Quyền sở hữu trí tuệ đang trở thành “lá chắn” quan trọng đối với doanh nghiệp

Trong bối cảnh kinh doanh thay đổi mạnh mẽ bởi chuyển đổi số và thương mại điện tử, quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) đang trở thành “lá chắn” quan trọng đối với doanh nghiệp. Tại TP.Huế, nơi hàng trăm sản phẩm đặc trưng mang màu sắc văn hóa địa phương đang vươn ra thị trường trong và ngoài nước, việc bảo vệ quyền SHTT càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Sự bùng nổ của thương mại điện tử mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp nhưng cũng là mảnh đất mu mỡ cho hàng giả, hàng nhái. Nhiều thương hiệu “made in Huế” như dầu tràm, mè xửng, áo dài hay sản phẩm OCOP bị làm giả, làm nhái trên môi trường trực tuyến, khiến người tiêu dùng dễ nhầm lẫn và doanh nghiệp chịu nhiều thiệt hại. Theo Phó giám đốc Sở Công thương Phan Hùng Sơn, không ít đối tượng lợi dụng nền tảng số để trục lợi, trong khi doanh nghiệp lại thiếu kỹ năng tự bảo vệ thương hiệu trên môi trường mạng.

Tại hội nghị tập huấn về ứng dụng thương mại điện tử do Sở Công thương và Công ty CP EUBIZ Việt Nam tổ chức, nhiều chuyên gia cảnh báo làn sóng công nghệ 4.0, đặc biệt trí tuệ nhân tạo (AI), đang đặt ra hàng loạt thách thức mới cho quyền SHTT. AI có thể tạo ra các tác phẩm, sản phẩm phức tạp nhưng cơ chế pháp lý để xác định chủ sở hữu, bảo hộ hay xử lý tranh chấp lại chưa theo kịp. Đại diện Sở Khoa học và Công nghệ cho biết tình trạng xâm phạm xuyên biên giới, sao chép trái phép, sử dụng trái quyền tác giả… đòi hỏi cơ quan quản lý và doanh nghiệp phải chuẩn bị nền tảng pháp lý lẫn kỹ thuật tốt hơn.

Theo báo cáo từ Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, chỉ trong quý III/2025, lực lượng chức năng đã xử lý hơn 31.000 vụ vi phạm liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại và xâm phạm SHTT. Con số này cho thấy rủi ro với doanh nghiệp là rất lớn nếu không có biện pháp bảo vệ thương hiệu ngay từ đầu.

Cùng với áp lực từ môi trường số, Huế cũng chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp trong việc xây dựng và phát triển tài sản trí tuệ. Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và làng nghề bắt đầu xem thương hiệu như “giấy thông hành” để tăng sức cạnh tranh. Riêng trong những năm gần đây, thành phố đã hỗ trợ bảo hộ quyền SHTT cho hàng loạt sản phẩm đặc trưng như Sen Huế, Áo dài Huế, Đệm bàng Phò Trạch, Rau má Quảng Thọ, Dầu tràm Lộc Thủy hay Mè xửng Huế.

Chương trình OCOP đóng vai trò quan trọng giúp các sản phẩm đặc sản gắn với thương hiệu, đồng thời mở rộng quảng bá trên môi trường số. Những sản phẩm như thanh trà Thủy Biều, bưởi da xanh Phong Điền hay gạo An Lỗ sau khi được hỗ trợ đăng ký nhãn hiệu đều cải thiện rõ rệt khả năng tiếp cận thị trường.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ, triển khai Chương trình phát triển SHTT quốc gia đến năm 2030, Huế đã hỗ trợ đăng ký hàng loạt sản phẩm đặc sản, hướng dẫn doanh nghiệp khai thác hiệu quả quyền SHTT để tăng giá trị hàng hóa và mở rộng thị trường xuất khẩu. Số lượng đơn đăng ký sở hữu công nghiệp tại Huế tăng đều mỗi năm từ 12 đến 15%, trong đó nhãn hiệu chiếm tỷ lệ lớn và ngày càng có nhiều sáng chế, giải pháp hữu ích từ các trường đại học, viện nghiên cứu trong tỉnh.

Cùng với đăng ký và bảo hộ, thành phố còn tổ chức các hoạt động hướng dẫn doanh nghiệp sử dụng công cụ số để phát triển thương hiệu. Các hội thảo về định giá tài sản trí tuệ, tư vấn nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý, kết nối chuyển giao công nghệ được triển khai thường xuyên nhằm hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với quyền SHTT.

Là địa phương dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số cấp tỉnh, Huế đang đưa SHTT trở thành một phần trong chiến lược số hóa doanh nghiệp. Chương trình “100 doanh nghiệp chuyển đổi số trong 100 ngày” giúp các đơn vị tiếp cận các công cụ quản lý bán hàng, quảng bá trực tuyến, bảo hộ thương hiệu số và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, qua đó gia tăng năng lực cạnh tranh trên các sàn thương mại điện tử.

Việc bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ trong thời đại số không chỉ là nhiệm vụ quản lý nhà nước, mà còn là yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp Huế phát triển bền vững. Khi thương hiệu được bảo vệ đúng cách, giá trị sản phẩm sẽ tăng lên, cơ hội thị trường rộng mở hơn và hình ảnh Huế – vùng đất sáng tạo, văn hóa – sẽ được lan tỏa mạnh mẽ.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/quyen-so-huu-tri-tue-dang-tro-thanh-la-chan-quan-trong-doi-voi-doanh-nghiep-197251211140939216.htm