น้องสาวของฉัน

บ้านของฉันตั้งอยู่ริมลำธารเล็กๆ ท่ามกลางชนบทที่ราบลุ่มทางตะวันตกเฉียงใต้ ทุกปี เมื่อน้ำจากต้นน้ำไหลลงสู่เบื้องล่าง ทุ่งนาอันกว้างใหญ่ก็จะกลายเป็นทะเลน้ำ น้ำท่วมโคลนพัดพาตะกอน ขยะ และความยากลำบากของชาวบ้านผู้ทำงานหนักไป ในบ้านมุงจากเก่าๆ สามห้อง หลังคามุงจากที่ทนลมและฝนมาหลายฤดูกาล ฉันเติบโตมากับหลาน พี่สาว แม่ และท้องฟ้าอันอ่อนโยนในวัยเด็ก

ภาพประกอบ: PV

แม่ของฉันเสียชีวิตตั้งแต่ฉันยังเป็นทารก พ่อไปทำงานเป็นคนงานก่อสร้างที่ไซ่ง่อน และกลับมาเยี่ยมบ้านแค่ไม่กี่เดือนครั้งเท่านั้น วัยเด็กของฉันเต็มไปด้วยเงาของหลานที่ยืนอยู่รอบกองไฟ เสียงของเธอที่ร้องเรียกให้ตั้งใจเรียนหนังสือข้างตะเกียงน้ำมันที่ริบหรี่ ยามบ่ายในฤดูร้อนที่เธอออกไปเก็บข้าวในนา เก็บเมล็ดข้าวที่ร่วงหล่น แล้วตากบนผ้าใบกันน้ำเปื้อนๆ กลางลาน

ตอนฉันอายุสิบขวบ หลานก็อายุสิบแปดเช่นกัน วัยแห่งความฝันและความหวัง เธอเพิ่งสอบเข้ามหาวิทยาลัยเสร็จ พร้อมกับความฝันมากมายที่จะได้เข้ามหาวิทยาลัยที่เธอหวงแหนมาตลอดช่วงมัธยมปลาย ปลายเดือนสิงหาคม นาข้าวหน้าบ้านกำลังเปลี่ยนเป็นสีเหลืองทอง แสงแดดแห้งๆ สาดส่องลงบนต้นข้าวสุกที่โค้งงอ ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ยามบ่าย หลังจากทำอาหารและซักผ้าเสร็จ เธอจะนั่งใต้ต้นมะม่วงเก่าๆ หวีผมยาวสีดำราวกับหมึก แสงแดดสาดส่องลงบนเส้นผมแต่ละเส้น ระยิบระยับดุจแพรไหม ฉันนั่งข้างๆ เธอ พึมพำสูตรคูณ ขณะที่เธอร้องเพลงเบาๆ เสียงของเธอใสแจ๋วดุจสายลมในทุ่งนา

หลานรักการเรียน ตั้งแต่เด็ก ไม่ว่าครอบครัวจะยากจนเพียงใด เธอไม่เคยขาดเรียนแม้แต่วันเดียว ครั้งหนึ่งเมื่อฝนตกหนักและน้ำสูงถึงเข่า เธอยังคงเดินเท้าเกือบห้ากิโลเมตรเพื่อไปโรงเรียน ในคืนฤดูหนาว เมื่ออากาศหนาวจัดและลมพัดแรงผ่านกำแพงไม้ไผ่ เธอจุดตะเกียงน้ำมันและอ่านหนังสือจนดึกดื่น มือของเธอแดงก่ำ แต่เธอยังคงจดบันทึกอย่างขยันขันแข็ง บางทีสำหรับเธอ การเขียนอาจเป็นทางออกเดียวจากวัฏจักรแห่งความยากจนข้นแค้น

แล้ววันประกาศผลสอบ ชื่อของเธอไม่ได้อยู่ในประกาศ ตอนนั้นฝนเพิ่งเริ่มตก ฝนทางตะวันตกไม่ได้ตกหนักนัก แต่ตกต่อเนื่อง เงียบสงัดราวกับเสียงถอนหายใจที่ซ่อนเร้นอยู่ในใจ บ่ายวันนั้น เธอนั่งเหม่อลอยอยู่บนระเบียง กระดาษข้อสอบยับยู่ยี่อยู่ในมือ ฉันไม่รู้จะพูดอะไร จึงได้แต่นั่งเงียบๆ ข้างๆ เธอ พร้อมกับยื่นมันเทศต้มร้อนๆ ให้เธอ

นางยิ้มอย่างคดๆ

- ไม่เป็นไรนะ ปีหน้าค่อยว่ากันใหม่...

เย็นวันนั้น พ่อของฉันโทรมา เสียงของเขาขุ่นมัวราวกับน้ำค้างแรกของฤดูกาล

- ถ้าล้มเหลวก็ไปทำงาน ถ้าอยู่บ้านตลอด ใครจะมาเลี้ยงข้าวเราล่ะ

โทรศัพท์วางสาย เธอไม่ได้พูดอะไร เธอเพียงพับสมุดบันทึกเก่าๆ เล่มหนึ่งที่เธอใช้เขียนไดอารี่และเรียงความอย่างเงียบเชียบ แล้วใส่ลงในหีบไม้อย่างระมัดระวัง ฉันได้ยินเสียงฝาหีบปิดลงอย่างแห้งผากและหนักแน่น คืนนั้น ขณะที่ฉันนอนแกล้งหลับ ฉันได้ยินเสียงเธอถอนหายใจเบาๆ เสียงถอนหายใจนั้นไม่ได้มาจากลำคอ แต่ดูเหมือนจะมาจากส่วนลึกภายในใจ ยาวนาน ไม่มีที่สิ้นสุด เย็นยะเยือกราวกับเสียงลมหวีดหวิวผ่านหลังคามุงจากที่มีรูพรุน

-

ปีถัดมา ในฤดูน้ำหลาก เมื่อฝูงนกเป็ดเทาเพิ่งกลับมาปกคลุมนาข้าวที่เพิ่งเก็บเกี่ยวได้ครึ่งหนึ่ง หลานก็เก็บข้าวและมุ่งหน้าสู่เมือง เธอเล่าว่า

- ฉันทำงานเป็นพนักงานโรงงาน เก็บเงินไว้เถอะ พอเรียนจบจะได้ไม่ต้องลาออกเหมือนเธอ

เธอออกจากบ้านเกิดในเช้าวันอันหม่นหมอง ท้องฟ้าปกคลุมไปด้วยเมฆสีเทา ราวกับกำลังกั้นรอยเท้าของเด็กสาวผู้ไม่เคยก้าวไปไหนไกล ฉันยืนอยู่ที่ระเบียง ถือกระเป๋านักเรียนที่ขาดวิ่น รู้สึกปวดร้าวในใจ ตั้งแต่แม่จากไป ฉันไม่เคยรู้สึกว่าบ้านว่างเปล่าขนาดนี้มาก่อน

ในช่วงแรกๆ ที่ไซ่ง่อน จดหมายที่เธอส่งกลับบ้านมีน้อยและห่างกันไม่มากนัก เธอทำงานในโรงงานตัดเย็บเสื้อผ้าอุตสาหกรรม ทำงานหนักและต้องทำงานล่วงเวลาอยู่เสมอ แม้เงินเดือนจะไม่สูงนัก แต่เธอก็ยังเก็บเงินส่งหนังสือให้ฉัน ครั้งหนึ่งเธอเคยส่งจดหมายที่มีข้อความพร่าเลือนไปด้วยน้ำตา:

- "ฉันสบายดี อยู่บ้านเรียนหนังสือให้หนัก อย่าปล่อยให้ความยากจนมาฉุดรั้งคุณไว้"

ฉันเติบโตมากับฤดูน้ำหลากทุกครั้ง ทุกครั้งที่รถโดยสารประจำทางวิ่งไปมาบนทางหลวงฝุ่นตลบ ทุกต้นปีการศึกษา เธอจะส่งเสื้อเชิ้ตสีขาวสะอาดตา หรือชุดนักเรียนที่พอดีกับรูปร่างผอมบางของฉันมาให้ บางครั้งฉันก็อยากให้เธออยู่บ้าน แค่ข้าวกับผักก็พอแล้ว แต่แล้วฉันก็คิดว่า ถ้าไม่มีเธอ ฉันคงไปโรงเรียนไม่ได้แน่

หลานมีแฟนหนุ่มในปีหนึ่งตอนที่เมืองฉลองเทศกาลเต๊ดก่อนเวลาอันควร ซึ่งเป็นช่วงที่ดอกแอปริคอตสีเหลืองเริ่มบานสะพรั่งตามระเบียงบ้าน เขาเป็นวิศวกรไฟฟ้า ทำงานอยู่ใกล้บ้านพักที่เธออาศัยอยู่ เธอพูดด้วยน้ำเสียงที่เบาและแผ่วเบาราวกับควันไฟยามราตรีว่า

- รูปสวย รู้จักแบ่งปัน รักคุณมากๆ ค่ะ

นั่นเป็นครั้งแรกที่ฉันเห็นเธอเพ้อฝันแบบนั้น ดวงตาของเธอเป็นประกายเมื่อเธอพูดถึงเขา และรอยยิ้มของเธอก็ปรากฏบ่อยขึ้นระหว่างการโทรศัพท์อย่างเร่งรีบ ฉันแอบดีใจ หวังว่าเธอจะเจอคนที่คู่ควรกับเวลาหลายปีที่เธอเสียสละอย่างเงียบๆ

แต่ทุกอย่างกลับไม่ราบรื่นเหมือนลมเดือนมีนาคม เมื่อเธอบอกฉันว่าอยากพาเขากลับบ้านไปพบพ่อแม่ พ่อของฉันก็ขู่ใส่ฉันทางโทรศัพท์ว่า

- ผู้หญิงในชนบทที่ทำงานรับจ้าง ไม่ได้ฝันอยากปีนป่ายสูงๆ หรอก ฉันไม่ยอมรับหรอก

เธอเถียง ครั้งแรกที่ฉันได้ยินเสียงเธอแหบพร่าแบบนั้น ทันใดนั้นโทรศัพท์ก็เงียบไป ไม่กี่สัปดาห์ต่อมา เธอกลับบ้านคนเดียว แต่งตัวเรียบๆ ตาแดงก่ำ เธอบอกว่าเขาเดินทางไปทำธุรกิจต่างประเทศ ฉันไม่เชื่อเธอ แต่ก็ไม่กล้าถามอะไรมากไปกว่านี้ ท่ามกลางแสงตะวันยามบ่ายสีเทาเงินของวันนั้น ลานนั่งกอดเข่าอยู่ริมคูน้ำแห้งๆ สายตามองไปไกลราวกับมองไปยังที่ที่ไม่มีใครรออยู่

-

เวลาไหลรินดุจสายน้ำในฤดูแล้ง กัดกร่อนขอบคมแห่งความทรงจำอย่างเงียบงัน ฉันสอบเข้ามหาวิทยาลัยผ่าน ประกาศรับสมัครมาถึงในวันที่ฝนแรกของฤดูตก สายฝนโปรยปรายกระทบหลังคาสังกะสีเก่าๆ ดังก้องกังวานราวกับเสียงแห่งความสุขที่แตกสลาย คุณหลานยืนอยู่ในครัว มือของเธอยังคงเปื้อนแป้งเค้ก วิ่งออกไปต้อนรับฉันที่ตรอก ถือกระดาษแผ่นหนึ่งที่พิมพ์ชื่อฉันไว้ราวกับกำลังยึดติดอยู่กับความฝัน น้ำตาของเธอไหลรินลงบนขอบตัวอักษรที่พร่าเลือน ไม่ใช่เพราะอารมณ์ แต่เป็นเพราะช่วงเวลาอันเงียบงันที่เธอทิ้งไว้เบื้องหลัง บัดนี้ดูเหมือนจะเบ่งบานในชั่วขณะนั้น

ฉันไปไซ่ง่อนเพื่อเรียนหนังสือและเช่าห้องใกล้ที่ทำงานของพี่สาว ห้องเล็กๆ คับแคบแต่อบอุ่น เพราะพี่สาวคอยอยู่เคียงข้างฉันเสมอ เป็นทั้งแม่และเพื่อน และเป็นแสงสว่างที่ไม่เคยดับกลางเมืองใหญ่ เธอทำงานที่ร้านชุดแต่งงาน ซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้ความพิถีพิถันและสายตาที่เฉียบแหลม ในตอนเย็นหลังเลิกงาน เธอจะเอนหลังปั่นจักรยานไปตามถนนที่พลุกพล่าน นำข้าวเหนียวร้อนๆ หนึ่งถุง ซุปถั่วเขียวหนึ่งถ้วย หรือบางครั้งก็แค่มันหวานอบหอมๆ มาให้ฉัน เธอเล่าว่า:

- พยายามศึกษาหาความรู้ ความรู้เป็นสิ่งที่ไม่มีใครพรากไปได้ ในเมืองใหญ่ อย่าปล่อยให้คนอื่นพาคุณไป เรียนให้จบก่อน แล้วค่อยคิดว่าจะทำอะไรต่อไป

ฉันตั้งใจเรียน สี่ปีในมหาวิทยาลัยผ่านไปอย่างรวดเร็วราวกับพริบตา ช่วงเวลาสอบอันแสนเครียด คืนที่นอนไม่หลับกับตำราเรียนเล่มหนา มักจะมีเงาของเธออยู่ที่ไหนสักแห่งเสมอ บางครั้งก็มีกล่องข้าวร้อนๆ รออยู่ บางครั้งก็มีหลังผอมๆ พิงประตู มองฉันอ่านหนังสือโดยไม่พูดอะไร วันที่ฉันได้งานแรก เงินเดือนเดือนแรก ฉันแวะร้านขายรองเท้า เลือกรองเท้าส้นเตี้ยสีชมพูคู่หนึ่ง ซึ่งเป็นแบบที่เธอมองบ่อยๆ แต่ไม่เคยซื้อ เธอถือรองเท้าไว้ในมืออย่างลังเล

- รองเท้าแตะยังใส่ได้...เก็บไว้แล้วกังวลกับอนาคตได้เลย

แล้วเธอก็ยิ้ม รอยยิ้มบางเบาเหมือนดวงอาทิตย์ในช่วงปลายฤดูร้อน แต่กลับอบอุ่นอย่างประหลาด

หลานแต่งงานตอนอายุสามสิบกว่าๆ ผู้ชายคนนั้นไม่ใช่วิศวกร ไม่ใช่คนโรแมนติก และไม่เคยให้ดอกกุหลาบเธอในวันหยุด เขาเป็นแค่ช่างไม้ หน้าตาโทรมๆ มือด้านๆ แต่ดวงตาของเขาจริงใจและอบอุ่นราวกับไม้มะฮอกกานีเก่าๆ ฉันเจอเขาครั้งแรกที่ตลาด ตอนที่เขากำลังขับรถมอเตอร์ไซค์เก่าๆ ให้เธอ คอยบังแดดเธอด้วยเสื้อเชิ้ตตัวเก่า เมื่อมองดูดวงตาของเธอในขณะนั้น ฉันก็รู้ทันทีว่าเธอเจอที่พึ่งพิงแล้ว

งานแต่งงานของเธอเรียบง่ายราวกับตัวเธอเอง มีถาดอาหารวางอยู่ใต้ต้นมะม่วงหลังบ้าน ร้องเพลงเบาๆ ในยามเที่ยงวันไร้ลม พ่อของฉันก็กลับมาเช่นกัน ท่านไม่พูดอะไรมาก เพียงตบไหล่เธอเบาๆ เหมือนคำขอโทษที่ล่าช้าหลังจากเฉยเมยมาหลายปี แม่สามีของเธอเป็นแม่ค้าขายเค้กกล้วยทอดในตลาด เสียงของเธอดัง แต่บุคลิกของเธอจริงใจ เธอรักเธอเหมือนลูกสาวของตัวเอง

ตอนนี้เธออาศัยอยู่ในชนบท เป็นบ้านสองห้องเล็กๆ ติดกับสวนผักและต้นกล้วย เธอมีลูกสองคน ลูกชายหนึ่งคนและลูกสาวหนึ่งคน ทั้งคู่ฉลาดหลักแหลม ทุกครั้งที่ฉันกลับบ้าน เด็กๆ จะวิ่งออกมาคุยกันเรื่องโรงเรียน เพื่อน และอาหารจานอร่อยที่แม่ทำ เธอยังคงยิ้มอย่างอ่อนโยน มือข้างหนึ่งหยิบผักอย่างรวดเร็ว อีกข้างหนึ่งซับเหงื่อออกจากหน้าผากของลูก

วันฝนตกวันหนึ่ง ฉันกับน้องสาวนั่งอยู่บนระเบียง มองออกไปเห็นคลองโคลน ลมพัดผ่านป่าชายเลน เสียงกรอบแกรบดังราวกับเสียงกาลเวลาที่เรียกหา เธอถาม

- ข้างบนเหนื่อยไหมคะ คิดถึงข้าวผัดน้ำปลาที่ฉันทำไหมคะ ฉันยิ้ม:

- แน่นอน ฉันคิดถึงเธอ คิดถึงข้าว คิดถึงเธอ คิดถึงเสียงฝนที่ตกกระทบหลังคามุงจาก เธอไม่ได้พูดอะไรอีก เพียงรินชาขิงร้อนๆ ให้ฉันหนึ่งถ้วย ดวงตาของเธอเป็นประกายอ่อนโยน ซึ่งฉันจะไม่มีวันลืมไปตลอดชีวิต

ฉันนั่งอยู่ตรงนั้น กลางบ้านหลังเล็กๆ ริมคลองอันเงียบสงบ มองดูหญิงสาวที่เคยใช้ชีวิตวัยเยาว์เพื่อฉัน บัดนี้เธอสงบสุข ไม่สูงส่งแต่เปี่ยมล้น ไม่อึกทึกครึกโครม แต่เปี่ยมสุข ข้างนอกนั้น เสียงนกร้องเรียกฝูงนก ผสมผสานกับเสียงหัวเราะของเด็กๆ กลมกลืนไปกับสายลม ผสานความรู้สึกอ่อนโยนที่ไม่อาจบรรยายลงในใจ ท่ามกลางแสงทองยามบ่าย น้องสาวของฉัน ยังคงเป็นดั่งทุ่งนาหลังพายุ เงียบสงบ เรียบง่ายแต่เปี่ยมด้วยความภาคภูมิใจ และเป็นชายฝั่งที่สงบสุขที่สุดในชีวิตของฉัน

ที่มา: https://baophuyen.vn/sang-tac/202506/chi-toi-f3e2c97/