Ham Rong Köprüsü, Ma Nehri - Yıllara eşlik eden bir şarkı

Amerikan işgalcilerine karşı verilen savaşta, Ham Rong toprakları ve halkı, yılmaz kahramanlık gelenekleriyle daha da parlayarak bölgenin tipik bir kültürel sembolü haline gelmiş ve ulusal kimliği zenginleştirmiştir. Ülkemizde, şiirlerde Ham Rong Köprüsü kadar adı geçen çok az köprü vardır: "Ah Ma Nehri, iki yakası da dağların gölgesini kucaklıyor, Ngoc Dağı, ufukta yemyeşil Ejderha Dağı" (Ma Nehri Köprüsü). Bu makale kapsamında, yazar Minh To'nun "Savaş Köprüsü" şiirinden bahsetmek istiyorum.

Ham Rong Köprüsü, Ma Nehri - Yıllara eşlik eden bir şarkı Ham Rong Köprüsü - Ma Nehri. Fotoğraf: PV

3 ve 4 Nisan 1965'te Ham Rong, ulusun kahramanlık tarihine geçti. Ma Nehri ve Ham Rong birçok mucizevi hikâye ve efsaneyle ilişkilendirilir. Ham Rong askerleri ve halkı, "gök gürültüsü tanrıları", "hayaletler" ve "göksel düşmanlar" olarak adlandırılan birçok uçağı düşürdü. Amerikan işgalcileri "Taş Devri'ne dönmemizi" istediler ve Ham Rong'u "ideal bir dar geçit" olarak seçtiler, ancak emelleri Ma Nehri'ne gömüldü.

"Zafer Köprüsü" şiirini, vatanımızın tarihinin kahramanlık döneminde ordumuzun ve halkımızın onurunu her birimizin yeniden yaşayabilmesi için tekrar okuduğumuzda, Thanh vatanının imgesi hem basit hem de gerçek, aynı zamanda görkemli ve yükselen bir melodi gibi ortaya çıkıyor.

Şiirin başında şöyle yazıyordu: "Köprü/ Kuzey ve Güney'i birbirine bağlar/ Sadık ve kararlı/ Savaş zamanın bir dönüm noktasıdır/ Şiddetli kurşunlar ve bombalar/ Ma Nehri - Ham Rong/ Truong Son değil/ Dağlar ve tepeler/ Yalnızca nehir tüm kalbiyle denize döner".

Kelimelerin ekonomisi, gizli fikirler, daha önce yazdığı diğer birçok şiir gibi sadece ima edici ama tutkuyla sunulmamış. "Zafer Köprüsü" şiiri bu arayışı ortaya koydu ve bir miktar başarı elde etti.

Belki de Ham Rong, şiirin ruhunu güzelleştiriyor, edebiyatçıların ve yazarların manevi yaşamını zenginleştiriyor. Ve ölümsüz köprünün mucizevi canlılığı tüm insanlığın yüreğini coşturuyor. Bomba ve kurşun fırtınalarına rağmen, Ham Rong Köprüsü hâlâ orada duruyor, berrak Ma Nehri'ne huzurla yansıyor, Ejderha Dağı'nın, Ma Nehri'nin bin yıllık ihtişamını ve kahramanca mırıldanan dizeleri süslüyor: "Yalnızca nehir tüm kalbiyle denize döner/ Ve askerler/ Güney'e doğru ilerler/ Yüreğimizde Anavatan'ın marşı."

Şiir, duyguları ifade etmek için dil ve ritmi kullanma sanatıdır. İlk dizelere dönersek, ani acıyla bilinçsiz dizelerin ortaya çıktığını hissediyorum: "Güney ve Kuzey'in iki ucunu birleştiren köprü/ Sadık ve kararlı/ Mermilere ve bombalara şiddetle direnen/ Ma Ham Rong Nehri/ Truong Son değil/ Dağlar ve tepeler/ Sadece nehir tüm kalbiyle denize geri döner/ Ve askerler/ Doğrudan Güney'e doğru ilerler/ Yüreğimizde Anavatan'ın marşı."

Böylesine yalın ve saf bir şiirsel yazım tarzı ve kelime kullanımıyla, şiirleri okuyucuların kalplerine ve kaygılarına yakınlaşır ve kolayca "uyum sağlar". Bu yaratıcı süreç şiirde çok önemlidir. Bir şiir, ancak okuyucular tarafından eşlik edildiğinde, anlaşıldığında ve birlikte yaratıldığında gerçek anlamda yaşayabilir ve edebi işlevini yerine getirebilir.

Ham Rong - ne kadar da gurur verici bir yer. Şair bizi bilerek duygulandırmış değil, sadece bu dizeleri yazarken şairin gözlerinin sessizce bulanıklaştığına inanıyorum. Şairin kalbinden samimi duygular bir kez doğduğunda, bunların yayılıp birçok kalbe dokunduğunu anlamak zor değil. Şiirin ritmi ani, boğuk, iki kelime, üç kelime, kesintiye uğramış... Ardından gelen etkileyici dizeler: "Yalnızca nehir tüm kalbiyle denize döner/ Ve askerler/ Doğrudan güneye doğru ilerler/ Yüreğimizde vatanın marşı."

Anlatımlı bir şiir üslubuyla, kelimeler savaşa giden askerler gibi ciddi ve sorumluluk sahibi. Anlatımlı olduğu söylense de, coşkulu, lirik özelliklerden yoksun değil; daha doğrusu, insanların keyif alacağı, düşüneceği fikirler barındırıyor. Şiirsel ton, kahramanca ve tutkulu. Eserin tamamında barış arzusu ve gençliğin, insanların her şeyin üstesinden gelip zafer kazanmasına yardımcı olan Anavatan'ın kaderi karşısındaki kutsal sorumluluğu işleniyor.

Şiirlerini okuyanlar, konuşma tarzı, fikir üretme biçimi, fikirleri tekrarlama ve cümleleri tekrarlama biçimiyle kolayca etkileniyor. Minh To, doğal ama güçlü bir üslupla, duygu, dil ve üslupta birçok benzersiz özellik barındıran şiirsel bir üslup yaratıyor. Birçok kişi, şiirlerinin olgun bir şiirsel ruh, zengin bir kelime dağarcığı ve çok yönlü bir imge dünyası içerdiğini söylüyor.

Savaştaki fedakarlıklar ve kayıplar telafi edilemez ve unutulmazdır, ancak barış zamanındaki yaşamın yeniden canlanması karşı konulmazdır. Savaş alanından dönen askerler, mutluluk için birçok özlem taşırlar: "Memleketim, senin memleketin/ Efsanevi yerler/ Kaç erkek ve kız çocuğu dönüştü/ Barışçıl bir ülke." Duygulara nasıl güveneceğini bilir. Değişen dizelerin duygularından, konuşma biçimi yenilenir ve beklenmedik etkiler yaratır: "Bahar gelir, savaşı doldurur/ Sen ve ben el ele tutuşup inşa ediyoruz". Yazar, "Savaş Köprüsü" adlı eseriyle, ateş diyarı Ham Rong'un anavatanında, yaratıcılık yolculuğunda yeni bir şeye doğru hareketi, adaptasyonları ve değişimleri açıklar. Bu boş bir dilek değil, yazar bunu somut eylemlerle ifade etmiştir: "Bahar gelir, savaşı doldurur/ Sen ve ben el ele tutuşup inşa ediyoruz/ Yeşil tomurcuklar barışçıl bir hayata doğru filizlenir".

Bu bağımsız bir şiir; sözleri, ister barış zamanında ister savaş zamanında olsun, savaşa giden bir asker gibi ciddi ve sorumluluk sahibi. Şiiri hayata karşı daha anlamlı ve sorumluluk sahibi. Ve bu aynı zamanda şiirin sonuna yönelik dikkatli bir hazırlık: "Buraya dönüş anlam ve sevgiyle dolu/ Şiirsel nehrin bereketli alüvyonu/ Dağın silueti, görkemli ve yükselen köprü/ Kahramanca başarı/ Zamanla sonsuza dek sürer."

Şiirlerini okurken, köklerimize duyduğumuz sevgiyi hissediyoruz. Çünkü yazarın zihninde Ham Rong Köprüsü, Thanh topraklarının sadece güzel manzaralı bir noktası değil, aynı zamanda bir zafer sembolü. "Senin memleketin, benim memleketim/ Yer adları efsane oldu/ Birçok genç erkek ve kadın dönüştü/ Barışçıl ülke/ Bahar geldi, savaşın boşluğunu doldurdu/ Sen ve ben el ele tutuşup inşa ediyoruz/ Yeşil filizler barışçıl bir hayata doğru yeşeriyor."

Yıllar geçti, Ham Rong Köprüsü, Vietnam halkının vatanseverliğinin ve devriminin parlayan bir sembolü olarak, dağa görkemli bir şekilde oyulmuş halde hâlâ dimdik ayakta. Acı dolu savaşların ve her dakikasının değerini bilemediği, birçok kayıpla değiştirilen barışın yaşandığı Ham Rong toprakları, her geçen gün değişiyor. Şiirin sonunda, Ma Nehri'nin, her karış toprağının iç içe geçmiş bir tarih, geçmişle şimdi, parlayan acıyla yeniden ayağa kalkma arzusu arasında bir uyum olduğu kadim bir toprak parçasının anılarını fısıldadığını duyar gibiyiz: "Buraya dönüş anlam ve sevgiyle dolu/ Şiirsel nehrin bereketli alüvyonlu toprağı/ Dağın silüeti, görkemli köprü/ Kahramanca başarı/ Zamanla sonsuza dek sürer."

Ham Rong, ülkenin yabancı işgalcilere karşı verdiği direnişin en parlak sayfalarından biri olarak tarihe geçmiş bir yerdir. Ham Rong'un edebiyattaki izi, yalnızca bölgeye özgü kültürel ve tarihi bir sembolün imajını korumakla kalmaz, aynı zamanda ülkenin ve özellikle Thanh Hoa'daki Ham Rong halkının ve genel olarak Vietnam halkının kahramanlık anısını da korur. Ham Rong, bugün bile ulusun tarihi boyunca ölümsüz bir sembol olarak dimdik ve ebedi bir şekilde ayaktadır.

Çocukluğun ve anıların, insanın ruhu ve yaşama sebebi üzerinde her zaman derin bir etkisi olduğu söylenir. Bu, edebi ve sanatsal yaratımda daha da geçerlidir. Sanatçının duygusal dünyasını ve estetik imajını derinden ve güçlü bir şekilde etkiler. Şair Minh To söz konusu olduğunda, bu özellikle şiirlerini okurken geçerlidir.

Trieu Nguyet

Kaynak