สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในด้านเทคโนโลยีแบตเตอรี่

เทคโนโลยีแบตเตอรี่สมัยใหม่ไม่ได้เป็นเพียงการชาร์จอุปกรณ์เท่านั้น แต่ยังเป็นนวัตกรรมที่มีความก้าวหน้าอย่างไม่น่าเชื่อ โดยสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญามีบทบาทสำคัญในการปกป้องการลงทุนและส่งเสริมการพัฒนา

แบตเตอรี่กลายเป็นส่วนสำคัญของชีวิตสมัยใหม่ ก้าวไปไกลกว่าบทบาทดั้งเดิมในการกักเก็บพลังงาน ตั้งแต่การจ่ายพลังงานให้กับโทรศัพท์และรถยนต์ไฟฟ้า (EV) ไปจนถึงระบบกักเก็บพลังงานบนโครงข่ายไฟฟ้า นวัตกรรมทางเทคโนโลยีแบตเตอรี่กำลังเปลี่ยนแปลงวิถีการใช้และจัดการพลังงานของเรา

ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา มีการลงทุนหลายพันล้านดอลลาร์ในการวิจัยและพัฒนา (R&D) เพื่อปรับปรุงแบตเตอรี่ โดยมีเป้าหมายเพื่อยืดอายุการใช้งานและเพิ่มความน่าเชื่อถือ การแข่งขันที่รุนแรงทำให้เทคโนโลยีแบตเตอรี่เป็นหนึ่งในภาคส่วนที่น่าสนใจที่สุด ไม่เพียงแต่สำหรับบริษัทเทคโนโลยีเท่านั้น แต่ยังรวมถึงนักลงทุนด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ตั้งแต่ระบบกักเก็บพลังงานขนาดใหญ่ไปจนถึงยานยนต์พลังงานหมุนเวียน นวัตกรรมแบตเตอรี่ได้กลายเป็นปัจจัยขับเคลื่อนสำคัญของการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานที่ยั่งยืน

สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญามีบทบาทสำคัญในการคุ้มครองนวัตกรรมเหล่านี้ สิทธิบัตรมักเป็นตัวเลือกแรกในการคุ้มครองเทคโนโลยี ปีที่แล้ว มีสิทธิบัตรและคำขอจดทะเบียนที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีแบตเตอรี่มากกว่า 170,000 ฉบับทั่วโลก โดยจีนครองส่วนแบ่งมากกว่าครึ่งหนึ่ง คาดว่าตัวเลขนี้จะยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากอุตสาหกรรมแบตเตอรี่เติบโตอย่างรวดเร็วในตลาดหลักๆ เช่น จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ สหรัฐอเมริกา และเยอรมนี

อย่างไรก็ตาม สิทธิบัตรไม่ใช่การคุ้มครองที่ดีที่สุดเสมอไป ความลับทางการค้ายังมีบทบาทสำคัญในกลยุทธ์ด้านทรัพย์สินทางปัญญาอีกด้วย ซึ่งแตกต่างจากสิทธิบัตร ความลับทางการค้าไม่จำเป็นต้องเปิดเผยต่อสาธารณะ ทำให้ธุรกิจสามารถปกป้องกระบวนการผลิตหรือเทคโนโลยีที่เป็นกรรมสิทธิ์ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอุตสาหกรรมแบตเตอรี่ ซึ่งกระบวนการผลิตมักมีความซับซ้อนและทำซ้ำได้ยาก ความลับทางการค้าจึงสามารถสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันที่สำคัญได้

อย่างไรก็ตาม การพึ่งพาแต่ความลับทางการค้าเพียงอย่างเดียวก็มีความเสี่ยง พนักงานอาจลาออกไปทำงานกับคู่แข่ง โดยนำความรู้สำคัญเกี่ยวกับเทคโนโลยีติดตัวไปด้วย ตัวอย่างที่ชัดเจนคือคดีความของ Tesla ฟ้องอดีตพนักงานสองคนที่ถูกกล่าวหาว่าขโมยความลับทางการค้าเพื่อก่อตั้งบริษัทแบตเตอรี่ในประเทศจีน คดีความเช่นนี้ตอกย้ำถึงความสำคัญของการใช้ทั้งสิทธิบัตรและความลับทางการค้าเพื่อปกป้องเทคโนโลยีอย่างเต็มที่

กฎระเบียบใหม่ ๆ ยังส่งผลกระทบต่อวิธีที่บริษัทต่าง ๆ ปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาในอุตสาหกรรมแบตเตอรี่ กฎระเบียบแบตเตอรี่ของสหภาพยุโรปเรียกร้องให้มีความโปร่งใสมากขึ้นในอุตสาหกรรม ตัวอย่างเช่น “หนังสือเดินทางแบตเตอรี่” กำหนดให้ผู้ผลิตต้องเปิดเผยข้อมูลบางอย่างเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ของตนเพื่ออำนวยความสะดวกในการซ่อมแซม การนำกลับมาใช้ใหม่ หรือการรีไซเคิล ซึ่งอาจบั่นทอนประสิทธิภาพของความลับทางการค้า เนื่องจากบริษัทต่าง ๆ ถูกบังคับให้เปิดเผยข้อมูลที่ถือเป็นกรรมสิทธิ์

ความร่วมมือระหว่างบริษัทต่างๆ ในการวิจัยและพัฒนายังก่อให้เกิดความท้าทายด้านทรัพย์สินทางปัญญาอีกมากมาย ในโครงการความร่วมมือ ควรกำหนดความเป็นเจ้าของและการอนุญาตให้ใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาให้ชัดเจนตั้งแต่เริ่มต้น เพื่อหลีกเลี่ยงข้อพิพาทในอนาคต เมื่อทรัพย์สินทางปัญญาได้รับการพัฒนาร่วมกัน ปัญหาที่ซับซ้อน เช่น ความเป็นเจ้าของ การใช้งาน และการอนุญาตให้ใช้สิทธิ อาจบั่นทอนความสามารถในการนำผลิตภัณฑ์ในอนาคตออกสู่ตลาดได้ หากไม่ได้รับการจัดการอย่างรอบคอบ

นอกจากการปกป้องเทคโนโลยีแล้ว ทรัพย์สินทางปัญญายังสามารถสร้างรายได้ได้อีกด้วย บริษัทต่างๆ สามารถอนุญาตให้บุคคลที่สามใช้เทคโนโลยีนี้ หรือใช้ทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อฟ้องร้องการละเมิดลิขสิทธิ์ เรียกร้องค่าเสียหาย หรือบรรลุข้อตกลงทางการค้า แนวโน้มนี้กำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในอุตสาหกรรมแบตเตอรี่ ยกตัวอย่างเช่น LG Energy Solution และ Panasonic Energy ได้จัดตั้งกลุ่มสิทธิบัตร Tulip ซึ่งมีสิทธิบัตรมากกว่า 5,000 ฉบับจากกลุ่มสิทธิบัตร 1,500 กลุ่ม กลุ่มสิทธิบัตรนี้ช่วยให้บริษัทขนาดเล็กเข้าถึงเทคโนโลยีได้ง่ายขึ้น โดยไม่ต้องเผชิญกับความเสี่ยงทางกฎหมายจากหลายฝ่าย

อย่างไรก็ตาม การเพิ่มขึ้นของจำนวนสิทธิบัตรก็นำมาซึ่งความเสี่ยงในการละเมิดสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาของบุคคลที่สาม บริษัทต่างๆ จำเป็นต้องตรวจสอบและวิเคราะห์ขอบเขตของสิทธิบัตรอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ของตนจะไม่ละเมิดสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาของผู้อื่น การตรวจสอบ “เสรีภาพในการดำเนินงาน” ก่อนเปิดตัวผลิตภัณฑ์ถือเป็นขั้นตอนที่จำเป็นเพื่อลดความเสี่ยง

การกำหนดมาตรฐานอุตสาหกรรมก็เป็นประเด็นสำคัญเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการชาร์จไฟรถยนต์ไฟฟ้า มาตรฐานต่างๆ เช่น ระบบชาร์จไฟแบบรวม (Combined Charging System) ได้วางรากฐานไว้แล้ว แต่ยังคงมีศักยภาพอีกมากสำหรับการประสานความร่วมมือในอุตสาหกรรมให้มากขึ้น

หากอุตสาหกรรมกำลังมุ่งสู่มาตรฐานสากลที่เป็นหนึ่งเดียว สิทธิบัตรที่เกี่ยวข้องจะต้องได้รับการอนุญาตภายใต้เงื่อนไขที่เป็นธรรม สมเหตุสมผล และไม่เลือกปฏิบัติ (FRAND) วิธีนี้ช่วยให้สามารถรวมสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาไว้ในมาตรฐานอุตสาหกรรมได้ แต่ในขณะเดียวกัน เจ้าของสิทธิบัตรก็ต้องได้รับใบอนุญาตอย่างเป็นธรรมด้วยเช่นกัน การออกใบอนุญาต FRAND ซึ่งเป็นจุดสนใจในอุตสาหกรรมโทรคมนาคม กำลังเกิดขึ้นในอุตสาหกรรมยานยนต์และแบตเตอรี่เช่นกัน

อุตสาหกรรมแบตเตอรี่กำลังพัฒนาอย่างรวดเร็ว ก่อให้เกิดทั้งความท้าทายและโอกาสด้านทรัพย์สินทางปัญญา (IP) เพื่อที่จะก้าวนำคู่แข่ง บริษัทต่างๆ จำเป็นต้องพัฒนากลยุทธ์ทรัพย์สินทางปัญญาที่ครอบคลุมเพื่อปกป้องนวัตกรรมและใช้ประโยชน์จากนวัตกรรมเพื่อสร้างมูลค่า ขณะเดียวกัน การติดตามการเปลี่ยนแปลงกฎระเบียบและมาตรฐานอย่างใกล้ชิดจะช่วยให้ธุรกิจรักษาความได้เปรียบในการแข่งขันในตลาดที่มีความผันผวน

ตามทรัพย์สินทางปัญญา

ที่มา: https://doanhnghiepvn.vn/cong-nghe/quyen-so-huu-tri-tue-trong-linh-vuc-cong-nghe-pin/20250130110141169