Het Quang Trung-tijdperk en de oorsprong van een creatieve periode van Ngo Thi Nham

Ngo Thi Nham werd geboren in 1746 in een adellijke familie die generaties lang de keizerlijke examens had afgelegd (de familie Ngo had een groep artsen) en de hoogste titels en salarissen van het koninklijk hof had ontvangen. In de Ky Tu Muc Dinh schreef hij trots: "Hij slaagde voor de keizerlijke examens, werd mandarijn en markies na man, zijn literaire stijl bereikte China en zijn reputatie weerklonk in alle uithoeken van de wereld." ⁽¹⁾

Ngo Thi Nham had een carrière die door velen werd bewonderd en door Phan Huy Ich werd beoordeeld als "zijn geschriften waren elegant, beknopt en liberaal; hoe meer hij schreef, hoe beter het werd. Hij behandelde honderden denkrichtingen, beheerste negen denkrichtingen, en zijn eruditie en begrip werden een belangrijke autoriteit in ons confucianistische woud." ⁽³⁾

Als we naar de poëzie van Ngo Thi Nham kijken, zien we dat hij een diepgaande kennis en een vlotte schrijfstijl heeft, hoewel we misschien niet de unieke en getalenteerde eigenschappen van Nguyen Du, Ho Xuan Huong, Pham Thai, Cao Ba Quat... zien. Zelfs in zijn jeugd bevatte Ngo Thi Nhams poëzie veel gedichten die een grote wilskracht uitdrukten en de wens uitdrukten om het land en de wereld te redden. Tijdens de periode waarin hij Le-Trinh verliet om de wereld te ontvluchten, verschenen er in zijn werken veel gedichten die diepe gedachten over het universum en het menselijk leven uitdrukten, en daarin kwam de geest van een held naar voren die wachtte op het juiste moment. De gedichten die hij schreef tijdens de Le-Trinh-periode konden zijn angstige gevoelens vaak niet verbergen voor de verwoeste en chaotische realiteit.

Zandschilderijillustratie over Quang Trung - Nguyen Hue die getalenteerde mensen zoals Ngo Thoi Nham rekruteert. Foto: internet

De verschijning van de held van het gehucht Tay Son vervulde de wensen en verwachtingen van Ngo Thi Nham. Je zou kunnen zeggen dat Quang Trung mogelijkheden opende om Ngo Thi Nhams talent te demonstreren, en Ngo Thi Nham wist hoe hij op de tijd moest vertrouwen om zijn talenten te laten gelden. Onder Quang Trung leek Ngo Thi Nham zijn verlangen om zijn talenten te ontplooien te hebben bevredigd en was hij opnieuw zeer succesvol op het pad van vooruitgang. En in zijn werken uit deze periode zien we de vreugde van een man die vakkundig de harmonie vond tussen zijn persoonlijke lot en zijn nationale lot. Zijn poëzie uit deze periode was een krachtige stem, zijn ego verscheen altijd in een heldere, majestueuze ruimte.

Allereerst is het de stemming, houding en handeling van toewijding in de bloeiende atmosfeer van de tijd: " Quan cai bat phuong tang hieu lo / Mai hoa tao di khoat xuan hoan " (Hoeden en rijtuigen op de weg, niet bang om naar voren te stappen in de vroege ochtenddauw / Een paar vroege pruimenbloesems hebben de lente teruggeroepen - Qua Hoanh Son ). De reden voor zo'n enthousiasme is dat Ngo Thi Nham echt een soulmate had gevonden. De historische gedichten geschreven over de eed van trouw in de perziktuin en de drie bezoeken aan de grashut waren de manier waarop Ngo Thi Nham zijn diepe liefde en vertrouwen in Quang Trung en in de nieuwe kans uitdrukte. Hij prees de vriendschap in de perziktuin, hij prees zowel Liu Bei als Zhuge Liang, maar het was ook zijn oprechte sympathie voor Quang Trung en voor zichzelf, omdat Ngo Thi Nham in hem, koning Quang Trung en in de tijd een opperste eenheid zag. Ngo Thi Nham schreef met trots in prachtige verzen over zijn politieke carrière:

De fout van Nung Anh, Ngoc Tri Vien

Truong mocht voor het koninklijk hof verschijnen

…Niet de vier seizoenen van adel en eer

Het hart schijnt naar de zon aan de hemel.

(De prachtige bloemen houden hun bloemblaadjes vast naast de jade treden/ Altijd fladderend in het rood, staand ter ere van de troon/ Niet om hun kostbare uiterlijk in alle vier de seizoenen te tonen/ Ik wil alleen mijn zuivere hart richten op de zon aan de hemel - Paleis bij de bloemen ).

Standbeeld van Ngo Thi Nham in de Tay Son Tam Kiet-tempel (Quang Trung Museum, Binh Dinh). Foto met dank

In de ogen van Ngo Thi Nham was het Quang Trung-tijdperk een zeer rooskleurig tijdperk, omdat er een wijze koning was, een wijze koning die de wil van de hemel gehoorzaamde, de wil van het volk volgde en voor het volk zorgde. Er zou geen obstakel zijn op het pad van de vooruitgang van de koning en het land. In het artikel "Thi ngu chu qua Ha - Trung hoi cung ky" schreef hij:

Drie perzikbloesems, tienduizend stukken medicinale vis en draak

Het noordwesten is een gebied met helder en troebel water.

… Als we accepteren dat de gewone man er heel blij mee is

Pionierspoëzie over het breken van boten

(Duizenden golven rijzen op, drakenvissen zwemmen en springen/ De noordwestelijke zee is diep, daar stroomt water/… Het brokaatzeil volgt de wind, veel dingen lukken/ Een poëtische boot gaat voorop, vastbesloten om de golven vooruit te duwen).

Het was niet alleen een tijdperk waarin Ngo Thi Nham zijn talent kon demonstreren, maar ook de omgeving en de reden voor zijn poëtische flow. Tijdens zijn reis als gezant naar de Qing-dynastie vergat Ngo Thi Nham niet zijn gevoelens over het land waar hij doorheen trok vast te leggen. Hier is echter niet langer het gevoel van een zwervend lichaam zoals in de chaotische tijden. Hoewel hij door een vreemd land zwierf, maar de trots en opwinding van een overwinnaar, een vertegenwoordiger van een heldhaftige natie, in zich draagt, zijn de landschappen in zijn gedichten altijd helder en majestueus, en de mentaliteit van de reiziger is de mentaliteit van een persoon die de situatie onder controle heeft:

De gezant van de jongeman woont in Thanh Son

Laten we vroeg opstaan en samenwerken om vrede te waarborgen.

…Waar begint het rode wiel?

De kom opent de mist en laat de bergwand zien.

( Groen uitzicht op de bergen )

(De vlag van de gezant voer een heel eind en stopte op de berg Thanh Son/ Hij werd vroeg wakker en spoorde zijn gevolg aan om hun paarden te zadelen/ … Plotseling steeg er ergens een rode gloed op/ Die de rook en mist opende en het gezicht van de berg onthulde).

In de werken die Ngo Thi Nham tijdens de Tay Son-periode schreef, zijn er geen verwoeste tempels en pagodes meer, geen schemerige vissershavens meer... Hier zien mensen alleen nog maar prachtig, magisch licht, heldere, majestueuze en stralende beelden. Er is een wereld die sprankelt van de kleuren van bloemen en vlaggen, van majestueuze golven die de drakenboot ondersteunen, van felrode zonnen en witte abrikozenbloesems die bloeien in de ochtenddauw... Er zijn geen middagen meer, geen nachten meer, alle begin begint bij de dageraad. Het gedicht Dai Phong is misschien wel het gedicht dat deze optimistische en vrolijke geest het meest volledig weergeeft:

Tienduizend draken in het leger van de Jadekeizer

Het prestige van de vier zeeën en de oceaan

Algen hopen zich niet op in het najaar

De oude middelste zon

Ga weg zonder stof of vuil

Ga terug naar het oude huis om de botten van de familie te vinden.

Phi Kham Doc Tu Du Du Son

De wolken aan de westmuur zijn mijn geboorteplaats.

(Duizend draken zweefden rond de Jadekeizer/ Toen zijn macht zich over de vier zeeën verspreidde/, vlogen ze plotseling samen weg/ Ze veegden de dikke rook weg en verlichtten de herfstkleuren/ Midden in de hemel scheen de zon weer helder, net als voorheen/ Al het stof van de wereld was weggeblazen/ Toen hij terugkwam, trof hij het welvarende huis aan/ Hij zat alleen, opende zijn shirt om te genieten van de koele bries en reciteerde een vers voor zijn rondzwervende leven/ De gunstige wolken aan de westelijke hemel zijn het thuisland).

Tempel van de familie Ngo Thi in Ta Thanh Oai, nu Thanh Tri-district, Hanoi . Foto met dank aan

In principe kunnen de werken van Ngo Thi Nham worden onderverdeeld in twee periodes: de periode onder de Le-dynastie - de Trinh Lords en de periode waarin hij voor Tay Son werkte. In elke periode bevatten zijn gedichten en proza een andere sentimentaliteit, zoals hierboven geanalyseerd. Daarnaast liet hij ook een aantal politieke werken na, bestaande uit een systeem van edicten, gedenkschriften en brieven, geschreven in zijn functie of namens koning Quang Trung.

Kijken we echter naar zijn gehele schrijverscarrière, dan zien we dat in veel opzichten: motieven, doelen, creatieve inspiraties... allemaal hetzelfde uitgangspunt hebben: de ambitie om capaciteit te bevrijden, liefde voor het volk en het land. Ngo Thi Nham, een man die weet hoe hij een manier van leven moet kiezen, heeft vele realiteiten ervaren, de bitterheid en de zoetheid geproefd, en een leven geleid, een leven vol extreem rijke activiteiten die zelden in de geschiedenis lijken te worden gezien.

De tragische dood na de wraakzuchtige mishandeling van Dang Tran Thuong – zijn oude vriend – voor de Tempel van de Literatuur heeft hem geplaatst in de gelederen van mensen met een tragisch en vreemd lot in de geschiedenis van personages en de Vietnamese literatuur, en daarom is het een lot waarover moeilijk uitspraken te doen zijn. Ngo Thi Nham leefde echter een leven en stierf een dood waar hijzelf trots op had kunnen zijn, en waar toekomstige generaties trots op zouden kunnen zijn dat de natie een schrijver als hij had.

Opmerking:

(1). Geciteerd uit: Vu Khieu, “Inleiding”, geselecteerde gedichten van Ngo Thi Nham, Literature Publishing House, Hanoi 1986, p.10

(2). Ook zijn vader, Ngo Thi Si, erkende zijn talent. In een brief aan zijn zoon schreef Ngo Thi Si: "Mijn zoon gebruikt zijn talent om ongewone ontmoetingen aan te gaan, gebruikt zijn verstand om te reageren op moeilijke taken, gebruikt loyaliteit als een elixer om gevaar te elimineren en boze geesten te verdrijven. Generaals en soldaten in een eenheid gehoorzamen allemaal bevelen. Vijanden buiten de grens kunnen zijn plannen niet voorspellen. Duizenden rivieren, duizenden kilometers ver weg, worden niet als ver weg beschouwd. Het leger van duizenden keukens is verenigd als één persoon. Een groot man van literatuur en vechtkunst gaan hand in hand, vlak en ruig terrein worden als één beschouwd, het is werkelijk waardig." (Vu Khieu, op. cit., p. 11)

(3). Geciteerd uit Vu Khieu, op. cit., p.8.

(4). Ngo Thi Si besteedde veel aandacht aan de harmonisatie van confucianistische, boeddhistische en taoïstische ideologieën. Tijdens zijn regering in Lang Son bouwde hij mogelijk met dit doel de Tam Giao-pagode. De pagode bestaat nog steeds naast de Nhi Thanh-grot (ook ontdekt en geëxploiteerd door Ngo Thi Si), in het zuiden van de stad Lang Son.

(5). In een eerder verzoekschrift aan Heer Trinh toonde Ngo Thi Nham zijn eenzaamheid toen hij zichzelf vergeleek met de meerderheid van de confucianistische geleerden en mandarijnen uit die tijd, toen hij schreef: "Omdat zij (confucianistische geleerden en mandarijnen - noot van de auteur) niet over deugd waren onderwezen, waren er mensen die arrogant waren tegenover hun superieuren, denkend dat ze goed waren, en arrogant waren tegenover volwassenen, denkend dat ze goed waren; ze hielden er niet van zichzelf te verbeteren, maar hielden ervan om nationale aangelegenheden te bespreken... Ze gebruikten hun scherpe tong om hun mysterieuze harten te verfraaien. Ze gebruikten hun onhandelbare geesten om hun sluwe harten te verhullen." (Geciteerd uit Vu Khieu, op. cit., p. 14).

Bron