Nhưng chiến thắng sau đó lại thuộc về Crash – một phim kém hơn tác phẩm của Lý An về nhiều mặt. Vị đạo diễn chưa từng lên tiếng về giải Oscar, khi ông đã 2 lần chiến thắng Đạo diễn xuất sắc nhất cho Chuyện tình sau núi và Cuộc đời của Pi. Tác phẩm kinh điển Ngọa hổ tàng long ra mắt vào năm 2000 cũng giành 4 giải Oscar, bao gồm cả Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Thế nhưng gần đây, ông đã lên tiếng về sự kiện này.
Đạo diễn Lý An 2 lần chiến thắng Đạo diễn xuất sắc nhất tại Oscar
Lý An cho đây là sự phân biệt đối xử của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh đối với một câu chuyện tình yêu đồng tính. Ông nói: “Ngày đó, Chuyện tình sau núi được ca ngợi tít tận mây xanh. Chúng tôi nhận được rất nhiều sự ủng hộ, vì vậy chiến thắng Phim hay nhất gần như là chắc chắn. Tôi không hề có ác cảm với Viện Hàn lâm. Họ vốn có định kiến thôi”.
Ông cũng tiết lộ một tình tiết “buồn cười” trên sân khấu năm đó. Lý An chia sẻ: “Tôi nhận giải Đạo diễn xuất sắc nhất, và giờ chỉ còn Phim hay nhất. Khi tôi chuẩn bị rút khỏi hậu trường, họ gọi tôi lại và nói hãy ở nguyên đó. Đây là khoảnh khắc của tôi. Mọi người đều tin rằng tôi sẽ thắng, vậy thì cứ ở yên đó”.
Khi được hỏi ai đã bảo ông ở lại hậu trường và liệu họ có được phép làm như vậy hay không, đạo diễn trả lời: “Một người quản lý sân khấu. Có lẽ thế. Người ấy ra dấu cho tôi ngay cạnh tấm màn. Từ phía dưới mọi người gần như có thể thấy tôi ở vị trí đó. Tôi cũng có thể nhìn thấy một số khán giả, nó ở rất gần”.
Thế nhưng khi Jack Nicholson bước ra để công bố giải thưởng, thì 10 giây sau phim chiến thắng lại là Crash. Tuy vậy Chuyện tình sau núi cũng giành cho mình 3 chiến thắng riêng, gồm Kịch bản chuyển thể hay nhất cho Larry McMurtry và Diana Ossana từ truyện ngắn của Annie Proulx, Nhạc phim gốc hay nhất cho Gustavo Santaolalla và Đạo diễn xuất sắc nhất cho Lý An.
Đạo diễn Lý An (trái) trên phim trường Chuyện tình sau núi
Lý An tiết lộ mình cũng đã quen với việc mất giải Oscar, vì phim của ông thường nói về những “con người bên lề”. Ông cho rằng những tác phẩm như Chuyện tình sau núi, hoặc có chất liệu đậm đặc Đông phương như Ngọa hổ tàng long, không phải là thứ mà Viện Hàn lâm yêu thích, dù cho gần đây họ đã cố gắng trở nên đa dạng hơn.
Ông nói: “Với nguồn gốc xuất thân phức tạp, tôi luôn cảm thấy như người ngoài cuộc. Vì thế, có khả năng những nhân vật (hay câu chuyện) bị kìm nén đã thu hút tôi. Tôi không có điểm gì chung với những chàng cao bồi đồng tính ở Wyoming. Nhưng tại sao tôi lại khóc? Bởi nó đầy ám ảnh. Đó là một câu chuyện đẹp”.
Năm 2015, khi tờ The Hollywood Reporter thăm dò hàng trăm thành viên của Viện Hàn lâm và hỏi nếu được bỏ phiếu một lần nữa cho mùa giải nào đó trong lịch sử thì họ sẽ chọn năm nào. Kết quả cho thấy nhiều thành viên bỏ phiếu cho Chuyện tình sau núi thay vì Crash.
Vào thời điểm Chuyện tình sau núi không được gọi tên, nhiều người đã chỉ trích quyết định của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh, gọi hành động lạnh lùng này là sự kỳ thị đồng tính rõ ràng. Khi được hỏi liệu ông có tin tác phẩm nói trên bị mất giải Phim hay nhất vì lý do ấy không, Lý An trả lời: “Tôi cũng nghĩ thế, đúng vậy”.
Vào ngày 8.4, ông sẽ nhận được giải thưởng danh dự từ Đại học New York – nơi ông đã từng theo học, tại buổi dạ tiệc ở Trường Nghệ thuật Tisch.
