De onschatbare waarde van de Taberd-kaart uit 1838

Jean-Baptist Taberd (Vietnamese naam: Tu) werd geboren in Saint-Étienne, in het Loiredal (Frankrijk) op 18 juni 1794. Taberd sloot zich aan bij de Sociëteit voor Buitenlandse Missies, met hoofdzetel in Parijs (MEP), en werd op 27 juli 1817 tot priester gewijd. Op 7 november 1820 vertrok hij vanuit Frankrijk naar Dang Trong - Vietnam om te evangeliseren. Taberd deed zijn best om Vietnamees te leren spreken en te schrijven in het Chinees - Nom - Latijns schrift, en het beste leermateriaal was waarschijnlijk het Latijnse woordenboek Annam van bisschop Pigneau de Béhaine. Taberd hield zich voornamelijk bezig met de opleiding van inheemse priesters.

Op de kaart uit 1788 staat de regel “R. de Saigon” [Saigon-rivier]

Foto: Nationale Bibliotheek van Frankrijk

Eind 1827 keerde gouverneur Le Van Duyet van Gia Dinh terug naar de hoofdstad om hulde te brengen aan Minh Mang. Taberd ontmoette hem twee keer. In maart van het volgende jaar (1828), toen Le Van Duyet op zijn post terugkeerde, op 1 juni, mochten de drie missionarissen Taberd, Gagelin en Odoric Hue verlaten en Gia Dinh binnengaan.

GRAFISCHE KAART MET VOLLEDIGE PLAATSNAMEN IN HET HEDENDAAGSE VIETNAM

Kaart van An Nam Dai Quoc Hoa Do ( ANĐQHĐ ) - een uniek werk van Taberd. Tot de publicatie in 1838 had ons land nog nooit een kaart gehad die zo groot en uitgebreid was als deze. Laten we deze analyseren en vergelijken met de kaart van Dai Nam Nhat Thong Toan Do (ĐNNTTD) (1840), een officiële kaart van de Minh Mang-dynastie.

De plaatsnamen op de Taberd-kaart uit 1838 zijn allemaal in het Chinees geschreven, terwijl de ANĐQHĐ -kaart in het Latijn is geschreven, zowel in de administratieve als in de volkstaal, plus de namen die door buitenlanders zijn gegeven. Bijvoorbeeld: de berg Thach Bi (in het Chinees) staat algemeen bekend als Mui Nai (Nom) en wordt in het Westen Cap Varella genoemd.

Bisschop Bá Đa Lộc – auteur van het Annamese Latijnse Woordenboek, een document dat Taberd veel hielp bij zijn zelfstudie in Vietnam.

De Taberd-kaart uit 1838 vermeldde ongeveer 505 plaatsnamen in het Latijn of Vietnamees. In het midden van de kaart schreef Taberd in grote letters: An Nam country seu (of) Imperium Anamiticum. Heel Vietnam was destijds verdeeld in: de prefectuur Gia Dinh (later Nam Ky), Cocincina interior seu (of) An Nam Dang Trong, Cocincina exterior seu (of) Dang Ngoai of Tunquinum.

Taberd legde uit dat de citadel een militaire verdedigingscitadel was en dat hij zich niet druk maakte om de citadel, wat ook een administratieve eenheid betekende die bestond uit meerdere steden, zoals de citadel van Gia Dinh of de citadel van Bac. De kaart toont: de citadel van Binh Dinh, de citadel van Binh Hoa (bij Nha Trang) en de citadel van Gia Dinh (Saigon). Taberd legde uit dat een dinh het administratieve hoofdkwartier van een stad was. In Dang Trong was een dinh een administratieve eenheid, later een stad en vervolgens een provincie genoemd. Daarom noteerde Taberd op de kaart voor de steden van Dang Ngoai vanaf Bo Chinh alleen de stadsnaam. Voor de steden van Dang Trong noteerde hij zowel de stadsnaam als de locatie van de dinhnaam. Het aantal steden op de kaart van Taberd was ook vrijwel gelijk aan het aantal provincies in de Centrale Hooglanden , met uitzondering van Bo Chinh Ngoai, dat nu tot de provincie Ha Tinh behoort. Bo Chinh Trong werd teruggegeven aan de provincie Quang Binh en de stad Quang Duc werd veranderd in de prefectuur Thua Thien. De stad Vinh Thanh werd veranderd in twee provincies: Vinh Long en An Giang.

Wat betreft de bevoorrading en stations aan de nationale snelwegen en de bijbehorende regio's, was Taberd de eerste die ze op de meest complete kaart tekende. Dat was de hoofdweg van Nam Quan naar Lang Son, via Hanoi, Hue en naar de citadel van Gia Dinh, ook bekend als Saigon. Er waren ook secundaire snelwegen: de weg naar Hanoi via Hai Dong (Hai Duong), Quang Yen en vervolgens via Lang Son en Cao Bang; de weg van Hanoi via Thai Nguyen naar Cao Bang, met een extra aftakking van Thai Nguyen naar Lang Son...

In de centrale regio, vanaf de nationale snelweg in Vinh, loopt een weg door het Truong Son-gebergte, naar Quy Hop, waar hij zich in twee takken splitst: één tak loopt door Ky Son en de tweede tak gaat door de Co Thai-pas, Ban Don, Lao Xi Da en steekt de rechteroever van de Mekong-rivier over naar Lac Khon.

In het zuiden loopt er een weg van de citadel van Gia Dinh door Lai Thieu naar de berg Ba Den. Deze weg is verdeeld in twee richtingen: één richting westwaarts naar Nam Vang, en één richting noordwaarts naar Che Tang Lang. Er is ook een weg van de citadel van Ha Tien naar de citadel van Nam Vang. Vanuit Nam Vang zijn er vele wegen naar Com Pong Som, Bat Tam Bang...

Het continentaal plat en de Oostzee zijn het meest geconcentreerd met plaatsnamen: namen van estuaria, kapen, lagunes, eilanden en eilandjes zijn zeer rijk en nauwkeurig. Taberd heeft de historische geografie van Dang Trong grondiger vastgelegd dan Dang Ngoai (het aantal plaatsnamen is rijker). De prefectuur Gia Dinh, die de hele zuidelijke regio beslaat, werd in 1802 omgevormd tot Gia Dinh-stad, maar Taberd registreerde nog steeds de oude bestuursvorm.

Wat het kaartformaat betreft, tekende Taberd volgens westerse kaarten met de juiste lengte- en breedtegraad. Maar bij het vastleggen van plaatsnamen gebruikte Taberd officiële documenten van Vietnam. Hij transcribeerde voornamelijk kaarten van het Han Nom naar het Latijn, afkomstig van het Nationaal Historisch Instituut. Hij noteerde ook plaatsnamen die buitenlanders hadden gegeven voordat ze de werkelijke namen van onze plaatsen kenden.

Omdat de archipel in het midden van de Oostzee de administratieve naam Hoang Sa (Chinese karakters) had, registreerde Taberd de algemene naam Cat Vang (Nom), die westerlingen Paracel noemden. De plaatsnaam Cat Vang is een Vietnamees woord dat alleen in het oude Dai Viet en het huidige Vietnam voorkomt en nergens anders te vinden is.

Hoewel er enkele kleine foutjes zaten in de vermelding van plaatsnamen, zoals Long Xuyen Dao die Song Xuyen Dao werd, of Xuong Tinh (Nuoc Stieng) die Tinh Xuong werd, had de kaart van bisschop Taberd een historische waarde die geen enkele hedendaagse kaart kon evenaren. ( vervolg ).

---

(Uittreksel uit Diverse aantekeningen over Vietnamese geschiedenis en geografie door de overleden geleerde Nguyen Dinh Dau, uitgegeven door Tre Publishing House)

Bron: https://thanhnien.vn/gia-tri-vo-gia-cua-ban-do-taberd-1838-185241008215439532.htm