1. ຊາວ ກວາງຫງາຍ ເຄີຍໄດ້ຍິນຄຳເວົ້າມາແຕ່ດົນນານວ່າ: ໂອ້ກວາງຫງາຍ! ເຈົ້າຍັງຈື່ວັນເກົ່າທີ່ຮຸ່ງເຮືອງໄດ້ບໍ. ທຸງຊາດໄດ້ແຜ່ລາມອອກຈາກເມືອງອານເຕິນໄປຫາເມືອງຊາຮຸຍດ້ວຍລົມແຮງ. (ກວາງຫງາຍ, ແມ່ນບໍ່ຍອມແພ້ - ເຈື່ອງກວາງ).
ໃນເວລານັ້ນ, ເຂດຊາຍແດນບໍລິຫານຂອງແຂວງ ກວາງຫງາຍ ແຕ່ເໜືອຫາໃຕ້ ໄດ້ຄິດໄລ່ຈາກ ດັກຊອຍ (ບິ່ງເຊີນ) ເຖິງ ແຂວງ ກວາງຫງາຍ (ດຶກຝູ). ແຕ່ເມື່ອຂຽນບົດເພງ “ກວາງຫງາຍ, ແມ່ທີ່ແຂງກະດ້າງ” - ເພງນີ້ຖືວ່າເປັນທຳມະດາຂອງແຂວງ, ນັກດົນຕີ ເຈືອງຮ່ວາງ ໄດ້ຂຽນວ່າ: ຈາກອານເຕີນເຖິງຊາຮຸຍ, ລົມພັດແຮງ.
ຂ້າພະເຈົ້າຈື່ຈຳປີທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຂຽນບົດຄວາມ ນູ່ນແທ່ງ - ວັດທະນະທຳທະເລ (ຕໍ່ມາໄດ້ເຂົ້າໃນລາຍການເກັບກຳສາຍລົມຈາກພັນທີ່ໄກ), ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຍົກອອກສອງຂໍ້ທີ່ອ້າຍຮ່ວາອ່ານໃນໂອກາດດົນໃຈວ່າ: ປະຊາຊົນບັນດາປະເທດຈະຮູ້ຈັກພຣະຄຸນນີ້ຕະຫຼອດໄປ.
ບ້ານຕານ ແມ່ນຊື່ເກົ່າ; ຕໍ່ມາກໍມີຊື່ອື່ນເຊັ່ນ: ແມ່ນ້ຳເບັນວັນ, ແມ່ນ້ຳອານເຕິນ. ແມ່ນ້ຳ ອານ ເຕິນ ປະກອບດ້ວຍ 2 ສາຂານ້ອຍ, ສາຂາໜຶ່ງໄຫຼລົງຈາກ Tam Tra, ເບື້ອງໜຶ່ງຈາກ ບິ່ງເຊີນ ຂ້າມ ເທດສະບານ ດ່າງເຍີຍ, ມາເຕົ້າໂຮມກັນ ຢູ່ ດ່າມ່ຽນ, ໄຫຼໄປອີກ ໜ້ອຍໜຶ່ງ ແລະ ໄຫຼລົງສູ່ໜອງ ອານໄທ, ຈາກນັ້ນ ເຊື່ອມຕໍ່ທະເລ, ຜ່ານທ່າເຮືອ ກີຮ່າ.
ປື້ມ “ດ່ານາມທົງຈີ” ໄດ້ບັນທຶກວ່າ: “ຕານບ່າງເຕີນ, ຫ່າງຈາກເທດສະບານ ຮ່າດົງ ໄປທາງທິດໃຕ້ 52 ກິໂລແມັດ, ມີສຳນັກງານໃຫຍ່ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ອານເຕິນ, ໂດຍມີເຈົ້າໜ້າທີ່, ທະຫານປ້ອງກັນ ແລະ ສອບສວນຜູ້ຜ່ານໄປ…”.
ແລະຊື່ສະຖານທີ່ບ້ານຕານຍັງຕິດພັນກັບເຫດການປະຫວັດສາດທີ່ສຳຄັນຫຼາຍຢ່າງ. ປີ 1775, ພາຍຫຼັງການເສຍໄຊຢູ່ ກມເຊີນ, ກອງທັບຂອງ ຫງວຽນແຢ໋ກໄດ້ຖອຍຄືນ ແລະ ຖອນທະຫານທັງໝົດໄປບ້ານເຕິນ ເພື່ອສະກັດກັ້ນບໍ່ໃຫ້ກອງທັບຂອງນາຍພົນ ຮ່ວາງງູຟຸກ ກ້າວໜ້າ. ສະນັ້ນ ບ້ານຕານຈຶ່ງເປັນທີ່ໝັ້ນທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ.
ປຶ້ມ “ຮ່ວາງເລີງແທງຈີ້” ໄດ້ບັນທຶກວ່າ: “ທ່ານ ເຈີ່ນວັນກີ ມາຈາກ ທູຮວາ, ມີພື້ນຖານວັນນະຄະດີ, ເປັນນັກສືກສາທີ່ມີຊື່ສຽງຢູ່ ນາມຮ່າ… ປີ 1786, ບັກບິ່ງຫວູ ໄດ້ບຸກໂຈມຕີ ແລະ ຍຶດເອົາເມືອງ ຝູຊວນ, ໄດ້ສົ່ງຄົນໄປຊອກຫາ Ky ເພື່ອຖາມກ່ຽວກັບວຽກງານຂອງພາກເໜືອ ແລະ ພາກໃຕ້. ລາວຢູ່ໃນ "ຜ້າມ່ານ", ສົນທະນາທຸກຢ່າງກັບ Ky, ຢູ່ໃກ້ກັບ Ky ສະ ເໝີ, ບໍ່ຄ່ອຍປະຖິ້ມ" ...
ດັ່ງນັ້ນ: “ປະເທດຊາດ ແລະ ປະຊາຊົນຈະມີຄວາມຂອບອົກຂອບໃຈຕໍ່ບັນດາຜົນສຳເລັດຢ່າງເດັດດ່ຽວໜຽວແໜ້ນຢູ່ບ້ານຕານ” ແມ່ນຍ້ອນຄວາມສາມາດດ້ານຍຸດທະສາດຂອງທ່ານ Tran Van Ky ເມື່ອໄດ້ຢືນຂຶ້ນເພື່ອໄກ່ເກ່ຍລະຫວ່າງອ້າຍນ້ອງ ຫງວຽນເຕີນເຊີນ ເພື່ອຫຼີກເວັ້ນການແບ່ງແຍກພາຍໃນ ແລະ ພົ້ນຈາກສະພາບການນອງເລືອດ.
ໂດຍຖືບ້ານຕານເປັນເຂດແດນ: ຈາກກວາງຫງາຍໄປທາງທິດໃຕ້ຖືກປົກຄອງໂດຍ ຫງວຽນແທັງ; ຈາກ Thang Dien ໄປທາງພາກເຫນືອໄດ້ປົກຄອງໂດຍ Nguyen Hue. ບາງທີຍ້ອນເລື່ອງປະຫວັດສາດນີ້, ນັກດົນຕີ ເຈືອງກວາງລູ ໄດ້ຂຽນຢ່າງກ້າຫານວ່າ: ຈາກອານເຕີນເຖິງຊາຮຸຍງ, ລົມພັດແຮງ… ຖືກບໍ?
2. ອີກເລື່ອງໜຶ່ງ, ທ່ານ ຫວໍວັນແທ່ງ, ອະດີດຜູ້ອຳນວຍການຫໍພິພິທະພັນ ດ່າ ໜັງ ຈ່າມ ມື້ໜຶ່ງໄດ້ຖາມຂ້າພະເຈົ້າວ່າ, ຢູ່ Tam Ky, ຄົນເຮົາຍັງໃຊ້ຄຳວ່າ chu, ni, mi, mo, te, rang, rua…?
ຂ້ອຍຕອບວ່າແມ່ນ. ເບິ່ງຄືວ່າລາວຍັງຄົງບໍ່ເຊື່ອຖື… ຍ້ອນວ່າລາວໄດ້ໄປເຖິງເຂດເລິກເຊິ່ງຄື ກວາງຫງາຍ, ບິ່ງດິງ… ຫຼາຍເທື່ອແລ້ວກໍບໍ່ໄດ້ເຫັນຄຳເວົ້າດັ່ງກ່າວ. ແລະບາງທີລາວຍັງ “ເດົາ” ວ່າ Tam Ky ຕ້ອງເປັນຄືກັບເຂດເຫຼົ່ານັ້ນຢູ່ໃນຄວາມເລິກ.
ຂ້າພະເຈົ້າຕອບລາວຢ່າງວ່ອງໄວວ່າ, ປະຊາຊົນ ນູຍແທງ (ກວາງນາມ) ໃຊ້ຄຳເວົ້າ ແລະ ສຳນຽງຄືກັບຊາວບິ່ງເຊີນ (ກວາງນາມ).
ຂ້າພະເຈົ້າມີຄໍາແນະນໍາສໍາລັບທ່ານ: ຄໍາສັບຕ່າງໆແລະສໍານຽງໃນພາກພື້ນມັກຈະມີຜົນກະທົບເຊັ່ນດຽວກັນກັບກອງທັບທີ່ຕັ້ງຢູ່ເປັນເວລາດົນນານໃນພາກພື້ນຫຼືປະເທດນັ້ນ. ຕົວຢ່າງຄື, ກອງທັບສູນກາງຂອງຈັກກະພັດ ຫງວຽນແຢ໊ກ ໄດ້ຕັ້ງທັບຢູ່ຝັ່ງທິດໃຕ້ຂອງແມ່ນ້ຳ Ban Tan, ແລະ ກອງທັບ ບັກບິ່ງເຟືອງ ຫງວຽນເຫ້ວ ໄດ້ໄປປະຈຳການຢູ່ຝັ່ງເໜືອແມ່ນ້ຳ Ban Tan. ເມື່ອເວລາຜ່ານໄປ, ສະພາບອາກາດແລະດິນຟ້າອາກາດຂອງຝ່າຍໃດຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສໍານຽງຂອງປະຊາຊົນໃນແຕ່ລະດ້ານ (?).
ສາດສະດາຈານ Tran Quoc Vuong ເຄີຍໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ທິດເໜືອມີວັດທະນະທຳຖ້ຳ ຫຼື ວັດທະນະທຳຮ່ອມພູ. Binh Tri Thien ແມ່ນບ່ອນທີ່ສຸດຂອງວັດທະນະທຳຖ້ຳນັ້ນ. ແຕ່ເຂດພາກກາງ ແລະ ບິ່ງທ່ຽນ ແມ່ນຈຸດເດັ່ນຂອງວັດທະນະທຳພູດຊາຍ (ໜອງຊາຍທີ່ຕັ້ງຢູ່ແຄມຝັ່ງບູຮານ, ເທິງແມ່ນໜອງນ້ຳຈືດ, ຈາກ ກວ໋າຍເຈື່ອງ - ກວ໋າຍເຫວີຍ ຂອງແຂວງ ເງ້ອານ ຜ່ານບ໋າເກ, ບ໋າເຕີ໋ ເຖິງ ບ່າວດູ ຂອງກວາງນາມ).
ເຂດພາກໃຕ້ພາກກາງ ກວາງນາມ (ກວາງນາມ, ກວາງຫງາຍ) ແມ່ນບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງວັດທະນະທຳ Sa Huynh ທີ່ແທ້ຈິງ. ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ເຂດພາກກາງແມ່ນຕິດພັນກັບເນີນພູ, ມີຄຸນລັກສະນະຂອງເຂດທົ່ງພຽງກາງ, ມັນຍັງສະທ້ອນເຖິງຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງປ່າດົງດິບເຂດຮ້ອນທີ່ມີຄວາມຊຸ່ມຊື່ນ, ມີຕົ້ນໄມ້ເຕີບໃຫຍ່ເປັນແຖວທີ່ບໍ່ສະຫມໍ່າສະເຫມີ.
ເມື່ອອ່ານປຶ້ມ “500 ປີຄືແນວນັ້ນ”, ສາດສະດາຈານ ເຈີ່ນກວກເວືອງ “ເຫັນດີ” ກັບຜູ້ຂຽນ ໂຮ່ຈີ໋ງຕູ໋ ກ່ຽວກັບສຳນຽງ ກວາງນາມ ແລະ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ສຳນຽງແມ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ມົ້ງ ເວົ້າພາສາຫວຽດນາມ, ສຳນຽງນັ້ນໄດ້ຖ່າຍທອດໃຫ້ລູກຫຼານກາຍເປັນສຳນຽງກວາງນາມໃນປະຈຸບັນ”.
ແລະຜູ້ອ່ານຫຼາຍຄົນ “ເຫັນດີ” ກັບຜູ້ຂຽນວ່າ ເປັນເວລາ 500 ປີ (ແຕ່ປີ 1306 – 1802 ເມື່ອ ຈີ່ລອງ ຂຶ້ນຄອງບັນລັງ), ຊົນເຜົ່າ ຈາມ - ອະດີດເຈົ້າຂອງດິນແດນແຫ່ງນີ້ ໄດ້ຢູ່ຮ່ວມກັນ, ແຕ່ງງານ, ມີລູກ, ມີສາຍເລືອດປະສົມໃນສາຍເລືອດຫວຽດນາມ.
ວ່າມັນຖືກຕ້ອງຫຼືບໍ່, ພວກເຮົາຄວນພະຍາຍາມໃຊ້ວິທີການພື້ນຖານຫຼືການວິເຄາະຢ່າງມີເຫດຜົນເພື່ອສະເຫນີຢ່າງກ້າຫານ 3 ຈຸດເວລາຕົ້ນຕໍ: 1306, 1402, 1471 - ເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນເວລາທີ່ມີ "ຄວາມຫມັ້ນຄົງຫຼາຍ", ການໄຫຼເຂົ້າຂອງຄົນທີ່ຍ້າຍໄປພາກໃຕ້.
ໃນປີ 1306, Che Man ໄດ້ສະເຫນີສອງ Chau O ແລະ Chau Ri ເປັນ dowry ແຕ່ງງານກັບ Princess Huyen Tran, ຊຶ່ງຫມາຍຄວາມວ່າມີການເຄື່ອນຍ້າຍຂະຫນາດໃຫຍ່ຈາກແຜ່ນດິນທາງໃຕ້ຂອງ Deo Ngang ໄປທາງທິດເຫນືອຂອງ Thu Bon (ກວາງນາມ).
ປີ 1402, ຈຳປາໄດ້ມອບດິນແດນສອງແຫ່ງຄື: ຈຽນດົງ ແລະ ໂຄລຸຍ ໃຫ້ແກ່ຊາວດ່າວຽດ. ຈາກທີ່ນີ້, ໂຮ່ຈີມິນໄດ້ສ້າງອະທິປະໄຕຜືນແຜ່ນດິນໃໝ່.
ປີ 1471, ເມື່ອເຈົ້າຊີວິດ ເລແທງຕຸ້ງ ໄດ້ອອກຖະແຫຼງການ ບິ່ງຈ້ຽນ, ດິນແດນ ກວາງນາມ ແມ່ນຂຶ້ນກັບ ດ່າວຫວຽດ ຕະຫຼອດໄປ ແລະ ການຍົກຍ້າຍຖິ່ນຖານສືບຕໍ່ຕິດຕາມກອງທັບຂອງກະສັດ ເລແທ່ງຕົງ ເຂົ້າໄປໃນດ່ານ ກູ່ມົງ (ບິ່ງດິງ).
ໄລຍະແຕ່ປີ 1602 – 1631 ແມ່ນໄລຍະອົບພະຍົບຢ່າງແຮງທີ່ສຸດ, ກໍ່ແມ່ນໄລຍະທີ່ເຈົ້າຊີວິດ ຫງວຽນຝູ໋ເຍີນ ບຸກໂຈມຕີ ແລະ ສ້າງກຳແພງ ເຈືອງດຶກ. ແຕ່ປີ 1631-1671, ປະກົດການເຄື່ອນຍ້າຍຖິ່ນຖານໄດ້ສິ້ນສຸດລົງຍ້ອນວ່າໃນໄລຍະນີ້, ໄຕງວຽນໄດ້ສູ້ຮົບຂ້າມແມ່ນ້ຳ Gianh ເປັນເຂດຊາຍແດນ...
ການທີ່ຊາວຫວຽດນາມເວົ້າພາສາດຽວກັນ, ອາໄສຢູ່ຮ່ວມກັບຊາວເຜົ່າຈຳ, ມີສາຍພົວພັນບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ, ເປັນຜົວເມຍ... ແມ່ນຄວາມຈິງ. ສິ່ງທັງຫມົດເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນມີຄວາມຈໍາເປັນທີ່ສຸດ, ເພາະວ່າພວກເຮົາຈະເຂົ້າໃຈຢ່າງຈະແຈ້ງຫຼາຍກວ່າວິທີການທີ່ເອີ້ນວ່າຕົວຕົນ, ບຸກຄະລິກ, ພາສາຂອງຊາວກວາງຕຸ້ງໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນ. ດິນແດນກວາງນາມຈະບໍ່ຄືກັບບ່ອນອື່ນຍ້ອນການເຊື່ອມໂຍງດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ອິດທິພົນຂອງພາກພື້ນ...
ທີ່ມາ: https://baoquangnam.vn/cau-chuyen-ranh-gioi-tho-ngoi-vung-mien-3157192.html
(0)