ການແກ້ໄຂເພື່ອສະຫນັບສະຫນູນແມ່ຍິງຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍແລະເດັກນ້ອຍໃນການເຂົ້າເຖິງພາສາ Ra-Glai ຈາກໂຮງຮຽນ

ດຣ ຟ້າມວັນລວນ, ມະຫາວິທະຍາໄລວັດທະນະທຳນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ນັກຂ່າວໜັງສືພິມແມ່ຍິງຫວຽດນາມ ກ່ຽວກັບບັນດາວິທີແກ້ໄຂເພື່ອໜູນຊ່ວຍການປຸກລະດົມແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍບັນດາເຜົ່າຢູ່ພາກໃຕ້ໃຫ້ເຂົ້າເຖິງພາສາ ຣາ-ກໄລ ຈາກໂຮງຮຽນ.

Báo Phụ nữ Việt Nam•26/08/2025

Giải pháp hỗ trợ phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số tiếp cận tiếng Ra-Glai từ nhà trường- Ảnh 1. — ດຣ ຟ້າມວັນລວນ, ມະຫາວິທະຍາໄລວັດທະນະທຳນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ

- ທ່ານໝໍຮູ້ໄດ້ບໍວ່າ ເປັນຫຍັງການນຳເອົາພາສາລາ-ກລາຍເຂົ້າໃນການຮຽນ-ການສອນ ຈຶ່ງຖືວ່າເປັນການແກ້ໄຂບັນຫາອັນຮີບດ່ວນ ເພື່ອສະໜັບສະໜູນແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍຊົນເຜົ່າ ໂດຍສະເພາະຊາວເຜົ່າຣາລາຍ?

ພາສາແມ່ນເຄື່ອງມືພື້ນຖານທີ່ສຸດຂອງການຄິດ ແລະ ສື່ສານ, ແລະ ເປັນເສົາຄ້ຳທີ່ປະກອບເປັນເອກະລັກວັດທະນະທຳຂອງແຕ່ລະຊຸມຊົນ. ສຳລັບຊາວເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ, ການເວົ້າແລະການຂຽນບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນວິທີສື່ສານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນກຸນແຈໃນການຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈ ແລະ ວັດທະນະທຳ.

ຊາວເຜົ່າ ຣາລາຍ ດຳລົງຊີວິດຕົ້ນຕໍຢູ່ແຂວງ ນິງທ້ວນ , ບິ່ງທ້ວນ, ແຄ໋ງຮ່ວາ, ລຳດົງ (ເກົ່າ)... ດ້ວຍຈຳນວນພົນລະເມືອງກວ່າ 146.000 ຄົນ. ນີ້ແມ່ນປະຊາຄົມທີ່ມີສະຖາບັນການເມືອງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ໄດ້ປະກອບສ່ວນອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ແລະ ສຳຄັນເຂົ້າໃນຂະບວນການປະຫວັດສາດແຫ່ງການຕໍ່ສູ້ກໍ່ສ້າງ ແລະ ປ້ອງກັນປະເທດ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຊາວເຜົ່າ ຣາລາຍ ຍັງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ , ໃນນັ້ນແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍແມ່ນກຸ່ມຄົນທີ່ດ້ອຍໂອກາດທີ່ສຸດ.

ຜ່ານການສຳຫຼວດ, ພວກເຮົາພົບເຫັນວ່າ ສາເຫດທີ່ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງ Raglai ຫຼາຍກວ່າ 75% “ຖືກປະຖິ້ມ” ແມ່ນຍ້ອນການເຂົ້າເຖິງການສຶກສາທົ່ວໄປທີ່ຈຳກັດ, ເຊິ່ງເປັນອຸປະສັກໃຫຍ່ທີ່ສຸດແມ່ນພາສາ.

ນັກຮຽນ Raglai ມັກຈະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການດູດຊຶມຄວາມຮູ້ເປັນພາສາຫວຽດນາມ, ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາເລີກໂຮງຮຽນ ແລະ ບໍ່ສາມາດຮຽນຈົບມັດທະຍົມປາຍໄດ້.

ສະນັ້ນ, ການນໍາພາສາລາກລາຍເຂົ້າໃນການສິດສອນໃນໂຮງຮຽນຕາມແຜນງານການສຶກສາທົ່ວໄປ ປະຈຳປີ 2018 ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນກິດຈະກຳທີ່ແນໃສ່ການອະນຸລັກວັດທະນະທໍາເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງເປັນການແກ້ໄຂບັນຫາພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍຊາວລາກລາຍ ໄດ້ມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງຄວາມຮູ້, ປັບປຸງສະຕິປັນຍາ ແລະ ຢັ້ງຢືນຖານະໃນສັງຄົມ.

ນີ້ແມ່ນວິທີການທີ່ມີມະນຸດສະທຳ, ຍືນຍົງ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນກວ່າມາດຕະການສະໜັບສະໜູນດ້ານເສດຖະກິດ.

Giải pháp hỗ trợ phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số tiếp cận tiếng Ra-Glai từ nhà trường- Ảnh 2. — ນັກສິລະປິນສອນຊາວໜຸ່ມຊາວເຜົ່າ ຣາລາຍ ໃຫ້ຮູ້ວິທີຫຼິ້ນເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງ. ຮູບພາບ: NP

- ໃນຄວາມຄິດເຫັນຂອງທ່ານ, ປະຈຸບັນນີ້ ການຮຽນ-ການສອນພາສາຊົນເຜົ່າເປັນແນວໃດ ແລະ ເປັນຫຍັງພາສາລາກລາຍຈຶ່ງບໍ່ຖືກບັນຈຸເຂົ້າໃນຫຼັກສູດທາງການ?

ປະຈຸບັນ, ໃນຈຳນວນ 53 ພາສາຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍຢູ່ຫວຽດນາມ, ມີພຽງ 8 ເຜົ່າເທົ່ານັ້ນທີ່ມີພາສາເວົ້າ ແລະ ພາສາຂຽນຂອງເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບການສອນຢ່າງເປັນທາງການໃນໂຄງການສຶກສາທົ່ວໄປ, ໃນນັ້ນມີ: ບານາ, ຈາມ, ອີເດ, ຂະແມ, ຈາຍ, ມນົງ, ມົງ ແລະ ໄທ. ແຕ່ຫນ້າເສຍດາຍ, ພາສາ Ra-Glai ຍັງບໍ່ໄດ້ລວມຢູ່ໃນບັນຊີລາຍຊື່ນີ້.

ຢູ່ແຂວງ ນິງທ້ວນ - ປະຈຸບັນ, ໝູ່ຄະນະຂອງພວກເຮົາ ໄດ້ທົດລອງສອນພາສາລາກລາຍ ໃຫ້ແກ່ນັກຮຽນຊັ້ນປະຖົມ ແລະ ມັດທະຍົມ, ດ້ວຍປຶ້ມແບບຮຽນ ແລະ ອຸປະກອນການສອນເບື້ອງຕົ້ນ. ຄູອາຈານ Raglai ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມເພື່ອສອນໂດຍກົງ.

ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ກິດຈະກໍານີ້ແມ່ນຢູ່ໃນຂັ້ນທົດລອງເທົ່ານັ້ນ, ບໍ່ມີພື້ນຖານທາງດ້ານກົດໝາຍ ແລະ ໂຄງການຢ່າງເປັນທາງການຈາກກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກີລາ.

ມີຫຼາຍເຫດຜົນ: ທໍາອິດ , ຄວາມແຕກຕ່າງຂອງພາສາໃນຊຸມຊົນ Ra-Glai ເຮັດໃຫ້ການລວມຕົວຂອງພາສາມາດຕະຖານຂັດແຍ້ງ; ອັນທີສອງ , ການຂາດຄູສອນ, ອຸປະກອນການສອນ ແລະ ສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກ; ອັນທີສາມ , ຂາດການລົງທຶນທີ່ເໝາະສົມໃນການຄົ້ນຄ້ວາແລະເກັບກຳວັດທະນະທຳ Ra-Glai.

Giải pháp hỗ trợ phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số tiếp cận tiếng Ra-Glai từ nhà trường- Ảnh 3. — ຊາວຫນຸ່ມ Raglai. ພາບ: ແທງດາດ

ສິ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ເຮັດໃຫ້ຊັບສິນດ້ານວັດທະນະທຳ, ນັບແຕ່ນິທານພື້ນເມືອງ, ບົດເພງ, ບົດເພງພື້ນເມືອງມາຮອດປະເພນີຮີດຄອງປະເພນີໄດ້ສູນເສຍໄປເທື່ອລະກ້າວ. ແມ່ຍິງແລະເດັກນ້ອຍ Raglai, ຜູ້ທີ່ດ້ອຍໂອກາດແລ້ວ, ມີການເຂົ້າເຖິງມໍລະດົກທາງວິນຍານຂອງປະຊາຊົນຂອງຕົນເອງຫນ້ອຍລົງ.

- ທ່ານປະເມີນຜົນກະທົບຂອງສັງຄົມແນວໃດຖ້າ Raglai ຖືກສອນຢູ່ໃນໂຮງຮຽນຢ່າງເປັນທາງການ?

ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າຜົນກະທົບຈະເລິກເຊິ່ງໂດຍສະເພາະແມ່ນໃນສາມດ້ານ: ການສຶກສາ, ວັດທະນະທໍາແລະສັງຄົມ.

ກ່ອນອື່ນ ໝົດ, ໃນດ້ານການສຶກສາ, ເດັກນ້ອຍ Raglai ຈະມີໂອກາດໄດ້ຮຽນພາສາແມ່ຂອງພວກເຂົາ, ດ້ວຍວິທີນີ້, ຫຼຸດຜ່ອນອຸປະສັກໃນການຫາຄວາມຮູ້, ເພີ່ມອັດຕາການເກັບແລະຈົບການສຶກສາທົ່ວໄປ. ເມື່ອເດັກຍິງ Raglai ໄດ້ເຂົ້າເຖິງຄວາມຮູ້ທີ່ພຽງພໍ, ພວກເຂົາຈະມີໂອກາດທີ່ຈະລຸກຂຶ້ນແລະຫນີຈາກວົງຈອນອັນໂຫດຮ້າຍຂອງຄວາມທຸກຍາກແລະຄວາມລ້າຫລັງ.

ທາງດ້ານວັດທະນະທໍາ, ການສອນພາສາ Raglai ແມ່ນວິທີທີ່ມີປະສິດທິພາບທີ່ສຸດໃນການຮັກສາຊັບສົມບັດວັດທະນະທໍາປາກເປົ່າແລະຄຸນຄ່າທີ່ບໍ່ມີຕົວຕົນຂອງປະຊາຊົນ Raglai. ພາສາດັ່ງກ່າວບໍ່ພຽງແຕ່ຮັກສາອະພິປາຍ, ບົດເພງພື້ນເມືອງ, ນິທານເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງສະທ້ອນເຖິງປັດຊະຍາຂອງຊີວິດ, ທັດສະນະກ່ຽວກັບຊີວິດ, ຄວາມງາມທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງຊຸມຊົນພື້ນເມືອງ.

ໃນດ້ານສັງຄົມ, ນີ້ແມ່ນ "ພະລັງງານອ່ອນ" ທີ່ຊ່ວຍປັບປຸງສະຖານະພາບຂອງແມ່ຍິງແລະເດັກຍິງໃນຊຸມຊົນ. ເມື່ອໄດ້ຮັບການສຶກສາເປັນພາສາແມ່, ເຂົາເຈົ້າບໍ່ພຽງແຕ່ມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນໃນການສື່ສານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີເງື່ອນໄຂເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານສັງຄົມ, ເສດຖະກິດ ແລະ ການເມືອງບົນພື້ນຖານສະເໝີພາບກວ່າອີກ.

ນີ້ກໍ່ແມ່ນເປົ້າໝາຍມະນຸດສະທຳທີ່ໂຄງການ 8 ໜູນຊ່ວຍແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍບັນດາເຜົ່າພວມມຸ່ງໄປເຖິງ.

ໃນຄໍາສັບຕ່າງໆອື່ນໆ, ການນໍາເອົາພາສາ Raglai ເຂົ້າໄປໃນໂຮງຮຽນຫມາຍຄວາມວ່າໃຫ້ແມ່ຍິງແລະເດັກນ້ອຍ Raglai ເປັນເຄື່ອງມືເພື່ອຢືນຢັນຕົນເອງ, ແທນທີ່ຈະເປັນພຽງແຕ່ຜູ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຂອງນະໂຍບາຍ.

Giải pháp hỗ trợ phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số tiếp cận tiếng Ra-Glai từ nhà trường- Ảnh 4. — ຊາວເຜົ່າ ຣາລາຍມັກຈັດພິທີສະເຫຼີມສະຫຼອງພາຍຫຼັງລະດູເກັບກ່ຽວ.

- ໃນຄວາມຄິດເຫັນຂອງເຈົ້າ, ຂັ້ນຕອນສະເພາະໃດແດ່ທີ່ຈໍາເປັນເພື່ອຮັບຮູ້ການລວມເອົາພາສາ Raglai ໃນໂຄງການການສຶກສາທົ່ວໄປ 2018?

ນີ້ແມ່ນວຽກງານຍາວນານທີ່ຕ້ອງໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງເປັນລະບົບ ແລະ ເປັນລະບົບ. ຂ້າພະເຈົ້າຢາກສະເຫນີຂັ້ນຕອນທີ່ສໍາຄັນດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:

1. ການສຳຫຼວດ ແລະ ປະເມີນສະຖານະການປັດຈຸບັນ: ຕ້ອງໄດ້ຄົ້ນຄວ້າຢ່າງຮອບດ້ານໃນການຮຽນ-ການສອນຂອງພາສາລາກລາຍໃນເມືອງນິງທ້ວນ (ເກົ່າ), ເນັ້ນໜັກເຖິງແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍ. ຜົນໄດ້ຮັບການສໍາຫຼວດຈະເປັນພື້ນຖານວິທະຍາສາດສໍາລັບການວາງແຜນນະໂຍບາຍການສຶກສາ - ລວມທັງພາສາ Raglai ໃນໂຄງການການສຶກສາທົ່ວໄປ 2018.

2. ການສ້າງຕົວໜັງສືມາດຕະຖານ ແລະ ພາສາເອກະພາບ: ເນື່ອງຈາກພາສາລາກລາຍມີຫຼາຍພາສາ, ຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ສ້າງຕັ້ງສະພາວິຊາຊີບເພື່ອຄັດເລືອກ ແລະ ສ້າງຕົວໜັງສືມາດຕະຖານ ແລະ ພາສາ, ຮັບປະກັນຄວາມເປັນຕົວແທນ ແລະ ຄວາມສະດວກໃນການຮຽນໃນໂຮງຮຽນ.

3. ການຝຶກອົບຮົມພະນັກງານການສອນ: ມະຫາວິທະຍາໄລກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ນະຄອນ HCM ສາຂາແຂວງ ນິງທ້ວນ ມີປະສົບການໃນການຝຶກອົບຮົມຄູສອນພາສາ Ra-Glai. ອັນນີ້ຈະເປັນກຳລັງຫຼັກໃນການຂະຫຍາຍຂະໜາດ ແລະ ຮັບປະກັນຄຸນນະພາບການສອນ.

4. ສັງລວມຫຼັກສູດ ແລະ ປຶ້ມແບບຮຽນ: ຕ້ອງໄດ້ຄັດເລືອກເອົາບັນດາບົດຟ້ອນ, ນິທານພື້ນເມືອງ, ບົດເພງພື້ນເມືອງຂອງເຜົ່າກຶມມຸ ເພື່ອປະກອບເຂົ້າໃນເນື້ອໃນການຮຽນການສອນ ທັງເພື່ອການສຶກສາ ແລະ ປະກອບສ່ວນອະນຸລັກຮັກສາມໍລະດົກ ແລະ ເອກະລັກວັດທະນະທຳ.

5. ການລະດົມແຫຼ່ງທຶນຈາກໂຄງການ 8 ແລະ ຊຸມຊົນ: ການນໍາເອົາພາສາລາກລາຍເຂົ້າໃນໂຮງຮຽນບໍ່ສາມາດອີງໃສ່ງົບປະມານຂອງລັດແຕ່ພຽງຜູ້ດຽວ, ແຕ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການປະສານງານຂອງອົງການຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມ, ວິຊາການ, ຊຸມຊົນ Raglai ແລະໂຄງການພັດທະນາແບບຍືນຍົງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ.

ນອກຈາກນັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າສາມາດສົມທົບການສອນພາສາ Raglai ກັບການພັດທະນາການທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທໍາຊຸມຊົນ, ເຮັດໃຫ້ການຮຽນພາສາເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງຂະບວນການອະນຸລັກແລະສົ່ງເສີມເອກະລັກ Raglai.

ນີ້ຈະແມ່ນທິດທາງແບບຍືນຍົງ, ທັງແກ້ໄຂບັນຫາການສຶກສາ, ອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ, ເປີດກວ້າງຊີວິດການເປັນຢູ່ໃໝ່ໃຫ້ແກ່ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງ Ra-Glai ຢູ່ແຂວງ Khanh Hoa ໃນປະຈຸບັນ.

ຂອບໃຈຫຼາຍໆ!

ທີ່ມາ: https://phunuvietnam.vn/giai-phap-ho-tro-phu-nu-va-tre-em-dan-toc-thieu-so-tiep-can-tieng-ra-glai-tu-nha-truong-20250826121955499.htm