Một hội chứng tự miễn hiếm gặp được ghi nhận gia tăng

Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Leeds và Đại học UC San Diego cho biết đã ghi nhận sự gia tăng bất thường số ca viêm da cơ dương tính với tự kháng thể kháng MDA5 tại vùng Yorkshire (Anh Quốc) trong giai đoạn 2020 đến 2022.

Một hội chứng tự miễn hiếm gặp được ghi nhận gia tăng - 1

Hội chứng MIP-C, liên quan đến COVID-19, có thể kích hoạt ngay cả khi người bệnh nhiễm virus nhẹ hoặc không triệu chứng (Ảnh: NIH)

Căn bệnh này vốn được xem là hiếm và thường gặp hơn tại các quốc gia châu Á, nay lại xuất hiện chủ yếu ở nhóm bệnh nhân da trắng tại miền Bắc nước Anh.

Kết quả nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí eBioMedicine mô tả tình trạng này bằng thuật ngữ MIP C (viết tắt của MDA5 autoimmunity and Interstitial Pneumonitis Contemporaneous with the Covid-19 pandemic- Tự miễn MDA5 kèm viêm phổi mô kẽ trong bối cảnh đại dịch Covid-19).

Các dữ liệu cho thấy số ca MDA5 dương tính tăng trùng thời điểm với các đợt dịch Covid-19 lớn trong cộng đồng.

Cơ chế tác động lên phổi

MDA5 là một protein cảm nhận RNA có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch bẩm sinh. Khi cơ thể tạo ra tự kháng thể chống lại MDA5, người bệnh dễ phát triển bệnh phổi mô kẽ tiến triển, dẫn đến xơ hóa phổi và suy giảm chức năng hô hấp.

Một hội chứng tự miễn hiếm gặp được ghi nhận gia tăng - 2

Khi cơ thể tạo ra tự kháng thể chống lại MDA5, người bệnh dễ phát triển bệnh phổi mô kẽ tiến triển, dẫn đến xơ hóa phổi và suy giảm chức năng hô hấp (Ảnh: r.classen)

Trong 60 bệnh nhân được ghi nhận tại Yorkshire, 25 người xuất hiện tổn thương phổi mô kẽ và 8 trường hợp tử vong.

Các phân tích sâu hơn cho thấy bệnh nhân MIP C có nồng độ cao interleukin 15, một cytokine gây viêm mạnh. Theo nhóm tác giả, IL 15 có thể thúc đẩy tình trạng kiệt quệ tế bào miễn dịch và tạo ra kiểu hình viêm thường gặp trong các trường hợp xơ phổi tiến triển.

Đây là dấu hiệu gợi ý cơ chế sinh bệnh nhưng vẫn cần nghiên cứu bổ sung để khẳng định.

Một điểm đáng chú ý là chỉ 8 trong số 60 bệnh nhân có tiền sử từng xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2. Điều này khiến nhóm nghiên cứu đặt giả thuyết rằng một số trường hợp nhiễm không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ có thể đủ để kích hoạt phản ứng tự miễn ở những người có cơ địa nhạy cảm.

Dữ liệu cũng cho thấy thời điểm gia tăng ca MDA5 dương tính trùng với cả các làn sóng dịch bệnh và giai đoạn tiêm chủng diện rộng.

Tuy vậy, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng đây mới chỉ là quan sát dịch tễ, chưa thể xác định mối quan hệ nhân quả giữa phơi nhiễm virus, tiêm chủng và sự xuất hiện tự kháng thể. Các tác giả đề nghị cần có thêm nghiên cứu quy mô lớn để làm rõ yếu tố nguy cơ và cơ chế liên quan.

Cảnh báo và hướng nghiên cứu tiếp theo

Các chuyên gia cho rằng MIP C có thể không chỉ giới hạn tại Yorkshire. Một số báo cáo ca bệnh với biểu hiện tương tự đã được ghi nhận ở nhiều quốc gia khác, gợi ý rằng hội chứng này có thể liên quan đến các rối loạn miễn dịch hậu Covid-19 và cần được giám sát chủ động hơn trong thời gian tới.

Nhóm tác giả khuyến nghị các bác sĩ nên quan tâm tới các triệu chứng như phát ban đặc trưng, yếu cơ, ho kéo dài hoặc khó thở tiến triển, đặc biệt ở những bệnh nhân xuất hiện tự kháng thể MDA5.

Việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp làm chậm diễn tiến tổn thương phổi và cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/mot-hoi-chung-tu-mien-hiem-gap-duoc-ghi-nhan-gia-tang-20251130233309928.htm