แตรปี่เลในชีวิตทางวัฒนธรรมของชาวดาวแดง - หนังสือพิมพ์ออนไลน์ Cao Bang

ในมรดกทางวัฒนธรรมอันอุดมสมบูรณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในเวียดนาม ดนตรีพื้นบ้านมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อชีวิตทางจิตวิญญาณของชุมชนมาโดยตลอด สำหรับชาวแดงดาว แตรปี่เลไม่ใช่แค่เครื่องดนตรีพื้นบ้านเท่านั้น แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของจิตวิญญาณ ความเชื่อ และเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน

แตรปีเล่ (Pí lè horn) จัดอยู่ในกลุ่มเครื่องดนตรีประเภทเป่าลม ประกอบด้วยส่วนประกอบหลัก 3 ส่วน ได้แก่ ปากเป่า ตัวเครื่อง และปากแตร ปากเป่าเป็นท่อทองแดงขนาดเล็กที่ผู้เล่นใช้ควบคุมการไหลของอากาศเพื่อสร้างเสียง ตัวเครื่องทำจากไม้กลมกลวง ยาวประมาณ 40 เซนติเมตร แบ่งออกเป็น 10 ส่วน โดย 7 ส่วนตรงกลางมีรูวงกลมขนาดเล็กเจาะเป็นแถวในแนวตั้งในระยะห่างเท่าๆ กัน ทำให้ผู้เล่นสามารถสร้างระดับเสียงที่แตกต่างกันได้ ปากแตรทำจากทองแดงหล่อบางๆ รูปทรงกรวยตัด ยาว 13 เซนติเมตร และมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 16 เซนติเมตร ซึ่งช่วยขยายเสียง ทำให้เกิดเสียงที่ก้องกังวานและเต็มอิ่ม

นายเซี่ยม ฮอง เปียว จากหมู่บ้านหลุนปัน ตำบลฮุยเจียป กล่าวว่า แตรปี่เล่อเป็นเครื่องดนตรีพื้นเมืองที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน เป็นส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้ในชีวิตทางวัฒนธรรมและจิตวิญญาณของพวกเขา ในความเชื่อของชาวดาว แตรปี่เล่อถือเป็นสมบัติของตระกูล มีความหมายศักดิ์สิทธิ์ และห้ามขาย แลกเปลี่ยน หรือทำหายโดยเด็ดขาด

ภายนอกแล้ว ปีเล่มีโครงสร้างที่ค่อนข้างเรียบง่าย แต่ในความเป็นจริงแล้ว เป็นเครื่องดนตรีที่ยากที่จะเชี่ยวชาญ ผู้เล่นใช้วิธีการสูดลมหายใจเข้าทางจมูกและดันอากาศออกทางปาก กระแสลมจะผ่านปากเป่าแล้วกระทบกับรูเล็กๆ บนตัวเครื่องดนตรีเพื่อสร้างเสียง ในระหว่างการแสดง ผู้เล่นจะใช้เทคนิคการสั่นเสียงและการควบคุมลมหายใจอย่างยืดหยุ่น ขึ้นอยู่กับพิธีกรรมและอารมณ์ความรู้สึก โดยผสมผสานอย่างชำนาญกับการเคลื่อนไหวของนิ้วบนตัวเครื่องดนตรีเพื่อสร้างท่วงทำนองที่ไพเราะ การที่จะเล่นปีเล่ได้อย่างงดงาม ผู้เรียนต้องมีความมุ่งมั่น ความเพียร และการฝึกฝนระยะยาว มีเพียงการเข้าใจอย่างถ่องแท้ถึงลมหายใจแต่ละครั้งและโน้ตการสั่นเสียงแต่ละตัวเท่านั้น จึงจะสามารถถ่ายทอดจิตวิญญาณและอารมณ์ของชาวดาวผ่านเสียงของเครื่องดนตรีได้อย่างเต็มที่

เขาปี่เล่อเป็นสัญลักษณ์ของจิตวิญญาณ ความเชื่อ และเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่นของชาวดาวแดง

เครื่องดนตรีปีเล่สามารถบรรเลงได้ถึง 72 ทำนอง แต่ละทำนองมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ในงานแต่งงาน เสียงที่ร่าเริงและมีชีวิตชีวาของปีเล่แสดงถึงความสุขและพรสำหรับคู่บ่าวสาว ในงานศพ ทำนองจะเศร้าโศกและหม่นหมอง เหมือนเป็นการอำลาผู้ล่วงลับ ในพิธีบรรลุนิติภาวะ ระดับเสียงที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นสัญลักษณ์ของการเดินทางแห่งการเติบโตในชีวิต

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ตามประเพณีโบราณ พิธีแต่งงานถือเป็นพิธีกรรมที่สำคัญที่สุดในชีวิตของคนๆ หนึ่ง ดังนั้น ในวันอันแสนสุขของหนุ่มสาวชาวเผ่าแดง เสียงแตรปี่เล่อจึงดังก้องกังวาน ด้วยความเชื่อที่ว่าเสียงแตรสามารถปัดเป่าโชคร้ายและนำมาซึ่งความสงบสุขและโชคลาภ วงดนตรีแตรจึงมักนำขบวนแห่แต่งงานเสมอ เพื่อปูทางไปสู่ความสุข ความเจริญรุ่งเรือง และการเริ่มต้นที่ดีในชีวิตสมรส

ในงานแต่งงาน เสียงแตรจะถูกใช้ในโอกาสต่างๆ โดยแต่ละทำนองและจังหวะจะสอดคล้องกับพิธีการที่กำลังดำเนินอยู่ ในขณะที่เสียงแตรในขบวนแห่แต่งงานจะมีความคึกคักและครึกครื้น เสียงแตรในพิธีล็อกเท้าเจ้าสาวจะมีทำนองที่อ่อนโยนและอบอุ่น แสดงถึงความเคารพและความรักของครอบครัวเจ้าบ่าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพิธีบูชาบรรพบุรุษ เมื่อเจ้าบ่าวและเจ้าสาวกล่าวขอบคุณพ่อแม่และผู้ใหญ่ เสียงแตรจะช้าลงและเคร่งขรึม เหมือนเป็นการแสดงความกตัญญูอย่างลึกซึ้ง เมื่อถึงเวลาดื่มอวยพรให้มีความสุข เสียงแตรจะกลับมามีชีวิตชีวาและสดใส เหมือนเป็นการส่งพรให้แก่คู่บ่าวสาว เสียงแตรจะบรรเลงควบคู่ไปกับเสียงฆ้องและฉาบ สร้างบรรยากาศที่ศักดิ์สิทธิ์ รื่นเริง และเคร่งขรึม เต็มไปด้วยความสุข

เสียงของแตรปี่เล่อไม่เพียงแต่เป็นเครื่องดนตรีที่แสดงถึงความสุขในชีวิตสมรสเท่านั้น แต่ยังถือเป็นพ่อสื่อแม่สื่อที่ช่วยให้หนุ่มสาวชาวดาวได้ใกล้ชิดกันมากขึ้น ด้วยเสียงแตรปี่เล่อที่ประสานกับบทเพลงเปาตุง ทำให้หนุ่มสาวจำนวนมากได้พบกันและแต่งงานกัน

เสียงแตรปี่เล่อไม่ได้เป็นเพียงเสียงแห่งงานเทศกาลและพิธีกรรมเท่านั้น แต่ยังเป็นเสียงที่ผู้คนแสดงออกถึงความรู้สึกต่อธรรมชาติ โลก และบรรพบุรุษ เสียงนี้บอกเล่าเรื่องราวของชีวิต ความรัก ความกตัญญู และศรัทธาในความดี การอนุรักษ์และส่งเสริมคุณค่าของแตรปี่เล่อจึงหมายถึงการอนุรักษ์จิตวิญญาณทางวัฒนธรรมของชาวเผ่าแดง เพื่อให้เปลวไฟแห่งประเพณีนี้ยังคงส่องสว่างเจิดจ้าในชีวิตปัจจุบันและอนาคต

Thanh Tu

ที่มา: https://baocaobang.vn/ken-pi-le-trong-doi-song-van-hoa-cua-dong-bao-dao-do-3183176.html