Khi trẻ em thành công cụ "câu view”: Góc khuất sau ánh hào quang

Chưa bao giờ hình ảnh trẻ em lại xuất hiện dày đặc và thu hút sự quan tâm mạnh mẽ trên mạng xã hội như hiện nay. Từ TikTok, Facebook đến Instagram, hàng loạt tài khoản với hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu lượt theo dõi liên tục lan truyền những clip hài hước, dễ thương hay quảng cáo có mặt trẻ nhỏ. Thế nhưng, sự nổi tiếng đến sớm, những ánh hào quang mạng xã hội tưởng như vô hại lại đang mang đến những hệ lụy không nhỏ đối với sự phát triển tâm lý, hành vi và cả tương lai của trẻ.

Hình ảnh bé B. đóng giả người đàn ông đang hút thuốc trong một video trên trang Facebook cá nhân. *Ảnh chụp màn hình*

Những hệ lụy khó lường

Một hiện tượng gây sốt trên mạng xã hội, không thể không nhắc tới bé P.H.Đ. - con gái của một diễn viên. Trang Facebook của gia đình bé sở hữu hơn 1,1 triệu người theo dõi, trong đó mỗi hình ảnh hay đoạn clip ngắn của em đều thu hút lượng lớn lượt tương tác. Không chỉ vậy, P.H.Đ. còn là em bé đầu tiên tại Việt Nam có bức ảnh đạt 1 triệu lượt thả tim trên Instagram - một con số mà nhiều người phải ngưỡng mộ. Nhờ đó, trên trang cá nhân này không chỉ ghi lại những video hài hước, đời thường mà còn xuất hiện nhiều clip quảng cáo sản phẩm.

Hay như trang Facebook G.Đ.B. ghi lại cuộc sống giản dị của một gia đình 4 người. Nhân vật trung tâm là bé B. - một cô bé ngoan ngoãn, khéo miệng, được yêu mến bởi vẻ ngoài hóm hỉnh và cách thể hiện già dặn, lễ phép. Tuy nhiên, mới đây, một đoạn clip trên chính trang Facebook này đã dấy lên nhiều tranh cãi khi hai mẹ con bé diễn cảnh một đôi trai gái. Trong clip, bé B. hóa trang thành người đàn ông với râu vẽ, đội mũ lệch, thậm chí giả vờ hút thuốc bằng tờ giấy cuộn trên tay. Dù clip thu hút gần 1 triệu lượt xem và 18,7 nghìn lượt yêu thích nhưng cũng vấp phải làn sóng chỉ trích mạnh mẽ. Nhiều người cho rằng, việc để một bé gái diễn vai người lớn với hành vi hút thuốc là phản cảm, thiếu nhân văn và có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức của trẻ.

Trước thực trạng này, trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, chuyên gia tâm lý giáo dục và tư vấn kỹ năng sống Nguyễn Lệ Thủy cho rằng, khi nổi tiếng quá sớm trên mạng xã hội, trẻ dễ rơi vào trạng thái ảo tưởng về bản thân. Trẻ quen cảm giác mình là trung tâm, sống trong sự tung hô của đám đông, từ đó hình thành lối sống lệch lạc, đề cao hình ảnh, danh tiếng hơn những giá trị thật sự như học tập, rèn luyện và nhân cách.

Nhiều trường hợp ban đầu cha mẹ chỉ đăng tải hình ảnh vui vẻ, đáng yêu của con mình lên mạng xã hội như một cách lưu giữ kỷ niệm. Nhưng sau khi thấy lượt xem tăng cao, các video được lan truyền nhanh chóng, họ bắt đầu xây dựng kịch bản, tạo dựng hình ảnh để con tiếp tục “gây sốt”. Dần dần, việc làm clip, đóng vai, tạo nhân vật trở thành công việc thường xuyên và áp lực. Trẻ bị đẩy vào thế giới người lớn một cách bất đắc dĩ trong khi bản thân chưa đủ nhận thức để hiểu nổi tiếng là gì và cái giá của sự nổi tiếng.

“Nguy hiểm hơn, khi những clip nhận về bình luận tiêu cực, soi mói, trẻ rất dễ bị tổn thương tâm lý. Những lời phán xét cay nghiệt, miệt thị trên mạng có thể khiến trẻ rơi vào trạng thái khủng hoảng, mặc cảm, dẫn đến sang chấn tâm lý nghiêm trọng. Không ít trẻ khi không còn được tung hô như trước, sẽ hụt hẫng, bối rối, sống thu mình hoặc phát triển lệch hướng...”, bà Nguyễn Lệ Thủy cảnh báo.

Bảo vệ trẻ phát triển toàn diện, an toàn

Việc đưa hình ảnh, video trẻ em lên mạng xã hội không chỉ dừng lại ở những hệ lụy tâm lý mà còn tiềm ẩn nhiều hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến quyền trẻ em, quyền riêng tư. Theo Luật An ninh mạng năm 2018, đời sống cá nhân, thông tin riêng tư của trẻ được pháp luật đặc biệt bảo vệ. Theo quy định, việc tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ là hành vi bị nghiêm cấm.

Đáng chú ý, tại Nghị định số 147/2024/NĐ-CP ngày 9-11-2024 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng có quy định, trẻ dưới 16 tuổi không được tự lập tài khoản mạng xã hội mà phải do cha mẹ hoặc người giám hộ đăng ký và trực tiếp giám sát. Các nền tảng như Facebook, TikTok hay YouTube có trách nhiệm phân loại, cảnh báo và loại bỏ nội dung không phù hợp với độ tuổi. Điều này cho thấy, cơ quan quản lý đã bắt đầu có những bước đi cụ thể nhằm siết chặt quản lý, bảo vệ trẻ em trước nguy cơ bị lợi dụng làm công cụ kiếm tiền trên mạng thông qua các nội dung giả danh cuộc sống gia đình.

“Không chỉ là những đoạn video phản cảm, già dặn quá mức mà cả những hình ảnh tưởng bình thường như cảnh cha mẹ hôn môi con, bé gái nhảy múa với động tác gợi cảm đều có thể vi phạm quyền trẻ em nếu không được xử lý bằng sự tinh tế và hiểu biết pháp lý. Trẻ em không phải là công cụ để phục vụ cho mong muốn nổi tiếng hay làm giàu của người lớn. Việc đưa con trẻ ra trước công chúng mà không cân nhắc hậu quả là một hành vi thiếu trách nhiệm...”, bà Nguyễn Lệ Thủy chia sẻ.

Quyền trẻ em cần được bảo vệ nghiêm ngặt trong thời đại số, tránh để sự nổi tiếng ảo làm tổn hại tuổi thơ và nhân cách của trẻ. Gia đình và xã hội phải chung tay giám sát, bảo vệ trẻ phát triển toàn diện, an toàn trên môi trường mạng.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/khi-tre-em-thanh-cong-cu-cau-view-goc-khuat-sau-anh-hao-quang-719232.html