Lầu Năm Góc thông báo rút một phần lực lượng đồn trú ở Chad, vài ngày sau khi quốc gia châu Phi phản đối sự hiện diện của lính Mỹ.
“Bộ tư lệnh lực lượng Mỹ tại châu Phi (USAFRICOM) đang lên kế hoạch di dời một số đơn vị khỏi Chad. Một phần trong số này đã có lịch rời đi từ trước”, phát ngôn viên Lầu Năm Góc Pat Ryder cho biết hôm nay.
Quân đội Mỹ đang duy trì khoảng 100 binh sĩ đồn trú tại Chad nhằm phục vụ chiến lược đối phó các nhóm vũ trang cực đoan ở châu Phi. “Đây là bước đi tạm thời, nằm trong quá trình đánh giá hợp tác an ninh an ninh song phương, các hoạt động phối hợp sẽ được nối lại sau cuộc bầu cử tổng thống Chad ngày 6/5”, ông Ryder nói thêm.
Đặc nhiệm Mỹ và quân nhân Chad diễn tập gần N’Djamena hồi năm 2017. Ảnh: USAFRICOM
Phát ngôn viên chính phủ Chad Abderaman Koulamallah nói rằng sự hiện diện của binh sĩ Mỹ ở nước này bắt nguồn từ cam kết chung nhằm chống chủ nghĩa khủng bố, nhưng cho biết “đã xuất hiện những lo ngại từ Bộ tổng tham mưu quân đội Chad” về lực lượng đồn trú của Washington.
“Chính phủ Mỹ quyết định tạm thời rút binh sĩ khỏi Chad nhằm thể hiện ghi nhận mối lo ngại này. Cần nhấn mạnh động thái này không thể hiện cắt đứt hợp tác giữa hai nước trong cuộc chiến chống khủng bố. Chúng tôi sẽ tiến hành những cuộc thảo luận về khả năng lính Mỹ trở lại Chad theo thỏa thuận song phương cụ thể trong tương lai”, ông Koulamallah cho hay.
Chad là nước thứ hai tại châu Phi mà Mỹ thông báo rút quân đồn trú, sau nước láng giềng Niger.
Tài liệu rò rỉ ngày 20/4 cho thấy tướng Idriss Amine Ahmed, tư lệnh không quân Chad, đã gửi thư cho chính phủ hồi đầu tháng để phản đối hiện diện của lực lượng Mỹ tại quốc gia Trung Phi.
Trong thư, ông thông báo đã giao thiệp với tùy viên quốc phòng Mỹ, yêu cầu lực lượng Mỹ ngừng mọi hoạt động ở căn cứ không quân Adji Kossei. Ông lý giải lực lượng Mỹ đã không cung cấp đầy đủ tài liệu chứng minh hiện diện hợp pháp tại căn cứ gần thủ đô N’Djamena.
4 quan chức Mỹ nói với CNN rằng giới chức Chad đã gửi thư tới tùy viên quốc phòng Mỹ, đe dọa hủy Thỏa thuận về Trạng thái Lực lượng (SOFA), vốn quy định quy tắc và điều kiện để binh sĩ Mỹ hiện diện tại nước này. Giới chức Chad yêu cầu toàn bộ binh sĩ Mỹ phải rời căn cứ gần thủ đô N’Djamena, dù không trực tiếp yêu cầu Washington chấm dứt hiện diện quân sự tại nước này.
Vị trí Chad và các nước láng giềng. Đồ họa: AFP
Chad có ý nghĩa chiến lược với phương Tây khi vẫn duy trì quan hệ hợp tác quốc phòng, trong bối cảnh loạt quốc gia Trung Phi chấm dứt các thỏa thuận quân sự với Mỹ và đồng minh. Khoảng 1.000 quân nhân cùng tiêm kích Pháp vẫn được phép đồn trú tại Chad cho các chiến dịch chống phiến quân.
Chính quyền quân sự tại ba nước láng giềng của Chad gồm Burkina Faso, Mali và Niger đã cắt hợp tác quân sự truyền thống với Pháp và phương Tây để xoay trục quan hệ sang Nga. Sau cuộc đảo chính năm 2023, quân đội Niger cũng yêu cầu lực lượng Pháp và Mỹ chấm dứt đồn trú.
Bộ Ngoại giao Mỹ và chính quyền quân sự Niger hồi giữa tháng đạt thỏa thuận rút hơn 1.000 quân nhân Mỹ khỏi hai căn cứ, trong đó có cơ sở chỉ huy máy bay không người lái (UAV) tại Agadez trị giá hơn 100 triệu USD.
Vũ Anh (Theo AFP)
