nhiều lãnh đạo cấp cao như nghị sĩ Rt. Hon Anne-Marie Trevelyan, Quốc vụ khanh của Vương quốc Anh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương; ông Martin Thümmel, Ủy viên phụ trách Đông Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao Đức và bà Paola Pampaloni, Quyền Giám đốc điều hành khu vực châu Á và Thái Bình Dương tại EEAS.
