ផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺរលាកខួរក្បាលជប៉ុន

449201401-979554043963136-8407434908105980691-n-7010-3820.jpg — ការថែទាំអ្នកជំងឺនៅក្នុងបន្ទប់ថែទាំដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើជំងឺឆ្លង។ (រូបភាពបង្ហាញ)

នៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គភាពថែទាំដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើជំងឺឆ្លងនៃវិទ្យាស្ថានគ្លីនិកជំងឺឆ្លង មន្ទីរពេទ្យយោធាមជ្ឈិមលេខ១០៨ បានទទួលយកអ្នកជំងឺប្រុសអាយុ ១៦ ឆ្នាំម្នាក់មកពីខេត្ត សុនឡា ដែលមានការឆ្លងមេរោគស្រួចស្រាវ និងខូចខាតខួរក្បាល ជាពិសេស៖ គ្រុនក្តៅខ្លាំង សន្លប់ ឈឺសាច់ដុំ និងមុខងារសរសៃប្រសាទស្វយ័តមិនប្រក្រតី។

ការស្កេន MRI ខួរក្បាលបានបង្ហាញពីដំបៅរលាកនៅក្នុងថាឡាមូស ហ៊ីបប៉ូកាំពុស កងខួរក្បាលទ្វេភាគី និងចំណុចកណ្តាលច្រើននៅតំបន់ខាងឆ្វេងនៃខួរក្បាល និងផ្នែកខាងឆ្វេងនៃខួរក្បាល។ ការធ្វើតេស្តសេរ៉ូមគឺវិជ្ជមានសម្រាប់មេរោគរលាកខួរក្បាលជប៉ុនប្រភេទ B។

យោងតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ង្វៀន ស៊ីថៅ មកពីអង្គភាពថែទាំដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើជំងឺឆ្លង វិទ្យាស្ថានជំងឺឆ្លងគ្លីនិក មន្ទីរពេទ្យយោធាកណ្តាលលេខ ១០៨ បានឱ្យដឹងថា អ្នកជំងឺបានទទួលការថែទាំដែលពឹងផ្អែកខ្លាំង ហើយបានឆ្លងផុតដំណាក់កាលស្រួចស្រាវ។ បច្ចុប្បន្ន អ្នកជំងឺមានស្មារតី និងដកដង្ហើមដោយឯករាជ្យ ប៉ុន្តែនៅតែមានភាពទន់ខ្សោយ និងខ្វិននៃអវយវៈទាំងបួន ជាពិសេសផ្នែកខាងស្តាំ ហើយមិនអាចថែទាំខ្លួនឯងបាន។

វីរុសរលាកខួរក្បាលជប៉ុន គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃជំងឺរលាកខួរក្បាលដែលបង្កឡើងដោយវីរុសនៅអាស៊ី រួមទាំងប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។ វីរុសនេះត្រូវបានញែកចេញជាលើកដំបូងក្នុងអំឡុងពេលមានការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺរលាកខួរក្បាលដែលបង្កឡើងដោយវីរុសនៅប្រទេសជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ 1935 ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមក ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «វីរុសរលាកខួរក្បាលជប៉ុន»។

ករណីភាគច្រើននៃការឆ្លងមេរោគរលាកខួរក្បាលជប៉ុនគឺគ្មានរោគសញ្ញា ឬមានវត្តមានជាមួយនឹងគ្រុនក្តៅ ដែលបន្ទាប់មកបាត់ទៅវិញដោយឯកឯង។ តិចជាង 1% នៃករណីរលាកខួរក្បាល ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វាជាធម្មតាធ្ងន់ធ្ងរ និងមានអត្រាមរណភាពខ្ពស់។ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលនៅរស់រានមានជីវិត ផលវិបាកខាងសរសៃប្រសាទគឺជារឿងធម្មតាណាស់។

វីរុសនេះចម្លងតាមរយៈការខាំរបស់មូស ហើយនៅប្រទេសវៀតណាម វាត្រូវបានកំណត់ថាបណ្តាលមកពីមូស Culex។ មូសប្រភេទនេះជាទូទៅរស់នៅក្នុងវាលស្រែ ជាពិសេសនៅក្នុងវាលស្រែសំណាប ហើយរីករាលដាលយ៉ាងទូលំទូលាយនៅទូទាំងវាលស្រែ ដូច្នេះវាត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជាមូសស្រែ។

មូសបង្កាត់ពូជយ៉ាងសកម្មបំផុតក្នុងអំឡុងពេលខែរដូវក្តៅដ៏ក្តៅ និងមានភ្លៀងធ្លាក់ (ខែឧសភា មិថុនា និងកក្កដា នៅភាគខាងជើងប្រទេសវៀតណាម)។ ជាធម្មតាពួកវាហើរចេញទៅស៊ីមនុស្ស និងសត្វនៅពេលព្រលប់។ សត្វដែលផ្ទុកមេរោគសំខាន់ៗគឺសត្វ ជាពិសេសសត្វស្លាប (ដែលធ្វើចំណាកស្រុកពីព្រៃឈើទៅវាលទំនាបក្នុងរដូវផ្លែឈើសម្បូរ ដោយផ្ទុកមេរោគពីព្រៃ ហើយបន្ទាប់មកឆ្លងដល់ជ្រូកចិញ្ចឹម) និងជ្រូក (ប្រហែល 80% នៃជ្រូកចិញ្ចឹមនៅក្នុងតំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់បានឆ្លងមេរោគ)។

មនុស្សគឺជាម្ចាស់ផ្ទះចៃដន្យ និងជាម្ចាស់ផ្ទះចុងក្រោយនៅក្នុងខ្សែសង្វាក់នៃការចម្លង ពីព្រោះវីរុសមិនអាចបង្កើនចំនួននៅក្នុងខ្លួនមនុស្សដើម្បីឆ្លងទៅមូសបានទេ ដូច្នេះហើយ មិនមានការចម្លងដោយផ្ទាល់ពីមនុស្សទៅមនុស្សនោះទេ។

នៅប្រទេសវៀតណាម វីរុសនេះចរាចរពាសពេញប្រទេស ភាគច្រើនជាចម្បងនៅខេត្តដីសណ្តភាគខាងជើង និងខេត្តកណ្តាល ហើយអាចឆ្លងដល់មនុស្សគ្រប់វ័យ ទោះបីជាវាត្រូវបានគេឃើញញឹកញាប់បំផុតចំពោះកុមារអាយុក្រោម 15 ឆ្នាំក៏ដោយ។ វិធានការបង្ការប្រឆាំងនឹងជំងឺរលាកខួរក្បាលជប៉ុនរួមមានការជៀសវាងការខាំរបស់មូស ជាពិសេសនៅតំបន់ជិតកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូក វាលស្រែ និងនៅពេលព្រលប់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការចាក់វ៉ាក់សាំងគឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏មានប្រសិទ្ធភាពបំផុត។

វ៉ាក់សាំងនេះត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីចាក់វ៉ាក់សាំងពង្រីករបស់ប្រទេសវៀតណាមចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៧ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៤ វាត្រូវបានអនុវត្តនៅគ្រប់ខេត្តក្រុងទូទាំងប្រទេស។ បន្ទាប់ពីការចាក់ដូសបឋមទាំងបីដង (បញ្ចប់ក្នុងរយៈពេលប្រហែលពីរឆ្នាំ) ដូសបន្ថែមគួរតែត្រូវបានផ្តល់ឱ្យរៀងរាល់ ៣-៤ ឆ្នាំម្តង ដែលត្រូវបានណែនាំរហូតដល់កុមារមានអាយុលើសពី ១៥ ឆ្នាំ។ ឪពុកម្តាយគួរតែធានាថាកូនៗរបស់ពួកគេទទួលបានការចាក់វ៉ាក់សាំងចាំបាច់ទាំងអស់ដើម្បីការពារជំងឺរលាកខួរក្បាលជប៉ុន។

យោងតាមកាសែត Nhan Dan

ប្រភព