Toàn cảnh bùng binh Quách Thị Trang trước chợ Bến Thành, quận 1, TP.HCM (ảnh chụp ngày 12-7-2004). TP đang lên kế hoạch đặt tượng cụ Trần Nguyên Hãn về lại chỗ cũ – Ảnh: NGUYỄN CÔNG THÀNH
UBND TP.HCM vừa có văn bản chấp thuận cho Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM phục dựng tượng vua Lê Lợi về nguyên hiện trạng và bàn giao cho quận 6 trưng bày theo vị trí đề xuất của quận; phục dựng tượng cụ Trần Nguyên Hãn về nguyên hiện trạng và chuyển giao cho ban quản lý công viên Lịch sử – văn hóa dân tộc tiến hành bảo quản, lưu trữ.
Đồng thời, đúc khuôn tạo bản sao âm bản tượng cụ Trần Nguyên Hãn phục vụ việc đúc tượng mới khi có chỉ đạo của UBND TP.
UBND TP giao UBND quận 6 tiếp nhận tượng vua Lê Lợi sau khi phục dựng và chủ trì phối hợp cùng các đơn vị để đặt tượng, thi công bệ đặt tượng theo đúng quy định, đảm bảo hài hòa, phù hợp với không gian kiến trúc, cảnh quan khu vực tại vị trí phù hợp trên địa bàn quận.
TP cũng giao ban quản lý công viên Lịch sử – văn hóa dân tộc tiếp nhận tượng cụ Trần Nguyên Hãn và bảo quản, lưu trữ đảm bảo yếu tố lịch sử, trang trọng, khoa học.
Trước đó, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM đã báo cáo UBND TP.HCM về công tác thực hiện kiểm định chất lượng tượng vua Lê Lợi và tượng cụ Trần Nguyên Hãn.
Về tổng thể, tượng vua Lê Lợi còn nguyên vẹn. Bề mặt ngoài có dấu hiệu phong hóa nhẹ. Lớp bề mặt tượng nứt vỡ cục bộ, một số vị trí để lộ cốt thép hoen gỉ và xuất hiện nhiều lằn nứt nhỏ trên bề mặt tượng. Các vết nứt nhỏ (chân chim) trên toàn bộ tượng…
Ngoài các vị trí hư hỏng cục bộ như trên thì tổng thể tượng có lớp bê tông vững chắc. Vì vậy, theo Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, tượng vua Lê Lợi có kết cấu vững chắc và hoàn toàn đủ điều kiện tái lập.
Với tượng Trần Nguyên Hãn, về tổng thể tượng không còn nguyên vẹn. Bề mặt ngoài có dấu hiệu phong hóa nhẹ, lớp bề mặt tượng nứt vỡ cục bộ.
Một số vị trí để lộ cốt thép hoen gỉ, xuất hiện nhiều lần nứt nhỏ trên bề mặt tượng. Cánh tay phải đỡ chim bồ câu bị gãy rời, phần thanh kiếm và cánh tay có dấu hiệu đứt gãy.
Tại vị trí chân ngựa lộ ra cốt sắt đã bị mục… Do kết cấu tượng rỗng, sau thời gian dài chịu nắng mưa ngoài trời nên cốt thép bên trong tượng bị nước mưa xâm thực gây gỉ sét.
Vì vậy, việc xử lý các hư hỏng của tượng rất phức tạp và tốn nhiều chi phí. Trường hợp phục dựng tượng, di dời đặt trên bệ cao, tác động của gió lớn sẽ không đảm bảo an toàn.
Tượng đài Trần Nguyên Hãn lúc chưa di dời – Ảnh: NGUYỄN CÔNG THÀNH
“Tượng đài được xây dựng từ trước năm 1965 bằng kết cấu bê tông cốt thép, trải qua thời gian dài đặt ngoài trời nên đã có biểu hiện xuống cấp về kiến trúc.
Kết cấu chịu lực, cốt thép bên trong tổng thể tượng bị gỉ sét, nhiều bộ phận của tượng ở trạng thái nguy hiểm”, báo cáo của Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM nêu.
Vì vậy, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM đề xuất thực hiện phục dựng tượng cụ Trần Nguyên Hãn và trưng bày lâu dài.
Đồng thời, sở sẽ tiến hành đúc khuôn tạo bản sao phục vụ đúc tượng Trần Nguyên Hãn mới thay thế tượng đài hiện hữu bằng tượng có kết cấu bền vững hơn (đúc đồng, tạc đá…). Việc này được thực hiện khi có ý kiến của cơ quan có thẩm quyền.
Hai tượng đang bảo quản tại công viên Phú Lâm
Từ năm 2013, tượng đài vua Lê Lợi được di dời từ vòng xoay Cây Gõ về công viên Phú Lâm để bàn giao mặt bằng thi công cầu vượt tại vòng xoay.
Còn từ tháng 12-2014, tượng cụ Trần Nguyên Hãn ở khu vực vòng xoay chợ Bến Thành (quận 1) cũng được di dời về công viên Phú Lâm để triển khai dự án metro số 1.
Sau khi metro số 1 hoàn trả mặt bằng, TP cũng đang triển khai dự án cải tạo cảnh quan khu vực trước chợ Bến Thành và cải tạo chỉnh trang chợ Bến Thành. TP đã có kế hoạch di dời tượng cụ Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang về vị trí cũ.
