UNESCO ຈາລຶກບົດເພງຮວ່າງວັນຂອງນັກດົນຕີ: ດົນຕີຫວຽດນາມ ເຂົ້າເປັນມໍລະດົກໂລກ

ເປັນຄັ້ງທຳອິດ, ຊຸດສະສົມດົນຕີຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກ UNESCO ເປັນມໍລະດົກເອກະສານໂລກ. ແມ່ນລາຍການສະສົມຂອງນັກດົນຕີຮວ່າງວັນທີ່ມີເຖິງ 700 ກວ່າຜົນງານ, ແຕ່ປີ 1951 – 2010. ຊຸດສະສົມໄດ້ປະກອບສ່ວນສ້າງຂີດໝາຍປະຫວັດສາດດົນຕີຫວຽດນາມ ໃນແຜນທີ່ວັດທະນະທຳໂລກ. ໜັງສືພິມ SGGP ໄດ້ມີການໂອ້ລົມສົນທະນາກັບທ່ານດຣ ເລອີ້ລິງ, ລູກສາວຂອງນັກດົນຕີ ຮ່ວາງວັນ, ກ່ຽວກັບຊຸດດົນຕີພິເສດນີ້.

Báo Sài Gòn Giải phóng•17/08/2025

ນັກດົນຕີຮວ່າງວັນ

ນັກຂ່າວ: ຊຸດສະສົມ ດົນຕີ ຂອງນັກດົນຕີ ຮວ່າງວັນ ແມ່ນຊັບສົມບັດອັນລ້ຳຄ່າ, ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງໄລຍະທີ່ສັບສົນໃນປະຫວັດສາດດົນຕີຫວຽດນາມ. ທ່ານສາມາດແບ່ງປັນກ່ຽວກັບຂະບວນການເກັບກໍາແລະເກັບຮັກສາເອກະສານເຫຼົ່ານີ້?

* ດຣ. ເລ ຢິ່ງ : ນັບ ຕັ້ງ ແຕ່ ປະ ມານ 2000, ໃນ ເວ ລາ ທີ່ ພວກ ເຮົາ ໄດ້ ຮັບ ຮູ້ ຄວາມ ສ່ຽງ ຂອງ ການ ສູນ ເສຍ ມໍ ລະ ດົກ ດົນ ຕີ ທີ່ ມີ ຄ່າ ຂອງ ພໍ່ ຂອງ ພວກ ເຮົາ, ຄອບ ຄົວ ຂອງ ຂ້າ ພະ ເຈົ້າ ໄດ້ ເລີ່ມ ຕົ້ນ ວຽກ ງານ ການ ເກັບ ກໍາ. ພວກເຮົາເປີດແຕ່ລະ carton, ຫັນແຕ່ລະຫນ້າຂອງເຈ້ຍ stained folded ສອງຫຼືສາມເທື່ອເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຮັບການສູນເສຍໃນຫນັງສື; ເອີ້ນວ່າ, ຂຽນຂໍ້ຄວາມ, ຂຽນຈົດຫມາຍເຖິງອົງການແລະແຟນ; ຂໍໃຫ້ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງຈາກຊີວະປະຫວັດຫຍໍ້ຂອງຕົນເຖິງການສຳພາດນັກຂ່າວ, ບັນທຶກເລື່ອງລາວແລະຄວາມຊົງຈຳຂອງຍາດຕິພີ່ນ້ອງ, ໝູ່ເພື່ອນ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ, ນັກຂ່າວ, ເພື່ອນນັກດົນຕີ; ເກັບກໍາບົດຄວາມ, ປຶ້ມທີ່ພິມອອກ, ເທບ, ແຜ່ນ, ໄຟລ໌ອ່ອນຢູ່ໃນຫ້ອງສະຫມຸດ, ຮວບຮວມຂອງການບັນທຶກ, ແລະເທບວິດີໂອຂອງການສົນທະນາແລະການສໍາພາດ. ການຊອກຫາເອກະສານໃໝ່ເປັນພຽງສ່ວນໜຶ່ງເທົ່ານັ້ນ, ນັກປະພັນ Le Phi Phi, ນ້ອງຊາຍຂອງຂ້ອຍ, ໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງເຂົ້າໃນການແກ້ໄຂ, ປຽບທຽບໜັງສືໃບລານ, ຕົວເລກ ແລະ ການຟື້ນຟູວຽກງານ, ແມ່ນແຕ່ການຟື້ນຟູຜົນງານທີ່ສູນຫາຍໂດຍການບັນທຶກຄືນຈາກບັນທຶກເກົ່າ.

ພວກເຮົາຂໍຂອບໃຈເປັນຢ່າງຍິ່ງຕໍ່ເພື່ອນຂອງພໍ່ ແລະຜູ້ຮັກດົນຕີທີ່ໄດ້ບໍລິຈາກເອກະສານອັນລ້ຳຄ່າ, ດົນຕີ, ໜັງສືໃບລານ, ປຶ້ມ... ທີ່ເກັບຮັກສາໄວ້ເປັນເວລາຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງສັດຕະວັດ ແລະ ສົ່ງໄຟລ໌ສຽງທີ່ພວກເຮົາຄິດວ່າຈະບໍ່ມີອີກແລ້ວ... ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ການສະສົມດັ່ງກ່າວກາຍເປັນຊັບສົມບັດອັນລ້ຳຄ່າໃນທຸກມື້ນີ້. ແລະ, ພວກເຮົາສືບຕໍ່ຄົ້ນຫາແລະຟື້ນຟູເພື່ອສົ່ງເສີມຄຸນຄ່າຂອງການເກັບກໍາໃນອະນາຄົດ.

ນັກດົນຕີ ຮວ່າງວັນ ຊື່ວ່າ ເລວັນງໍ, ເກີດເມື່ອວັນທີ 24 ກໍລະກົດ 1930, ເສຍຊີວິດໃນວັນທີ 4 ກຸມພາ 2018, ມີອາຊີບແຕ່ງເພງທີ່ອຸດົມສົມບູນດ້ວຍຫຼາຍປະເພດ, ພິເສດແມ່ນເພງ: ເພງກໍ່ສ້າງ, ເພງບັ້ງໄຟ, ທະຫານຄົນນັ້ນ, ບ້ານເກີດຂອງຂ້ອຍ ກວາງບິ່ງ , ຂ້ອຍແມ່ນຄົນບໍ່ແຮ່, ຂັບຮ້ອງຕາມພູດອຍ ແລະ ປ່າປູກເຂົ້າ 4 ແຫ່ງ, ວັນນີ້... ໃນນັ້ນ, ເພງແທງດົງໂຕກວກ (1960) ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາບົດເພງບົດກະວີທຳອິດຢູ່ຫວຽດນາມ.

ໃນຈໍານວນຫຼາຍກວ່າ 700 ວຽກງານ, ພາກສ່ວນໃດທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດ?

* ມີເອກະສານອັນລ້ຳຄ່າຫຼາຍສະບັບ, ແຕ່ບັນດາເອກະສານທີ່ພົ້ນເດັ່ນລວມມີ: ໜັງສືໃບລານລາຍມືຂອງຄວາມຊົງຈຳ (ບົດຂອງບົດຟ້ອນ ຕຸ໋ນກວກຕາ) ທີ່ຂຽນໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1960, ພ້ອມກັບບົດບັນທຶກທີ່ໄດ້ຮັບການຟື້ນຟູຄືນມາຈາກບັນທຶກສຽງປີ 1976 ທີ່ຍັງນຳໃຊ້ຢ່າງແຜ່ຫຼາຍຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້; ຊຸດສະສົມດົນຕີ ໂຮ່ແກ້ວປາວ ທີ່ໄດ້ຮັບລາງວັນທີ 1 ຢູ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ວັດທະນະທຳແຫ່ງຊາດຄັ້ງທຳອິດເມື່ອປີ 1955, ເປັນວຽກງານສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງໄລຍະການປະພັນກ່ອນນັກດົນຕີ ຮ່ວາງວັນໄປຮ່ຳຮຽນຢູ່ຕ່າງປະເທດ; ບົດບັນທຶກຄັ້ງທຳອິດ (1959-1960) ແລະ ໜັງສືໃບລານຂອງບົດກະວີ ແທງດົງ ໂຕກວກ ພ້ອມກັບເອກະສານລາຍການພາກກາງປີ 1961; ຄະແນນຂອງນັກເຕັ້ນລຳ Chi Su ທີ່ໄດ້ຮັບລາງວັນ ໂຮ່ຈີມິນ , ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາບະເລລຳທຳອິດຂອງຫວຽດນາມ... ນອກນັ້ນ, ຍັງມີບົດເພງຄວາມຮັກທີ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ພິມເຜີຍແຜ່ປະມານ 100 ເພງ, ບົດປະພັນດົນຕີ, ປຶ້ມບັນທຶກການປະພັນ ແລະ ໜັງສືໃບລານ.

ຄອບຄົວປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກອັນໃດໃນຂະບວນການສະເໜີຊື່, ໂດຍສະເພາະແມ່ນບັນລຸມາດຖານຂອງ UNESCO?

* ອົງການ UNESCO ມີຫຼາຍມາດຖານໃນການພິຈາລະນາວຽກງານເພື່ອເຂົ້າບັນຊີລາຍຊື່ເປັນມໍລະດົກສາລະຄະດີໂລກ. ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວ, ການເກັບກໍາອົງປະກອບຂອງພໍ່ຂອງຂ້ອຍກົງກັບເງື່ອນໄຂເກືອບທັງຫມົດ. ສິ່ງທ້າທາຍອັນໃຫຍ່ຫຼວງແມ່ນການພິສູດອິດທິພົນຂອງວຽກງານໃນເວທີສາກົນ. ໄລຍະເວລາທີ່ພໍ່ແຕ່ງ ແລະ ພິມເຜີຍແຜ່ຜົນງານຂອງລາວສ່ວນຫຼາຍແມ່ນໃນສະໄໝສົງຄາມ, ພ້ອມກັບສະພາບພູມສາດການເມືອງທີ່ສັບສົນໃນສະໄໝນັ້ນ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ການປະພັນຂອງພໍ່ແມ່ນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການສ້າງສຽງດັງໃນເວທີສາກົນ. ນັ້ນກໍ່ແມ່ນສິ່ງກີດຂວາງທົ່ວໄປຂອງນັກສິລະປິນ, ພິເສດແມ່ນໃນຂົງເຂດດົນຕີ. ໂດຍການປະຕິບັດຕາມເງື່ອນໄຂນີ້, ພວກເຮົາຫວັງວ່າການປະກອບຂອງນັກສິລະປິນອື່ນໆໃນຍຸກດຽວກັນຈະໄດ້ຮັບກຽດໃນໂລກໃນໄວໆນີ້.

ໃນອະນາຄົດ, ຄອບຄົວມີແຜນການ ແລະຂ່າວສານອັນໃດເພື່ອເຜີຍແຜ່ມູນຄ່າມໍລະດົກນີ້ໃຫ້ແກ່ຊຸມຊົນ?

* ປາດຖະໜາຢາກເຜີຍແຜ່ຄຸນຄ່າມໍລະດົກດົນຕີ ຮ່ວາງວັນໃຫ້ທຸກຄົນ, ພິເສດແມ່ນລຸ້ນໜຸ່ມ, ພ້ອມກັນນັ້ນຮຽກຮ້ອງຮັກສາບັນດາເອກະສານດົນຕີຂອງນັກດົນຕີໃນປະຈຸບັນ. ຄອບຄົວຈະສືບຕໍ່ສຳເລັດການເກັບມ້ຽນເຄື່ອງດົນຕີຮວ່າງວັນຢູ່ສູນຫໍສະໝຸດແຫ່ງຊາດ III ແລະ ສົມທົບກັນເຄື່ອນໄຫວຄື: ການພິມຈຳໜ່າຍ, ວາງສະແດງຮູບຊົງ, ງານວາງສະແດງຮູບຊົງທາງອອນໄລນ໌ ແລະ ງານວາງສະແດງມືຖື ເພື່ອແນະນຳມໍລະດົກໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ເປົ້າໝາຍແມ່ນເພື່ອຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ຂອງປະຊາຊົນກ່ຽວກັບຄວາມສຳຄັນຂອງການອະນຸລັກຮັກສາເອກະສານ, ພ້ອມທັງອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ຍົກສູງຄຸນຄ່າມໍລະດົກ.

ດຣ ຫວູທິມິນຮົ່ງ, ຊ່ຽວຊານຂອງຄະນະທີ່ປຶກສາສາກົນຂອງອົງການ UNESCO:

ຊຸດສະສົມຂອງນັກດົນຕີ ກາຍເປັນມໍລະດົກສາລະຄະດີໂລກ ຈະເປັນການປຸກລະດົມຂົນຂວາຍບັນດາຄອບຄົວນັກສິລະປິນຜູ້ອື່ນຮັກສາ ແລະ ເຊີດຊູຄຸນຄ່າຂອງບັນດາຜົນງານ, ສິລະປະ ແລະ ເອກະສານສ່ວນຕົວຂອງບັນດານັກສິລະປິນ, ນັກສິລະປະກອນ… ເພື່ອຮັບໃຊ້ການຄົ້ນຄວ້າ, ສອນໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງ ແລະ ປະກອບສ່ວນໂຄສະນາວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ ໃຫ້ເພື່ອນມິດທົ່ວໂລກ.

ນັກດົນຕີ, ຮອງສາດສະດາຈານ, ດຣ ໂດຮົ່ງກວນ, ປະທານສະຫະພັນວັນນະຄະດີ ແລະ ສິລະປະຫວຽດນາມ:

ລຸ້ນນັກດົນຕີ ຮ່ວາງວັນໄດ້ປະກອບສ່ວນຫຼາຍຢ່າງໃຫ້ປະເທດຊາດ. ນັ້ນເປັນຕົວຢ່າງທີ່ສ່ອງແສງໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າ ແລະ ຄົນລຸ້ນຕໍ່ໄປ ເພື່ອຮຽນຮູ້ ແລະ ປະຕິບັດຕາມ. ປະຈຸບັນ, ບັນດາບົດປະພັນຂອງລາວແມ່ນໄດ້ຮັບກຽດຈາກ UNESCO ຜ່ານການເຜີຍແຜ່ຮູບແບບໃໝ່, ສືບຕໍ່ເຊີດຊູບັນດາບົດເພງຫວຽດນາມ.

ບັນຍາຍໂດຍ MAI AN

ທີ່ມາ: https://www.sggp.org.vn/unesco-ghi-danh-bo-suu-tap-cua-nhac-si-hoang-van-am-nhac-viet-nam-buoc-vao-di-san-nhan-loai-post808773.html