Tiếng nổ và còi báo động không kích rền vang trên khắp Israel vào cuối ngày 13/4 (giờ địa phương) sau khi Iran phóng hàng trăm máy bay không người lái (UAV), tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình về phía quốc gia Do Thái, làm gia tăng nguy cơ xung đột leo thang ra Trung Đông rộng lớn hơn.
Phía Israel cho biết Iran đã khai hỏa hơn 300 UAV và tên lửa, nhưng 99% trong số đó đã bị đánh chặn.
Gọi kết quả này là “một thành công chiến lược rất quan trọng”, Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari, người phát ngôn của Quân đội Israel (IDF) cho biết, Iran đã bắn 170 UAV, hơn 30 tên lửa hành trình và hơn 120 tên lửa đạn đạo. Trong số đó, một số tên lửa đạn đạo đã bay tới lãnh thổ Israel, gây thiệt hại nhỏ cho một căn cứ không quân.
Tại Washington DC, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết các lực lượng Mỹ đã giúp Israel hạ “gần như toàn bộ” các vật thể bay, đồng thời cam kết sẽ triệu tập các đồng minh để đưa ra phản ứng thống nhất.
Cuộc tấn công của Tehran, chưa đầy 2 tuần sau cuộc tấn công được cho là do Israel thực hiện ở Syria khiến 2 tướng Iran thiệt mạng, đánh dấu lần đầu tiên Iran tiến hành một cuộc tấn công quân sự trực tiếp vào Israel kể từ năm 1979.
Nguy cơ leo thang
Nhiều bên đã nhanh chóng lên tiếng. Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres đã lên án mạnh mẽ sự leo thang nghiêm trọng do cuộc tấn công quy mô lớn vào Israel của Iran, đồng thời cảnh báo rằng cả khu vực và thế giới đều không thể chịu đựng được một cuộc chiến khác.
Người đứng đầu LHQ kêu gọi tất cả các bên kiềm chế tối đa để tránh mọi hành động có thể dẫn đến đối đầu quân sự lớn trên nhiều mặt trận ở Trung Đông.
Hội đồng Bảo an LHQ (UNSC) sẽ họp vào chiều ngày 14/4 để thảo luận về tình hình. Pháp nói rằng Iran “đang có nguy cơ leo thang quân sự”, Anh gọi cuộc tấn công là “liều lĩnh” và Đức nói rằng Iran và các lực lượng ủy nhiệm của họ “phải ngăn chặn nó ngay lập tức”.
Trung Đông lại một lần nữa đứng trước viễn cảnh về một cuộc chiến rộng lớn hơn khi Nội các chiến tranh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu họp vào sáng ngày 14/4 để quyết định phản ứng của Israel đối với cuộc tấn công của Iran.
Nội các chiến tranh của Israel do Thủ tướng Benjamin Netanyahu chủ trì. Ảnh: Getty Images
Trước đó, ông Hagari, phát ngôn viên của IDF, cho biết phần lớn các vụ đánh chặn diễn ra bên ngoài biên giới Israel, trong đó có 10 tên lửa hành trình đã bị máy bay chiến đấu đánh chặn.
“Một cuộc tấn công quy mô rộng của Iran là một sự leo thang lớn”, ông Hagari nói. Khi được hỏi liệu Israel có đáp trả hay không, vị phát ngôn viên chỉ nói rằng Quân đội “đang làm và sẽ làm bất cứ điều gì được yêu cầu để bảo vệ an ninh của nhà nước Israel”. Ông cho biết vụ việc vẫn chưa kết thúc và hàng chục máy bay chiến đấu của Israel vẫn còn trên bầu trời.
Quân đội Israel cho biết hệ thống Arrow của họ có khả năng bắn hạ tên lửa đạn đạo bên ngoài bầu khí quyển, xử lý hầu hết các vụ đánh chặn và lưu ý rằng có “các đối tác chiến lược” tham gia.
“Theo chỉ đạo của tôi, để hỗ trợ phòng thủ Israel, Quân đội Mỹ đã điều động máy bay và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo tới khu vực trong suốt tuần qua”, Tổng thống Biden cho biết trong một tuyên bố. “Nhờ những đợt triển khai này và kỹ năng phi thường của các quân nhân, chúng tôi đã giúp Israel hạ gục gần như toàn bộ UAV và tên lửa đang lao tới”.
Tổng thống Mỹ Joe Biden họp với các cố vấn an ninh quốc gia của ông tại Nhà Trắng. Ảnh: Times of Israel
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết trong một tuyên bố riêng rằng các lực lượng Mỹ “đã đánh chặn hàng chục tên lửa và UAV đang hướng tới Israel, được phóng từ Iran, Iraq, Syria và Yemen”.
Ông Biden và Thủ tướng Netanyahu đã có cuộc điện đàm kéo dài 25 phút vào sáng sớm ngày 14/4 (giờ Israel). Ông Biden cho biết trong tuyên bố của mình rằng ông tái khẳng định “cam kết sắt đá của Mỹ” đối với an ninh của Israel.
Theo một số phương tiện truyền thông Israel, Tổng thống Mỹ cũng đã kêu gọi kiềm chế.
Hành động trả đũa
Iran đã thề sẽ trả thù vụ không kích ngày 1/4 vào lãnh sự quán Iran ở Damascus, Syria mà Tehran cáo buộc Israel phải chịu trách nhiệm. Israel chưa bình luận về việc này.
Trong một tuyên bố được hãng thông tấn nhà nước IRNA của Iran đưa ra vào cuối ngày 13/4, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) bán quân sự của nước này thừa nhận đã phóng hàng chục UAV và tên lửa về phía Israel.
Trong một tuyên bố sau đó, IRGC đã đưa ra cảnh báo trực tiếp tới Mỹ rằng bất kỳ sự hỗ trợ hoặc tham gia nào nhằm làm tổn hại đến lợi ích của Iran sẽ dẫn đến phản ứng quyết đoán của các lực lượng vũ trang Iran.
IRNA cũng dẫn lời một quan chức giấu tên cho biết tên lửa đạn đạo là một phần của cuộc tấn công. Một tên lửa đạn đạo di chuyển theo quỹ đạo hình vòm, hướng lên không gian trước khi trọng lực đưa nó rơi xuống với tốc độ nhanh hơn nhiều lần so với tốc độ âm thanh.
Israel có mạng lưới phòng không đa lớp bao gồm các hệ thống có khả năng đánh chặn nhiều mối đe dọa khác nhau bao gồm tên lửa tầm xa, tên lửa hành trình, UAV và tên lửa tầm ngắn. Tuy nhiên, trong một cuộc tấn công quy mô lớn có sự tham gia của nhiều UAV và tên lửa, khả năng thành công của cuộc tấn công sẽ cao hơn.
Iran có kho vũ khí khổng lồ gồm vô số UAV và tên lửa. Các video trực tuyến được truyền hình nhà nước Iran chia sẻ có nội dung cho thấy các UAV kiểu cánh tam giác giống với những chiếc Shahed-136 của Iran được nhìn thấy ở Ukraine.
Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei (phải) phát biểu trong cuộc gặp với thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh (thứ hai bên phải) tại Tehran, ngày 26/3/2024. Ảnh: Times of Israel
Một số người Israel chứng kiến cuộc đánh chặn khiến bầu trời đêm bừng sáng. Còi báo động không kích đã được báo cáo ở nhiều nơi bao gồm miền Bắc Israel, miền Nam Israel, phía Bắc Bờ Tây và Biển Chết gần biên giới Jordan.
Quân đội Israel đã ra lệnh cho người dân ở Cao nguyên Golan – gần biên giới Syria và Lebanon – cũng như các thị trấn phía nam Nevatim và Dimona và khu nghỉ dưỡng Eilat ở Biển Đỏ vào các khu vực được bảo vệ. Dimona là nơi đặt cơ sở hạt nhân chính của Israel và Nevatim có một căn cứ không quân lớn. Những tiếng nổ lớn vang lên ở Jerusalem, phía Bắc và phía Nam Israel…
Biện pháp phòng ngừa
Một số quốc gia trên khắp Trung Đông đã đóng cửa không phận và định tuyến các chuyến bay trong ngày 13/4 theo sau cuộc tấn công quy mô lớn của Iran nhằm vào Israel.
Bộ trưởng Giao thông Lebanon Ali Hamieh cho biết trên X/Twitter rằng không phận nước ông sẽ tạm thời đóng cửa đối với tất cả các chuyến bay từ 1h sáng đến 7h sáng theo giờ địa phương như một biện pháp phòng ngừa.
Ông Hamieh cho biết trong khoảng thời gian đó, Sân bay Quốc tế Rafik Hariri, sân bay duy nhất của đất nước, sẽ đóng cửa và cung cấp thông tin cập nhật dựa trên các diễn biến.
Ai Cập cũng đóng cửa không phận trong bối cảnh leo thang quân sự Israel-Iran đang diễn ra. Theo hãng thông tấn nhà nước KUNA, chính quyền Kuwait thông báo rằng tất cả các chuyến bay đến Kuwait đã được chuyển hướng khỏi các khu vực căng thẳng giữa Israel và Iran để đảm bảo an toàn cho hành khách.
Jordan đã ban bố tình trạng khẩn cấp, theo đài truyền hình Al-Mamlaka thuộc sở hữu nhà nước. Quốc gia Trung Đông cũng đóng cửa không phận đối với các chuyến bay do tình hình leo thang hiện nay.
Iraq cũng tuyên bố đóng cửa không phận nước này và đình chỉ tất cả các chuyến bay dân sự.
Minh Đức (Theo AP, Anadolu, The Guardian)
