ເພື່ອຮັກສາຊື່ບ້ານຕະຫຼອດໄປ

ນັບແຕ່ສະໄໝບູຮານ, ບ້ານເກີດຂອງແຕ່ລະຄົນລ້ວນແຕ່ຖືຊື່ໝູ່ບ້ານຫຼືໝູ່ບ້ານໄປຕະຫລອດຊີວິດ. ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນການລະບຸຕົວຕົນ, ທີ່ຢູ່, ກ່ອງຈົດໝາຍເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງປະກອບດ້ວຍຄວາມຮັກຕໍ່ບ້ານເກີດເມືອງນອນ, ສະຖານທີ່ເກີດ ແລະ ເຕີບໃຫຍ່; ສະຖານທີ່ເພື່ອກັບຄືນສູ່ພາຍຫຼັງທີ່ໜີຈາກສົງຄາມ, ໄປເຮັດວຽກຢູ່ໄກ, ຫຼືແມ່ນແຕ່ເມື່ອຢູ່ໄກບ້ານ ແລະ ເຖົ້າແກ່ແລ້ວ, ເຂົາເຈົ້າກໍຍັງກັບຄືນບ້ານ... ສໍາລັບຫຼາຍຄົນແລ້ວ, ໝູ່ບ້ານແມ່ນສຳຄັນກວ່າສິ່ງອື່ນໃດໃນການເດີນທາງຂອງຊີວິດ.

ຊື່ບ້ານ ແລະຕົ້ນກຳເນີດທາງວັດທະນະທຳ ແລະສາສະໜາ

ໃນແຕ່ລະຄົນ, ບ້ານເກີດເມືອງນອນແມ່ນຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ສັກສິດແລະເລິກເຊິ່ງ, ບ່ອນທີ່ຄວາມຊົງຈໍາທັງຫມົດແລະຄວາມຊົງຈໍາໃນໄວເດັກ. ຊື່ຂອງໝູ່ບ້ານຫຼືໝູ່ບ້ານຍັງແມ່ນບ່ອນຮັກສາຄວາມຊົງຈຳທາງປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳ, ເອກະລັກຂອງທ້ອງຖິ່ນ, ທັງແມ່ນສາຍພົວພັນທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ປະຊາຊົນກັບບ້ານເກີດເມືອງນອນ. ຍ້ອນການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບການປະຫວັດສາດຂອງແຕ່ລະຍຸກສະໄໝ ແລະ ແຕ່ລະລະບອບ, ກົນໄກບໍລິຫານຕ້ອງໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງຄືນໃໝ່ຫຼາຍຄັ້ງ, ເຮັດໃຫ້ຫລາຍບ້ານ, ຕາແສງ, ຖະໜົນຫົນທາງ, ຄຸ້ມຄອງສູນເສຍຊື່ສຽງ.

ຫຼາຍບ້ານ, ເມືອງ, ຫວອດ ໄດ້ແຍກຕົວອອກ ແລະ ໂຮມເຂົ້າກັນຫຼາຍຄັ້ງ, ເສຍ ຫຼື ປ່ຽນຊື່, ແຕ່ຫຼາຍບ້ານຍັງຄົງຮັກສາຊື່ເກົ່າໄວ້ຕັ້ງແຕ່ສະໄໝທີ່ບັນພະບຸລຸດຂອງພວກເຮົາກໍ່ຕັ້ງປະເທດມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ. ບັນດາໝູ່ບ້ານບູຮານເຊັ່ນບິ່ງອານ, ເມືອງຕຸຍຟອງ; ຊວນອານ, ຊວນໂຮ້ຍ, ຊວນກວາງ, ຮ່ວາທ້ວນ... ເມືອງ ບັກບິ່ງ; ດຶກແທ່ງ, ດຶກຈ່າງ, ແລກດ່າວ... ຟານທຽດ ແລະຫຼາຍທ້ອງຖິ່ນຂອງແຂວງ. ໂດຍອີງຕາມອາຊີບຂອງຊາວບ້ານ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ຄວາມເຊື່ອຖືຂອງໝູ່ບ້ານລ້ວນແຕ່ມີລັກສະນະເປັນຂອງຕົນ. ເມື່ອປະຊາຊົນຢູ່ທີ່ນັ້ນມີອາຊີບເຮັດໄຮ່ເຮັດໄຮ່ເຮັດໄຮ່ເຮັດນາເປັນສ່ວນໃຫຍ່, ຄວາມເຊື່ອຖືຂອງໝູ່ບ້ານເຫຼົ່ານັ້ນມັກຈະມີບ້ານຊຸມຊົນ, ວັດວາອາຮາມ, ຫໍບູຊາຕ່າງໆຕິດພັນກັບພິທີການທີ່ເໝາະສົມ.

ບັນດາໝູ່ບ້ານບູຮານ (ຫຼືບັນດາໝູ່ບ້ານ) ທີ່ຊາວເມືອງເຮັດອາຊີບຢູ່ທະເລມັກຈະມີຄວາມເຊື່ອໃນການໄຫວ້ປາວານ ແລະ ມີລະບົບວັດວາອາຮາມ ແລະ ວັດວາອາຮາມທີ່ມີພິທີກຳທີ່ຕິດພັນກັບເວລາກຳນົດ. ບັນດາໝູ່ບ້ານແຄມຝັ່ງທະເລຈາກ ໄຕຟອງ, ບັກບິ່ງ, ຟານທິ໋, ລາຈີ, ແລະ ເລິກເຊິ່ງກວ່າໝູ່ແມ່ນໝູ່ບ້ານໃນເມືອງເກາະ ຝູ໋ກີ.

ຊາວເຜົ່າຈຳໃນສະໄໝບູຮານຍັງມີລະບົບຊື່ໝູ່ບ້ານທີ່ໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ເປັນເວລາຫຼາຍສະຕະວັດ, ເຊື່ອມໂຍງຢ່າງຈະແຈ້ງ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບວັດທະນະທຳຂອງໝູ່ບ້ານ ແລະ ຄວາມເຊື່ອຖືທາງສາສະໜາ. ຕົວຢ່າງຄື: ໝູ່ບ້ານລາກໄຕ (ປາເລກາວ), ຕູຍຕິງ (ປາເລຝຸມ), ບິ່ງດຶກ (ປາເລເກື່ອກ), ຕີງມີ (ປາເລການານ)… ແມ່ນໝູ່ບ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຈຳໃນສະໄໝບູຮານທີ່ມີສາດສະໜາພຸດ.

ໝູ່ບ້ານຄື: ບິ່ງມິງ (ປາເລອາຍ່າມ່າ), ບິ່ງແທ່ງ (ປາເລປານັດ), ບິ່ງຮ່ວາ (ປາເລດິກ), ກ່າວດຽນ (ປາເລກາກ), ເຈົາຮັນ (ປາເລ່ກາຮາ)… ແມ່ນໝູ່ບ້ານເກົ່າແກ່ຂອງຊາວເຜົ່າຈຳທີ່ມີສາສະໜາບານີ. ໃນເມື່ອກ່ອນ, ເມື່ອໄປເຮັດວຽກຢູ່ໝູ່ບ້ານຈາມ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຍິນຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ເວົ້າລົມກັນໂດຍນຳໃຊ້ຊື່ໝູ່ບ້ານເກົ່າເປັນພາສາຈາມແທນການໃຊ້ຊື່ໃໝ່. ປະຈຸບັນຍັງຄືເກົ່າ, ເພາະວ່າສຳລັບເຂົາເຈົ້າແລ້ວ, ຊື່ໝູ່ບ້ານເກົ່າແມ່ນຈື່ງ່າຍ ແລະ ເວົ້າງ່າຍໃນພາສາແມ່. ທຸກໆຄັ້ງທີ່ຊື່ບ້ານເກົ່າຖືກກ່າວເຖິງ, ຄືກັບວ່າເຫັນພໍ່, ແມ່, ພໍ່ເຖົ້າແມ່ເຖົ້າ ແລະ ບຸນເກົ່າແກ່ປະກົດຂຶ້ນ.

ເມື່ອຖາມຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ບາງຄົນວ່າ ເປັນຫຍັງຊື່ໝູ່ບ້ານຈຶ່ງເປັນພາສາຫວຽດ (ກິງ) ແລະ ເມື່ອຖືກສ້າງຂຶ້ນ, ຫຼາຍຄົນບໍ່ຮູ້ ຫຼື ຈື່. ບາງຄົນເຊື່ອວ່າ ໝູ່ບ້ານ ຈ່າມ ໄດ້ປ່ຽນຊື່ໄປພ້ອມໆກັນກັບຕະກູນ ໄດ້ປ່ຽນຊື່ໃນສະໄໝເຈົ້ານາຍ ຫງວຽນ ເພື່ອສ້າງຄວາມສະດວກໃນການຂຶ້ນທະບຽນທີ່ດິນ, ພາສີ ແລະ ອື່ນໆ. ແນວໃດກໍ່ຕາມ, ໃນພິທີແຫ່ສົບຜູ້ມີກຽດຂອງທັງສອງສາສະໜາໃນເວລາເຮັດພິທີກຳ, ສ່ວນຫຼາຍຈະຮ້ອງຊື່ໝູ່ບ້ານເກົ່າ ເພາະການຮ້ອງຊື່ໝູ່ບ້ານໃໝ່ ຢ້ານວ່າຜູ້ມີຄຸນງາມຄວາມດີຈະບໍ່ຮູ້. ສຳລັບຊາວເຜົ່າຈຳສ່ວນໜຶ່ງ, ຊື່ບ້ານໃໝ່ເກືອບມີຄຸນຄ່າພຽງແຕ່ໃນເອກະສານບໍລິຫານ, ເອກະສານອະສັງຫາລິມະຊັບ ຫຼືທີ່ຢູ່ ໄປສະນີ .

ວັງ-1.jpg — ບ້ານຊຸມຊົນຊວນອານ, ເມືອງຈ່າວເລີ, ເມືອງບັກບິ່ງ.

ຢ່າສູນເສຍຊື່ບ້ານຂອງເຈົ້າຫຼັງຈາກການລວມຕົວ

ປະຈຸບັນ, ຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນແຂວງມີແຜນແມ່ບົດຈັດຕັ້ງບັນດາຫົວໜ່ວຍບໍລິຫານຂັ້ນເມືອງ ແລະ ເມືອງ ໄລຍະ 2023 – 2025, ມີວິໄສທັດຮອດປີ 2030. ໄດ້ວາງນະໂຍບາຍສົມທົບກັບບັນດາຫົວໜ່ວຍບໍລິຫານຢູ່ບາງທ້ອງຖິ່ນຄື: ບັກບິ່ງ, ເມືອງຮຳທ້ວນ, ຮ່າຕິ້ງ ແລະ ນະຄອນ ຟານທິ໋, ເມືອງລາຈີ. ໃນດ້ານ ເສດຖະກິດ -ສັງຄົມ, ການລວມຕົວໝາຍເຖິງການເປີດພື້ນທີ່ພັດທະນາໃໝ່, ເໝາະສົມກັບຄວາມຕ້ອງການຕົວຈິງຂອງແຂວງ ແລະ ແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ. ການໂຮມເຂົ້າກັນຢູ່ບາງທ້ອງຖິ່ນພວມໄດ້ຮັບຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມຈາກປະຊາຊົນເທື່ອລະກ້າວ, ເຖິງວ່າຍັງມີຊື່ທີ່ກຳລັງຈະກັບຄືນສູ່ຄວາມຊົງຈຳເມື່ອລວມໝູ່ບ້ານ, ຄຸ້ມບ້ານ ແລະ ຕັ້ງຊື່ບ້ານ ແລະ ບ້ານໃໝ່.

ຈາກທັດສະນະວັດທະນະທໍາ, ການຈັດຕັ້ງອົງການບໍລິຫານຄືນໃຫມ່ແມ່ນນະໂຍບາຍທີ່ສໍາຄັນຂອງແຂວງໃນການປັບປຸງເຄື່ອງມື. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ການຕັ້ງຊື່ໝູ່ບ້ານ, ໝູ່ບ້ານ, ຖະໜົນຫົນທາງ, ຫວອດບໍ່ແມ່ນບັນຫາງ່າຍດາຍ; ເພາະວ່າຊື່ທີ່ຄຸ້ນເຄີຍຢູ່ໃນໃຈຂອງຄົນເຮົາຕັ້ງແຕ່ເກີດ, ບໍ່ແມ່ນແຕ່ຊື່ບໍລິຫານເທົ່ານັ້ນ. ມີຫຼາຍບ່ອນ, ຫຼັງຈາກການລວມຕົວກັນ, ໃໝ່, ແຂງ, ບັງຄັບ, ແລະຊື່ທີ່ບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍໄດ້ຖືກສ້າງຂື້ນ, ເຮັດໃຫ້ຄົນຮູ້ສຶກສັບສົນແລະແມ້ກະທັ້ງຄວາມອຸກອັ່ງ. ຍ້ອນວ່າໃນຄວາມໝາຍຂອງຊົນນະບົດ, ມີຮີດຄອງປະເພນີວັດທະນະທຳລຸ້ນຕ່າງໆໄດ້ຕົກຄ້າງໃນຊື່ຂອງຜືນແຜ່ນດິນ, ໝູ່ບ້ານ; ຮີດຄອງປະເພນີ, ນິໄສ, ພຶດຕິກຳ, ຈິດໃຈ, ຄວາມເຊື່ອຖືທາງສາສະໜາທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງປະຊາຊົນແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ. ຍາກທີ່ຈະຮັບເອົາຊື່ໃໝ່ທີ່ບໍ່ຕິດພັນກັບວັດທະນະທຳ, ຄວາມເຊື່ອຖືຂອງໝູ່ບ້ານເກົ່າຂອງຫຼາຍລຸ້ນຄົນ.

ເລື່ອງການລວມຕົວ ແລະ ການປ່ຽນຊື່ເມື່ອ 250 ປີກ່ອນ, ທ່ານ ຫຼີເຄີ້ສຽງ ໄດ້ຂຽນລົງໃນປຶ້ມ ຝູບຽນທາບລູ ປີ 1776, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເມື່ອເຈົ້າຊີວິດຫງວຽນຮັບເລືອກຕັ້ງຄົນເຂົ້າຮ່ວມຄະນະ ບັກຫາຍ, ນອກຈາກປະຊາຊົນຈາກຕາແສງ ອານວິງ ເທິງເກາະ ກູລາວເລ, ແຕ່ໄດ້ເອົາຄົນຈາກໝູ່ບ້ານ Tu Chinh, ລັດຖະບານ ບິ່ງທ້ວນ ຫຼື ຕາແສງ ກວາງບິ່ງ ( ກວາງບິ່ງ ). ປະຈຸບັນ, ສອງແຫ່ງນີ້ຍັງມີຊື່ບ້ານ ແລະ ເມືອງເດີມ. ສ່ວນໝູ່ບ້ານ Tu Chinh (Tu Chinh) ແຂວງ Binh Thuan, ຊື່ໝູ່ບ້ານບໍ່ສາມາດຊອກເຫັນຢູ່ໃນພາກສະໜາມ ຫຼື ໃນເອກະສານ, ເອກະສານ.

ໃນບົດຄວາມຂອງນັກຂ່າວ Phan Khoi ໄດ້ລົງພິມໃນໜັງສືພິມ Than Chung, Saigon, ສະບັບວັນທີ 94 (12 – 13/05/1929), ໄດ້ຂຽນວ່າ: ໝູ່ບ້ານຊາວເຜົ່າຈຳຊື່ວ່າ: ກວາງຮຸ່ງ ໃກ້ກັບທະເລ (ເມືອງ Tuy Phong) ມີອາຊີບຫາປາ, ແຕ່ອາຊີບນີ້ພວມຢູ່ໃນກຳມືຂອງຊາວອານນາມ. ສະນັ້ນ, ຖ້ານັບແຕ່ປີ ຟານຄວາຍ ຮອດປີ 1929, ໃນຕົວຈິງແລ້ວ, ມັນມີພຽງ 95 ປີເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ໝູ່ບ້ານຊາວເຜົ່າຈຳທີ່ມີອາຊີບຫາປາມາແຕ່ດົນນານໄດ້ສູນເສຍຊື່, ທີ່ຕັ້ງ ແລະ ອາຊີບ. ຂອບໃຈບົດຂຽນ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ວ່າ, ນີ້ແມ່ນໝູ່ບ້ານຊາວເຜົ່າຈຳແຫ່ງສຸດທ້າຍທີ່ຫາປາຢູ່ ບິ່ງທ້ວນ ແລະ ຢູ່ຫວຽດນາມ.

ໂດຍຫຍໍ້, ຊື່ຂອງໝູ່ບ້ານເກົ່າແມ່ນເຄື່ອງໝາຍປະຫວັດສາດຂອງຄົນລຸ້ນຫຼັງ, ແມ່ນຄວາມພາກພູມໃຈຂອງທຸກຄົນທີ່ເກີດ ແລະ ເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ທີ່ນັ້ນ, ແມ່ນການເຊື່ອມໂຍງລະຫວ່າງປະຈຸບັນກັບອະດີດ. ຊື່ໃໝ່ຕ້ອງມີຄວາມໝາຍເລິກເຊິ່ງ, ເປັນຄວາມພາກພູມໃຈຂອງປະຊາຊົນ, ມີຄວາມສາມາດໃນການເຊື່ອມອາລົມ, ຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີອັນດີງາມຂອງບັນພະບຸລຸດ, ສ້າງແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ແກ່ປະຊາຄົມ, ໃຫ້ແກ່ຄົນລຸ້ນຫຼັງ.

ທີ່ມາ